#reclame, #advertentie, #publiciteit en #gesponsord: zo moeten influencers onlinereclame duidelijk maken
Influencers die zich laten betalen of sponsoren om bepaalde berichten te plaatsen op hun sociale media, moeten dat duidelijker vermelden. Daarover zijn nieuwe richtlijnen opgesteld. Die moeten niet alleen bescherming bieden aan de consument, maar ook aan de influencers zelf.
Veel al dan niet bekende figuren hebben grote aantallen volgers op hun sociale media, en daar hebben heel wat bedrijven de laatste jaren brood in gezien. Ze betalen populaire gebruikers van sociale media om foto's of video's van bepaalde producten of diensten te plaatsen. Influencer marketing heet dat in economische termen.
Die onlinereclame is helemaal wettelijk, alleen is het voor consumenten niet altijd duidelijk wanneer een bericht van zo'n influencer een commercieel karakter heeft. Ook influencers wisten niet altijd goed op welke manier ze moesten aangeven dat het om reclame ging. Staatssecretaris voor Consumentenbescherming Eva De Bleeker (Open VLD) heeft nu enkele concrete richtlijnen vastgesteld.
Influencers kunnen voortaan 4 concrete termen gebruiken bij commerciële berichten, video’s of verhalen: #reclame, #advertentie of #publiciteit. In bepaalde gevallen kunnen ze ook #gesponsord vermelden, bijvoorbeeld als er geen afspraken of verwachtingen zijn over het aantal posts of de inhoud ervan, als geen contract opgemaakt werd voor de communicatie of als er geen commissie wordt verdiend op basis van het aantal clicks.
Influencers moeten dus bij elk commercieel bericht een van deze termen gebruiken. Daardoor weten consumenten meteen of het al dan niet om reclame gaat. De Economische Inspectie zal ook controleren en indien nodige administratieve boetes uitschrijven. Die kunnen oplopen tot 80.000 euro. De controles gebeuren proactief, maar ook op basis van klachten van consumenten.
"Betere bescherming en rechtszekerheid"
"Influencers maken soms echt deel uit van het leven van hun volgers, die hen daardoor bijna blindelings vertrouwen", zegt staatssecretaris De Bleeker aan VRT NWS. "Veel volgers beseffen niet altijd dat het om reclame gaat, dat wat ze zien, niet altijd het normale leven is, maar ook publiciteit. We kunnen hen daar zo attent op maken, hen doen inzien dat ze steeds kritisch moeten staan tegenover wat ze zien op sociale media."
"Dit biedt een betere bescherming aan de consument die het recht heeft om altijd te weten of een post op sociale media een mening of een ervaring betreft of dat er sprake is van een commerciële communicatie. Het geeft ook rechtszekerheid aan de sector om ervoor te zorgen dat de consument naar behoren wordt beschermd”, zegt Sandrine Sepul, Directrice van het Communicatie Centrum (de vroegere Raad voor de Reclame, red).
"Eerlijker dat je het vermeldt"
Filiz Beserek uit Zele heeft een eigen banketbakkerszaak, maar heeft ook 13.000 volgers op haar Facebookpagina. Zij krijgt soms de vraag om een merk te promoten en is daar ook al op ingegaan. Filiz Beserek: "Ik doe dat niet voor geld, maar meestal in ruil voor producten. Het hangt natuurlijk ook af van je aantal volgers. Mensen met honderdduizenden volgers kunnen grote sommen vragen, maar mensen met een kleiner bereik krijgen veel kleinere bedragen."
Als je producten aanbeveelt, is het wel eerlijker als je erbij zet dat je het product gekregen hebt of ervoor betaald wordt
Filiz Beserek is nog niet volledig op de hoogte van de nieuwe regels. Al herkent ze wel het systeem aan wat ze op Duitse posts ziet staan: "In Duitsland zag ik dat ze 'ad' moesten vermelden, zeggen dat ze producten gratis hebben gekregen of duidelijk maken dat het om een samenwerking gaat. Ik ken de nieuwe regels nog niet, maar vind het wel goed dat er regels zijn. Als je producten aanbeveelt, is het wel eerlijker als je erbij zet dat je het product gekregen hebt of ervoor betaald wordt."
Als ze te horen krijgt dat er boetes tot 80.000 euro staan op het overtreden van de regels, moet Filiz Beserek wel even slikken: "Wow, dat is wel heel veel. Nu, regels zijn er niet voor niets, maar dit zijn wel heel pittige bedragen. Ik zal de nieuwe regels wel eens moeten opzoeken."
"Nieuwe regels zullen weinig veranderen"
Marijke De Veirman, verbonden aan de vakgroep communicatiewetenschappen van de Ugent en de Arteveldehogeschool, vermoedt dat de nieuwe regelgeving de invloed van influencers op hun volgers niet zal doen afnemen: "Het feit dat influencers nu verplicht zijn duidelijk te gaan aangeven wanneer een post gesponsord is en dus in feite reclame is, hoeft niet noodzakelijk negatief te zijn. Noch voor de influencer, noch voor het merk, omdat jongeren belang hechten aan de reviews die influencers geven."
"Ze gaan ervan uit dat die op een eerlijke manier gebeuren. Authenticiteit blijkt daarbij heel belangrijk te zijn. Jongeren volgen influencers omwille van de inhoud die ze delen en ze gaan ervan uit dat influencers niet om het even welk merk gaan promoten, maar echt bewust kiezen voor merken waar ze 100 procent achter staan. Dus het hoeft niet negatief te zijn."