Direct naar artikelinhoud
DubbelinterviewDe mol

‘Niets, maar dan ook niets, deed vermoeden dat het hem tijdens de reis te machtig zou worden’

Gilles De Coster en saboteur Philippe.Beeld SBS

Even leek een spierscheur de voornaamste snelheidsdrempel te worden in een tot dan op cruisecontrol voortjakkerende jubileum-editie van De mol, maar één aflevering later groeide het tiende seizoen alsnog uit tot klein wereldnieuws. Mol Philippe kondigde voortijdig zijn vertrek aan: zijn status van judas ad interim had hem mentaal uitgeput. Lof alom, want plots was een spelprogramma ook een pleidooi voor zelfzorg geworden. Saboteur Philippe en presentator Gilles De Coster blikken terug op een woelige periode. 

en

Zo, bewogen seizoentje wel.

Gilles De Coster: “Dat is het minste wat je kunt zeggen. We zijn dit jaar niet gespaard gebleven.”

Pech is altijd een in te calculeren factor voor wie De mol maakt, maar dat de hoofdrolspeler al voor de ontknoping afzwaait, dat is zelfs met alle buitenlandse versies van De mol een primeur.

De Coster: “Klopt. Tegenslag zijn we inderdaad gewend: een locatie die wegvalt kort voor de opname, een auto die niet meer start… Maar dit soort tegenslag – eerst een kandidate die met een blessure uitvalt en daarna de mol zelf die het mentaal te moeilijk krijgt – hadden we nog niet meegemaakt.”

Wanneer kregen jullie in de gaten dat het niet goed ging met Philippe?

De Coster: “Wat ons betreft, was er de eerste twee afleveringen weinig aan de hand. De sabotages lukten, alles liep perfect – ook al vond Philippe toen al van niet.”

Philippe: “Alles ging toen inderdaad heel vlot, eigenlijk, maar zo voelde het niet aan voor mij.”

De Coster: “Toen er in de derde aflevering voor het eerst een sabotage mislukte, was dat voor ons nog altijd prima, want de mol moet niet élke proef laten falen. Het is ook waardevol om af en toe eens in het stof te bijten, dat is ook een element van het spel.”

“We merkten wél dat Philippe het moeilijker begon te krijgen, en toen we de boot namen van Lanzarote naar Gran Canaria, zagen we dat het echt grondig fout zat. Normaal is zo’n reisdag een momentje om het spel even los te laten: je rust wat, je drinkt iets, de sfeer is een pak relaxter onder de kandidaten. Maar niet bij Philippe, zagen we. Het was al even zichtbaar dat hij elke dag een beetje dieper in de put zat, maar daar hebben we de beslissing genomen: we moeten ingrijpen, want dit is niet meer te verantwoorden.”

Philippe: “Als je in een marathon honderd meter voor de streep valt, sleep je je er nog over. Maar als je kramp krijgt nog voor je over de helft bent, dan stop je er best mee. Dus dat heb ik ook gedaan. Een kinesist gaat altijd tot op het bot, maar verder ook niet.” (lacht)

Gilles, vonden jullie zelf ook dat Philippe er beter mee ophield?

De Coster: “‘In onderling overleg’ is normaliter een eufemisme wanneer mensen botweg hun ontslag krijgen, maar hier was het écht zo. We zijn naar Philippe gestapt om te zeggen dat we er misschien beter de stekker uittrokken, maar ondertussen was hij zelf al zover. Hij is een slimme gast, hij merkte natuurlijk zelf ook dat zijn vat af was.”

Was toen de beslissing al gevallen om na Philippe een nieuwe mol aan te stellen? Of was er een kans dat het hele seizoen afgeblazen werd?

De Coster: “Nee, alles stopzetten is niet echt in ons opgekomen. Philippe was de eerste om te zeggen dat we er vooral niet mee mochten kappen. Hadden we al in aflevering zes of zeven gezeten, dan hadden we wellicht geen keuze gehad. Maar nu moesten we verder, punt. De juiste beslissing.”

“Ik ben trots op die aflevering waarin Philippe zijn vertrek meedeelde aan de groep. Uiteindelijk is en blijft De mol een programma over mensen, en dit was volgens mij een heel menselijke aflevering. Achteraf, toen we eindelijk een pintje konden opentrekken, zei een klankman: ‘Dit moeten mijn kinderen straks zien, want dit is belangrijk.’”

Philippe: “De steun die ik van het team kreeg, was hartverwarmend. Het was voor niemand een makkelijke beslissing, maar we hebben samen besloten mijn gezondheid boven het entertainment te plaatsen.”

Hoe Philippes beslissing in beeld kwam, was inderdaad opvallend eerlijk en onomwonden voor een programma als De mol, bekend voor zijn creatieve plotwendingen, listige montage, en aanverwante truken van de foor.

De Coster: (knikt) “We wilden vooral eerlijk zijn over wat er gebeurd was. Zo hebben we het ook tegen elkaar uitgesproken, daar op Gran Canaria. Eerlijkheid is volgens mij de enige optie om met zoiets om te gaan, of we moesten al héél cynisch van inborst zijn. In de eerste plaats om Philippe te beschermen, en daarnaast ook het programma zelf. Want als je als maker verkeerd omgaat met zoiets delicaats, dan maak je je eigen format kapot.”

“Op het eind van die moeilijke dag heb ik een bericht geplaatst in de WhatsApp-groep van de ploeg, waarin ik iedereen bedankte voor de getoonde flexibiliteit. De machine was blijven draaien, tot de kleinste radertjes toe.”

Philippe, de twijfel sloop erin bij jou nadat je tijdens de tweede nacht al slapend je mond had voorbijgepraat tegen je kamergenoot Bert.

Philippe: “Je kan alles tot in de puntjes voorbereiden, maar helaas niet wat je doet in je slaap. Ik lag bij Bert in bed, en schoot plots wakker met zijn ogen op me gebrand. ‘Ge weet toch dat ge praat in uw slaap?’ Hij citeerde me perfect: ‘O nee, 3.000 euro in de groepspot, ik heb het verkloot.’”

Hoe groot was de paniek toen hij dat aan jullie kwam vertellen, Gilles?

De Coster: “We tilden er helemaal niet zwaar aan. Je kunt van alles zeggen in je slaap, hè. Ik kan ook al slapende mompelen dat ik een bank heb overvallen, dat maakt het daarom niet waar. Daar waren we dus wel gerust op. Vooral omdat we zagen hoe Bert Philippe al vrij snel weer had losgelaten als hoofdverdachte. Alleen: Philippe overtuigen dat hij het daarmee níét verknald had, dat lukte ons niet.”

‘Niets, maar dan ook niets, deed vermoeden dat het hem tijdens de reis te machtig zou worden’
Beeld SBS

Philippe, durfde je door die ene nacht niet meer te gaan slapen?

Philippe: “Ik was superbang geworden om mijn mond voorbij te praten, dus probeerde ik de volgende nachten wakker te blijven. Dat ging zelfs zover dat ik op den duur op het toilet een dutje ging doen, en doortrok als ik wakker werd.”

De Coster: “Zo worden je eigen negatieve gedachten op den duur een draaikolk waar je niet meer uitraakt. Toen we dat zagen gebeuren, vonden we het zelf ook heel frustrerend dat we per draaidag niet meer dan vijf minuten de tijd konden nemen om Philippe gerust te stellen. Alle overige minuten van de dag sta je er als mol namelijk alleen voor, en dat weegt zwaar door als je denkt dat je niet goed bezig bent.”

Philippe: “Op het moment dat het voor mij niet meer ging, zag je dat de groepspot plots serieus toenam. Daardoor werd de groep nog sterker, en verzwakte ik steeds meer. Dat werkte elkaar natuurlijk in de hand. Ik kon niet meer tot op de juiste posities raken, en kon mijn spel niet meer spelen.”

De Coster: “Ik probeerde daarom om mijn toiletbezoeken een beetje te timen met die van Philippe, zodat ik hem in het voorbijgaan toch eens een schouderklopje kon geven. Helaas is dat een druppel op een hete plaat als je zo diep zit. Ik denk daarom ook niet dat we Philippe nog hadden kunnen overtuigen dat hij wel goed bezig was, zelfs al hadden we uren de tijd. Als het koppeke nee zegt, dan is het nee.”

Elke aflevering van De mol is qua montage sowieso een klein huzarenstukje, maar is er nog bijzondere aandacht gekropen in die ene aflevering?

De Coster: “Er kwamen iets meer subtiliteiten bij kijken dan gewoonlijk. Het laatste wat we wilden, was van Philippes biecht een shockmoment maken. Dus ga je omzichtiger te werk met stiltes die je bewust laat vallen, je denkt iets langer na over de muziek die je gebruikt, en hier en daar probeer je al te laten doorschemeren dat er iets belangrijks te gebeuren staat.”

Begin je dan niet anders te monteren aan de eerste vier afleveringen, wetende dat daarna ook voor de kijker de zoektocht weer van voren af aan zal beginnen?

De Coster: “Nee, want die vier afleveringen lang wás Philippe de mol. Met wat daarna zou volgen, mag je geen rekening houden in je montage. Eigenlijk maakten we nu gewoon twee minireeksen van De mol, en die moesten elk op zich kunnen staan.”

Ik kan me voorstellen dat je na een seizoen als dit net iets minder gerustgesteld dan anders landt in België.

De Coster: “Dat was zo. Nu zijn we als makers nooit écht gerust in een goede afloop – daar zijn we te perfectionistisch voor. Maar voor de controlefreaks die we zijn, was dit jaar zeker een beproeving. Voor Philippe was het natuurlijk nog een pak zwaarder, maar zelf hebben we toch ook iets vaker dan gewoonlijk aan de telefoon gehangen met het thuisfront.”

Wat zeg je dan? Of beter: wat mág je zeggen?

De Coster: “Niet veel. Je mag niets anders melden dan: ‘Het is echt zwaar.’ Waarop je gezinsleden alleen kunnen repliceren: ‘Ocharme suske. Pak nog een koffietje.’ (lacht) Maar we onderhielden ook intens contact met het management van Woestijnvis: Michiel Devlieger, Hazel Pleysier en Erik Watté. Hun steun deed echt wel deugd. Op die momenten is het goed in gedachten te houden dat De mol máár een televisieprogramma is. Een simpele vaststelling, maar het helpt. Op een gegeven moment moet je het ook weer loslaten.”

Een monumentale uitspraak, komende van een ploeg mensen die tot voor enkele jaren nog in de montagecel sliep, weg van hun naasten, als ze daardoor hun programma konden maken.

De Coster: “Maar het is toch zo? We komen uit twee absurde jaren, er is oorlog aan de grenzen van Europa… Vergeleken met dat maken wij maar entertainment, en er zijn belangrijker dingen in het leven. De gezondheid van onze kandidaten bijvoorbeeld. Ik wil er dus ook niet te bombastisch over doen: het is maar tv.”

MEESTERPLAN

Nu je het ondenkbare meegemaakt hebt: hoe hoog scoort het wegvallen van de mol qua paniekfactor op een schaal van één tot tien?

De Coster: (lachje) “Mocht je dat vóór ons vertrek naar de Canarische Eilanden gevraagd hebben, had ik iets geantwoord tussen de 700.000 en de 710.000. Maar eigenlijk viel dat op het moment zelf nog mee. We hebben de paniekfase overgeslagen, denk ik. We zijn meteen aan een oplossing beginnen te werken. Op dat moment speelde misschien alle opgetelde ervaring van de vorige jaargangen mee.”

MEESTERPLAN
Beeld SBS

Was het vertrek van de mol voorgevallen in een eerder seizoen, dan was het misschien niet zo goed afgelopen?

De Coster: “Dat is een moeilijke vraag. Ik hoop van wel, omdat de beslissing om Philippe te beschermen in de eerste plaats een ethische was. En ik denk graag dat we enkele jaren geleden ook al behoorlijk ethische mensen waren. (lacht) Maar wat de praktische kant betreft, die was pakweg vier jaar geleden misschien een groter probleem geweest dan nu. Nu wisten we tenminste wat ons te doen stond.”

Meer bepaald: ter plaatse een nieuwe mol kiezen. Onvoorbereid, zoals toen Elisabet drie jaar geleden pas in Vietnam verkozen werd als mol. Was de herinnering aan dat jaar een troost?

De Coster: “Absoluut, daardoor wisten we: het kán. Maar dan nog was de situatie helemaal anders dan nu, want wie ook de mol zou worden: ondertussen kenden de andere kandidaten hem of haar al erg goed. Mocht iemand zich als mol dus plots anders gaan gedragen, dan zou dat bij de rest meteen opvallen. Een interessante bijkomstigheid, die we zonder die ingreep niet hadden gehad. Als de gedwongen keuze voor een nieuwe mol toch één silver lining had, dan dat. Maar voor de duidelijkheid: ik had liever geen silver lining gehad.” (lacht)

Drie jaar geleden zeiden de makers nog in Humo dat hun grootste angst was om een mol zich na een zatte avond te zien verspreken, of dat die zichzelf aan de galg praatte in zijn slaap. Het werd het tweede. Vragen jullie daar dan niet naar bij de selecties?

De Coster: “Ik kan je verzekeren dat er van alles gevraagd wordt tijdens de kandidatenselectie. En nog geen klein beetje doortastend ook. Dat Philippe het onderweg toch zo moeilijk kreeg, is voor mij vooral het bewijs dat een nulrisico gewoonweg niet bestaat. Je kunt alle mogelijke voorzorgen nemen, en dan nog kun je in de problemen komen.”

Wat met de kritiek dat de makers misschien de verkeerde persoon gekozen hebben als hoofdrolspeler?

De Coster: “Van mij mag je dat vinden, maar dan moet je ook beseffen dat je die conclusie nú trekt, met alle kennis die je op dit moment hebt. Ik kan met een gerust gemoed zeggen dat we de juiste keuze gemaakt hebben: in de voorbereiding toonde Philippe zich een briljante saboteur. Niets, maar dan ook niets, deed vermoeden dat het hem tijdens de reis te machtig zou worden. Mochten we vooraf toch dat gevoel gehad hebben, dan hadden we hem gewoon niet gekozen als mol. En er zijn wel psychologen betrokken bij De mol, maar die zijn ook geen waarzeggers, hè. Shit happens. Dat Nele een spierscheur opliep en daardoor moest vertrekken, is daar ook al een bewijs van.”

Dat er psychologen mee op reis gaan, was bekend, maar die hebben dus ook een vinger in de pap bij de selectie van de kandidaten?

De Coster: “Zeker. We hebben hun rol dit jaar ook extra in de verf gezet voor de kandidaten: ‘Ze zijn er, dus ga gerust met hen praten als je die nood voelt.’ Ons motto op dat vlak is: maximaal aanbieden. Om die reden hebben alle kandidaten al onze telefoonnummers. Als het niet nodig is, des te beter. Maar wie het wel nodig heeft, moet altijd een luisterend oor kunnen vinden.”

Philippe: “Omdat alles geheim moest blijven, kon ik tot nu alleen maar met de crew praten over wat er allemaal gebeurd was. En dat hebben we dan ook gedaan. Ik kreeg vaak berichtjes van hen om te horen hoe het met me ging. Dat betekende veel voor mij.”

Je stipte het zelf al aan: voor het vertrek van Philippe was er al een wat sneue primeur. Nele werd de eerste kandidaat in De mol die moest vertrekken door een blessure, een spierscheur opgelopen tijdens een opdracht.

De Coster: “Dat vonden we toen ook al klote. In de eerste plaats voor Nele, en daarnaast voor de andere kandidaten, die zo niets leerden uit hun afgelegde eliminatietest. Als iemand moet vertrekken omdat hij of zij niet meer meekan, dan vertrekt immers niet degene met het minste kennis over de mol. En dat is wel de geest van het spel. Maar er was helaas geen weg omheen. De volgende dag wachtte al de fietsproef met Thomas De Gendt. Dat was onmogelijk geweest voor Nele met een spierscheur.”

Lees ook
Beeld SBS

Bestaat er eigenlijk een plan in het geval de mol fysiek iets overkomt? Wat als Nele bijvoorbeeld de mol was geweest?

De Coster: “Geloof het of niet, maar nee. (lacht) Ik vermoed dat we dan hadden gedaan wat we met Philippe gedaan hebben: we kiezen een nieuwe mol. Er bestaat geen protocol voor, omdat er te veel factoren zijn om rekening mee te houden. Improviseren, dus.”

Na de aflevering waarin Philippe wegviel, nam je samen met hem plaats in Café de mol, de intussen geijkte nabeschouwing. Toen je vertelde over die dagen waarop Philippe het lastig had, werd je zelf ook zichtbaar emotioneel.

De Coster: “Absoluut. Moeten toekijken hoe iemand die je graag hebt, loopt af te zien: dat hakt erin. Dat heeft ons toen als makers ook zwaar aangegrepen, dat geef ik gerust toe.”

En dan zeggen dat er mensen bestaan die oprecht denken dat het vertrek van Philippe deel is van een door jullie ontworpen meesterplan.

De Coster: (zucht) “Ach ja. Zulke mensen krijg je toch niet overtuigd van hun ongelijk. Als ze erbij waren, hadden ze wel anders gepiept. Ik kan alleen maar dit zeggen: ik zou niet met mezelf kunnen leven als we zoiets hadden georkestreerd. Maar goed, als ze het tegendeel willen geloven, doen ze maar.”

Je maakte in Café de mol de vergelijking tussen wat Philippe overkomen was en de mentale beproevingen van atleten Naomi Osaka en Simone Biles.

De Coster: “Die vergelijking gaat natuurlijk niet helemaal op, maar daarmee bedoel ik: dat zijn topatleten die het mentaal ook soms moeilijk hebben. En ja, dat heeft soms invloed op hun prestaties, maar het blijven wél topatleten. Zo zie ik het ook in het geval van Philippe: hij kreeg het misschien moeilijk, maar als mol was hij wel degelijk top.”

Kunnen jullie als makers iets leren uit wat Philippe overkomen is?

De Coster: “Ik denk dat het daar misschien nog iets te vroeg voor is. Maar ik vind alvast wel dat we moeten oppassen dat we de rol van de mol ook niet té beladen gaan maken – alsof je er tegelijk niet van kunt genieten. De mol zijn is zeker zwaar, ja. Maar: ook fantastisch plezant. En dat laatste mogen we vooral niet uit het oog verliezen.”

Dat zagen we ook toen er op Gran Canaria een nieuwe mol gekozen moest worden. Dat de kandidaten Philippe net hadden zien vertrekken, hinderde hen duidelijk niet om al weg te dromen bij het idee dat ze nu zélf misschien de mol konden worden.

De Coster: “We hebben de fonkelingen in de ogen zelfs wat moeten dimmen in de montage om de kijker niet te verblinden. (lacht) Nee, ik overdrijf. Maar het mag tekenend zijn: hoe zwaar ook, de vacature van de mol blijft de allermooiste. En nadat we voor Philippe gezorgd hadden, en hem omringd hadden met liefde, mocht het spel voor de kandidaten duidelijk ook weer verdergaan. De staartjes begonnen weer te kwispelen, zag je. Geloof me, na al wat voorafging was dat erg fijn om zien.”

De mol, iedere zondag om 20 uur op Play4.

© HUMO