Indonesië, de grootste uitvoerder van plantaardige olie, verbiedt de uitvoer en jaagt voedselprijzen omhoog
De Indonesische regering verbiedt vanaf 28 april de uitvoer van palmolie en andere plantaardige vormen van olie. Dat verbod komt er na sociaal protest in eigen land. Omdat Indonesië de grootste uitvoerder is van plantaardige olie schieten de prijzen van olie en voedsel wereldwijd nog verder de hoogte in. De oorlog in Oekraïne en droogte in Latijns-Amerika maken olie van zonnebloemen en soja niet echt een alternatief.
De voorbije dagen is in Indonesië betoogd tegen de fel gestegen prijzen voor palmolie en andere plantaardige oliën. Vandaag heeft president Joko Widodo aangekondigd dat zijn land vanaf 28 april geen plantaardige olie meer zal uitvoeren en dat tot nader order.
Dat heeft wereldwijde gevolgen, want Indonesië is met een marktaandeel van 35 procent de grootste uitvoerder van plantaardige olie ter wereld voor Maleisië (20 procent), Argentinië (8 procent), Oekraïne (6 procent) en Rusland (5 procent). (Cijfers van The Economic Times of India). Meer nog: samen met Maleisië produceert Indonesië 85 procent van alle palmolie ter wereld. (Lees verder onder de foto).
Die palmolie is een van de meest gebruikte plantaardige oliën en wordt onder meer gebruikt als vetstof in de keuken, maar ook in chocolade, roomijs, koekjes, cosmetica, shampoo, tandpasta en dergelijke. Er hangt meer dan een reukje aan omdat er veel oerwoud (en dito orang oetans en neushoorns) bedreigd wordt door de plantages -vooral op de Indonesische eilanden Sumatra en Borneo, maar anderzijds kan de wereld blijkbaar niet zonder.
Het probleem is dat de alternatieven ook niet massaal voorradig zijn. Oekraïne en Rusland zijn grote uitvoerders van zonnebloemolie en die zijn dus getroffen door de oorlog en sancties. Anderzijds is er nog olie uit soja, maar die komt meestal uit Argentinië en Brazilië en laat er daar nu net een droogte de productie terugschroeven.
Druk op voedselprijzen stijgt
U zal dat voelen in de supermarkt, want bedrijven als Unilever, Nestlé, Mondelez, Danone en Ferrero (Nutella) zullen dat doorrekenen, maar voor veel mensen in tal van andere landen wordt het bereiden van voedsel nu wel erg duur en kan dat zelfs hun bestaan in gevaar brengen. Indonesië zelf is na China, India en de Verenigde Staten het meest bevolkte land ter wereld met bijna 270 miljoen inwoners en die hebben het meestal niet erg breed. Begrijpelijk dus dat het land eerst aan de eigen mensen denkt. (Lees verder onder de foto).
De facto anticipeert Jakarta zo op mogelijke sociale onrust, maar die zou er nu wel kunnen komen in andere landen, te meer daar niet enkel de prijzen voor olie, maar ook die van tarwe, gerst en andere granen de pan uit swingen. Er zijn al tal van landen waar volksprotest dreigt tegen de hoge prijzen voor brandstof, voedsel en medicijnen (of het gebrek eraan).
Onder meer in Sri Lanka woedt al weken hevig protest en daarbij zijn de eerste doden gevallen. Het afzetten van premier Imran Khan in Pakistan werd ook deels vergemakkelijkt door ongenoegen onder de bevolking en ook in sommige landen in Latijns-Amerika zoals Peru groeit er onrust.
Ter vergelijking: het volksprotest van de Arabische Lente barstte wellicht niet toevallig uit nadat de graanprijzen in 2008 en 2009 een historisch hoogtepunt hadden bereikt. Nu staan de prijzen voor tarwe ongeveer op dezelfde hoogte.