In de thuishaven van Le Pen: ‘Met dit kiessysteem kan er nooit iets veranderen’

“Ik heb mijn presidente gezien!”, kirt een dame op leeftijd, nagenietend van een kort oogcontact met Marine Le Pen. Ze is ongeveer gelijktijdig met haar idool rond elven haar stem komen uitbrengen in stembureau 12 in de Ecole Jean-Jacques Rousseau, hartje Hénin-Beaumont.

Het 25.000 zielen tellende Noord-Franse oud-mijnwerkersstadje is sinds een jaar of twintig de thuisbasis van de presidentskandidate van het Rassemblement National. Eens Le Pen, haar lijfwachten en de haar volgende persmeute zijn verdwenen, hervindt het schooltje de zondagse rust. Met maar heel occasioneel een paar kiezers, een bewijsje van de uitgebrachte stem in de ene en het hier binnenin nog steeds verplichte mondmasker in de andere hand.

David

“Ik heb op Marine gestemd, uiteraard”, zegt David Pellegri (43), vrachtwagenchauffeur. “Wat wil je, in een land waar onze eerste minister (Jean Castex, DDC) zich in de eerste ronde per Falcon-privéjet naar het stemlokaal liet vliegen? Dat soort mensen heeft totaal geen idee van wat dat is: een auto afbetalen, de verzekering, het kasticket in de supermarkt of aan de pomp. Ik moet rondkomen met 1.200 euro. Dat is elke maand krabben. De uitkeringen dalen, de taksen gaan omhoog. Draag je geen mondmasker, dan krijg je een boete van 135 euro. Van een agent die er zelf geen draagt en even later in een politiewagen stapt met drie anderen die er ook geen dragen.”

Erg hoopvol op een zege voor Marine Le Pen is David niet. Jean-Luc Mélenchon, de kandidaat van links, heeft opgeroepen om niet voor Macron maar wel tegen haar te stemmen. Dat gaat aan het eind van de dag het verschil maken, denkt hij.

“Ik vind stemmen een burgerplicht. Het zou moeten zijn zoals in België. Stemplicht. Dat ze daarvoor eens boetes zouden uitdelen, voor het verzaken aan je plicht. Ik vind ook: als je niet gaat stemmen tijdens de eerste ronde, hoor je je recht op deelname in de tweede ronde te verliezen. Nu worden overal in Frankrijk mensen gemobiliseerd tegen Marine. Met dit kiessysteem kan er nooit iets veranderen.”

RN-burgemeester

De school werd volgens de gedenkplaat op 22 mei 1976 plechtig ingehuldigd door de toenmalige socialistische burgemeester Jacques Piette. Hij was als twintiger oorlogsheld en vanaf 1944 leider van het legendarische verzetsnetwerk Centurie, dat met het opblazen van telefoonpalen en bruggen de landing van de geallieerden in Normandië mee mogelijk maakte. Met een stapel decoraties als Piette werd je in het naoorlogse Frankrijk politiek onoverwinnelijk, en dat bleef hij tot kort voor zijn dood in 1990.

Piette was 20 jaar lang burgemeester van Hénin-Beaumont. Hij bouwde het Anne Frank-centrum, een sociaal huis voor jongeren. Hij bouwde deze school. Hij noemde straten en pleintjes naar zijn makkers in het verzet. Hij moest anderzijds met lede ogen toezien hoe de ene mijn na de andere in de regio dichtging, en er zo goed als niks in de plaats kwam. En hoe jongere kaders binnen de PS van het ene financiële schandaal naar het andere sukkelden.

Op het terras van café de la République op het gelijknamige plein wijst Michel Kowalski het aangrenzende herenhuis aan, een advocatenkantoor. “Hier is Marine twintig jaar geleden begonnen als advocate”, zegt hij. “Op vrijdag, als het markt is, komt ze hier nog altijd iets drinken met de burgemeester, Steeve Briois (ook Rassemblement National, DDC).”

Briois en Le Pen behaalden in 2014 een absolute meerderheid (50,25 procent) in het gemeentebestuur. “Steeve Briois heeft de brokken gelijmd na veertig jaar verval”, zegt Michel. “De kerk is gerenoveerd. Nietsdoend gemeentepersoneel werd ontslagen. Taksen die geen nut hadden, zijn afgeschaft. Het stadspark werd in het nieuw gestoken.”

“Camera’s!”, roept de dame naast hem.

“Juist, veiligheidscamera’s, overal. En nu is hij het zwembad aan het renoveren.”

Ook in het café, met een nationale driekleur naast de toog, heerst pessimisme over wat de vooravond zal brengen. “Het is elf kandidaten tegen één”, zegt Michel. “Het was niet de vraag of, maar wanneer en hoe Mélenchon en de anderen gingen oproepen om tegen Marine te stemmen. Dus, daar gaan we weer: vijf jaar van magouilles, geintjes, en zelfverrijking. Ik ben gepensioneerd sinds 2010. Geen enkele aanpassing kreeg ik van mijn pensioen sindsdien, terwijl het leven maand na maand duurder wordt. En het land volstroomt met migranten, die een gratis Formule 1-hotel krijgen aangeboden.”

Michel zegt niet per definitie tegen migranten te zijn. “Ik heb wel het liefst dat ze uit Oekraïne komen.”

In de school Jean-Jacques Rousseau wordt er ouderwets gestemd. Met pen en papier en een aan het eind van de dag te verzegelen glazen kast waar de stembiljetten in neerdwarrelen.

“Macron”, zegt Luc La Rivière (20) van onder z’n Nike-honkbalpet. “Ik spreek het niet te luid uit, want hier in Hénin-Beaumont stemt bijna iedereen Le Pen. Twee weken geleden stemde ik Mélenchon, ik volg nu zijn oproep. Ik kan dat niet hebben, dat taaltje van ‘alle migranten buiten’ of ‘hoofddoekenverbod’. Mijn generatie groeit op met andere waarden. Ik werk in de logistiek, het zijn mijn maten die Le Pen in haar toespraken viseert. Ook Macron staat ver van wat ik eigenlijk zou willen, maar vandaag is het kiezen tussen niet leuk en héél erg.”