Oekraïense kunstschatten op Biënnale van Venetië dankzij Vlaming Björn Geldhof: "Dit is ook ónze geschiedenis"
Ondanks de oorlog wil Oekraïne aanwezig zijn op het belangrijkste kunstevenement ter wereld, de Biënnale van Venetië. De meest beklijvende tentoonstelling kwam tot stand dankzij Björn Geldhof, directeur van het Pinchuk Art Centre. Zelfs de Oekraïense president Volodimir Zelenski leverde een artistieke bijdrage. Zelenski noemt deelnemen aan de Biënnale essentieel: "We verdedigen onze vrijheid", klinkt het.
Het zag er even naar uit dat Oekraïne niet zou deelnemen aan de Biënnale van Venetië. Bij het uitbreken van de oorlog eind februari werden de werkzaamheden in het paviljoen gestaakt, maar een paar weken geleden kwam alles in een stroomversnelling. Er wordt nu door de organisatie zelfs een extra, tijdelijk paviljoen voorzien, om de kunst uit Oekraïne zichtbaarder te maken. Via kunst de harten van de wereld veroveren, lijkt de boodschap.
Een onmogelijk project
In het centrum van Venetië werd op drie weken tijd een volledige tentoonstelling klaargestoomd. Er zijn 15 werken te zien, van de 17e eeuw tot nu. "Een onmogelijk project", zegt Björn Geldhof, directeur van het Pinchuk Art Centre in Kiev. "Maar zoals vaak gebeurt in heel moeilijke tijden, helpt iedereen op manieren die je onmogelijk acht. En zo zijn we hier." Een aantal werken geraakte maar net op tijd uit Oekraïne en wordt opgehangen terwijl de eerste bezoekers al binnensijpelen.
Het oudste werk, een 17e-eeuws schilderij van Stefan Medytsky, komt uit het Nationaal Museum van Lviv. Het meest recente werk is net af en toont de echtgenoot van kunstenares Lesia Khomenko. Een muzikant die noodgedwongen de wapens heeft opgenomen en samen met zijn vrienden salueert. "Gewone mensen, die ze hier afbeeldt op heel groot formaat, want zij overstijgen zichzelf", legt Geldhof uit. "Een centraal beeld in deze expo."
De curator kon ook rekenen op de steun van enkele internationale kunstenaars zoals Marina Abramovic, Olafur Eliasson en Damien Hirst. Hirst maakte zelfs een nieuw werk, "Sky over corn field" (blauwe lucht boven maïsveld, red.), in de kleuren van de Oekraïense vlag.
Bekijk hier de reportage uit Laat, waar Gitte Van Hoyweghen en Chantal Pattyn ook stilstaan bij het nieuwe werk van Damien Hirst:
"Kunst is overleven", besluit Geldhof. "Je mag niet vergeten dat een groot deel van de oorlog erop gericht is Oekraïne als een cultuur uit te roeien. Dit gaat ons allen aan. Dit is een tentoonstelling over Europa. Daarom tonen we die kunstschatten hier in Venetië, ze vormen een deel van de Europese kunstgeschiedenis. Het is óns verhaal."
Beluister hier het verhaal van Björn Geldhof
De expo "This is Ukraïne: defending freedom", loopt nog 7 augustus in de Scuola Grande della Misericordia in Venetië. De Biënnale zelf, waar ook hedendaags werk uit Oekraïne te zien is, loopt nog tot 27 november. Het Russisch Paviljoen blijft deze editie gesloten.