Herstructurering bij VRT: zo’n 116 ontslagen, productie ‘Thuis’ wordt uitbesteed

De Vlaamse regering dwingt de openbare omroep tot besparen. In de loop van de beheersovereenkomst 2020-2025 moet de omroep structureel 25,1 miljoen euro minder publieke middelen gebruiken. De regering maakte wel 16 miljoen euro vrij om de digitale omslag te betalen.

Niet alleen die lagere inkomsten, maar ook de hogere uitgaven door de forse inflatie en energiekosten maakten een transformatieplan volgens de VRT noodzakelijk. De veranderingen zouden deel uitmaken van een gericht plan, aangezien het medialandschap de laatste jaren fel veranderd is en het aandeel van lineaire televisie en radio is gedaald. 

Begin vorig jaar zei toenmalig VRT-voorzitter Luc Van den Brande, dit jaar vervangen door voormalig N-VA-parlementslid Frieda Brepoels, dat de raad van bestuur van mening was “dat er geen naakte ontslagen konden vallen” als gevolg van de nieuwe koers die de openbare omroep moet varen. 

“Niets doen is geen optie. Het is de eerste keer in jaren dat men een totaalplan krijgt”, reageert Brepoels nu. Het is volgens haar een grote verdienste dat het transformatieplan er nu ligt. “Het zorgt ervoor dat de VRT in de toekomst nog slagkrachtiger kan worden en meer kan inzetten op digitalisering”, klinkt het. 

Er geldt nog een tewerkstellingsgarantie tot eind dit jaar. De VRT zou 80 procent van de 116 ontslagen volgend jaar al willen doorvoeren, zegt ACV-vakbondsman Carlos Van Hoeymissen. De 70 medewerkers van ‘Thuis’ zouden allemaal bij het externe bedrijf aan de slag kunnen gaan. De bonden hopen de impact tijdens onderhandelingen met de directie nog te verminderen. 

Het plan van VRT-CEO Frederik Delaplace bevat 5 grote ingrepen: 

• De openbare omroep zal alle producties van fictiereeksen uitbesteden. Opvallend is dus dat de soapserie ‘Thuis’, die nu nog volledig binnen de VRT wordt gemaakt, extern zal worden geproduceerd (zoals de serie ‘Familie’). Zo zou het in internationale context steeds moeilijker zijn om een serie binnenshuis te produceren. Welk productiehuis dat zal worden, verduidelijkt de VRT nog niet. 

“Een emotionele beslissing”, volgens Delaplace. Vanaf welk seizoen de soap niet meer in eigen huis wordt gemaakt, is nog niet duidelijk. “Het hangt er een beetje van af hoe de gesprekken lopen”, klinkt het. 

• Het interne productiehuis van de VRT zal worden hervormd. “Het zal zich vooral nog toeleggen op producties en programma’s die nauw aansluiten bij de opdracht van de VRT”, staat te lezen op VRT NWS.  

• De openbare omroep zal de “interne efficiëntie” ook aanscherpen. De studio’s worden geautomatiseerd en de directie zal het personeelsbestand doen krimpen van 2.028 personeelsleden vandaag naar 1.823 tegen 2025. Dat zijn ruim 200 werknemers minder, of een tiende van het totaal.

• De VRT wil nog nauwer toezien op de uitgaven en inkomsten. 

•  In het plan is tot slot sprake van dertig nieuwe jobs voor mensen met digitale expertise. De VRT wil bovendien investeren in gerichte digitale opleidingen voor haar medewerkers.

In een mededeling over het plan zegt Delaplace dat de openbare omroep “een multimediale groeisprong” nodig heeft, binnen een “uitdagend” financieel kader. “Het plan is ingrijpend, maar enkel op die manier kan de VRT haar publieke opdracht ook in de toekomst waarmaken”, aldus de CEO. 

De directie gaat nu aan tafel met de vakbonden over de verdere uitwerking. “We zijn met de kam door dit plan gegaan, het werd gedetailleerd becijferd”, aldus Delaplace. “Als er iets niet gerealiseerd wordt, zal daar iets anders tegenover moeten staan. En het is natuurlijk het recht van de vakbond om met andere voorstellen te komen.” De VRT-directie hoopt alvast “de periode van onzekerheid voor het personeel” zo kort mogelijk te houden.

Voor vakbond ACOD is het plan “een grote schok”. Dat zegt vakbondsman Wies Descheemaeker. “We wisten dat er besparingen aankwamen, maar er was tegen ons steeds gezegd dat naakte ontslagen niet aan de orde waren”, klinkt het. 

Vlaams parlementslid Katia Segers (Vooruit) reageert kritisch op het plan van de VRT. Volgens haar komt de nieuwe besparingsronde bovenop de besparingen van de voorbije jaren. “Steeds minder mensen moeten steeds meer taken opnemen”, zegt Segers. “Met groeiende uitdagingen als de toenemende digitalisering en de opkomst van fake news is er nochtans geen vet meer op de soep”, merkt de politica op. 

Dat Delaplace de kaart van de digitalisering wil trekken, kan Segers begrijpen, maar de nieuwe besparingsronde is volgens haar wel “zeer zuur voor iedereen op de vloer van de VRT die elke besparingsronde steeds het beste van zichzelf is blijven geven.” Volgens Segers is het nu vooral belangrijk dat het sociaal overleg sereen kan worden gevoerd en dat het VRT-personeel maximaal betrokken wordt. 

Oppositiepartij PVDA reageert scherp op het transformatieplan. Vlaams fractieleider Jos D’Haese wijst vooral de Vlaamse regering en Vlaams minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) met de vinger. “De besparingen van de Vlaamse regering maken een sterke openbare omroep onmogelijk”, zegt D’Haese. “De VRT is nu al een van de meest efficiënte openbare omroepen van Europa, ze kost ons nog geen twee euro per maand. Deze afbraakpolitiek dient maar één doel: alle ruimte geven aan de privézenders, ten koste van de VRT”, aldus D’Haese. 

Voor Groen-parlementslid Elisabeth Meuleman, ook voorzitter van de commissie Media in het Vlaams Parlement, komt het plan van de VRT neer op een “sociaal drama”. De verantwoordelijkheid voor dat drama legt de Groen-politica eveneens bij de Vlaamse regering en minister Dalle. Die laatste heeft volgens Meuleman zijn belofte gebroken dat er geen ontslagen zouden vallen. “Naast de directe impact voor de bijna 200 mensen die hun job verliezen, is er ook een grote impact voor mensen die hun job behouden: opnieuw zullen zij met minder mensen aan dezelfde hoge verwachtingen moeten blijven voldoen. Op die manier perst de Vlaamse regering de medewerkers uit”, klinkt het. 

Vlaams Belang reageert als enige oppositiepartij redelijk positief op het transformatieplan. “Dit is een eerste goede stap in de richting van een efficiëntere en slagkrachtigere openbare omroep die zich focust op haar kerntaken”, zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Klaas Slootmans. 

Het transformatieplan van de VRT is “goed en onderbouwd” en bevat keuzes die de openbare omroep klaar moeten maken voor de toekomst. Dat zegt minister Dalle. Het plan speelt volgens de CD&V-minister in op een aantal belangrijke uitdagingen zoals de groeiende (internationale) concurrentie en het veranderende mediagebruik. Dalle juicht ook toe dat de VRT kiest voor een radicaal digitale aanpak. 

De plannen van de VRT bevatten ook een aantal “moeilijke keuzes”, geeft de minister toe. “Ik begrijp de bezorgdheden bij de vakorganisaties”, zegt Dalle.