Uitbarsting vulkaan Tonga was de grootste van de 21ste eeuw

Onderzoekers gebruikten een nieuw ontwikkeld algoritme om de omvang van de uitbarsting in Tonga vast te stellen. De Vulkaanexplosiviteitsindex (VEI) voor de uitbarsting werd vastgesteld op 6, wat betekent dat een dergelijke uitbarsting om de 50 tot 100 jaar wordt verwacht. De VEI piekt op 8, dan komen uitbarstingen om de 50.000 jaar voor. 

Zo’n algoritme kan ongelooflijk nuttig zijn, als men bedenkt dat veel uitbarstingen plaatsvinden op afgelegen plaatsen waar niet veel apparatuur is om de gebeurtenis rechtstreeks te meten. Bovendien kan het algoritme de omvang van de vulkaanuitbarsting in slechts een uur schatten als er voldoende gegevens beschikbaar zijn, wat kan helpen bij de beoordeling van de omvang van de resulterende aswolk en hoe die wolk het milieu eromheen zou kunnen beïnvloeden.

De Hunga Tonga-Hunga Ha’apai uitbarsting, om de volledige naam te geven, die plaatsvond in januari van dit jaar, verwoestte 90 procent van het onbewoonde eiland Hunga Tonga Ha’apai. Dat eiland kwam zelf pas in 2015 tevoorschijn na een andere, kleinere uitbarsting. De andere Tonga-eilanden, die wel bewoond zijn, werden ook zwaar getroffen.

De uitbarsting van de Tonga stootte materiaal uit met een volume van ongeveer 10 kubieke kilometer. De uitbarsting veroorzaakte een atmosferische schokgolf die verschillende keren rond de wereld trok en produceerde een aspluim ter grootte van de helft van Frankrijk. De uitbarsting was even sterk als de cataclysmische uitbarsting van Mount Pinatubo in de Filipijnen in 1991.

(Lees verder onder de foto’s)

Deskundigen denken dat de manier waarop de vulkaan rechtstreeks in het zeewater explodeerde in plaats van in de open lucht, iets te maken kan hebben gehad met de omvang van de daaropvolgende ontploffing en ook met de kracht en de afgelegde afstand van de daaropvolgende tsunami’s. 

“Ondanks de ongekende rijkdom aan snel beschikbare wetenschappelijke gegevens van hoge kwaliteit, konden de belangrijkste kwantitatieve parameters van de Hunga Tonga vulkaanuitbarsting, zoals de omvang in vergelijking met eerdere grote uitbarstingen, niet snel worden geschat met ‘standaard’ monitoringalgoritmen”, schrijven de onderzoekers in hun paper die gepubliceerd werd in ‘Geophysical Research Letters’. “Dit benadrukt de noodzaak om nieuwe benaderingen te ontwikkelen voor de analyse van instrumentele waarnemingen.”

De onderzoekers geven toe dat hun algoritme vooralsnog een “eenvoudig kader” is dat in de toekomst nog op allerlei manieren kan worden verfijnd. Het is echter nu al in staat om in real time berekeningen te maken zonder een enorme hoeveelheid rekenkracht. Naarmate gegevens over meer erupties worden verzameld, kan het algoritme verder worden verbeterd.

NASA: “Uitbarsting vulkaan bij Tonga honderden keren sterker dan atoombom op Hiroshima”

Internetverbinding op Tonga meer dan maand na vulkaanuitbarsting hersteld

Onderzeese vulkaanuitbarsting zorgt voor tsunami in Tonga

Hoe ontstaat een onderzeese vulkaanuitbarsting?