Corona-boosterprik van Pfizer al na drie maanden stuk minder effectief tegen ernstige omikronbesmetting
De bescherming die een zogenoemde boosterprik met het Pfizer-BioNTech-vaccin biedt tegen de omikronvariant, is na drie maanden al sterk afgenomen. Dat blijkt uit een analyse die de fabrikant van het vaccin zelf liet uitvoeren, en die gepubliceerd is in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. “In de toekomst zouden extra dosissen van bestaande, aangepaste of nieuwe COVID-19-vaccins nodig kunnen zijn om een hoge bescherming te blijven bieden tegen ernstige besmetting”, klinkt het.
Er is goed en minder goed nieuws over de boosterprik met het coronavaccin van Pfizer. Eerst het goede nieuws: drie inentingen blijken op de kortere termijn wel degelijk effectief, zowel tegen de delta- als de omikronvariant.
Voor omikron, de nieuwste (en moeilijkst te bekampen) van beide onderzochte varianten, bieden drie vaccinaties een bescherming van 85 procent tegen hospitaalopname en 77 procent tegen opname op de spoeddienst. Ter vergelijking: wie slechts twee dosissen kreeg van hetzelfde vaccin, was na negen maanden voor 41 procent beschermd tegen ziekenhuisopname wegens omikron, en 31 procent tegen spoedopname.
De boosterprik heeft dus wel degelijk zin, al is het maar om je inenting te “hernieuwen”.
Alleen, en daarmee zijn we aanbeland bij het minder goede nieuws, houdt die vernieuwde bescherming tegen de omikronvariant niet lang aan. Na drie maanden is die al teruggevallen van 85 naar 55 procent voor hospitaalopname en van 77 naar 53 procent voor opname op de spoeddienst. Dat is nog altijd een betere bescherming dan wie géén derde dosis kreeg, maar niettemin een aanzienlijke afname.
Zo goed als alle coronabesmettingen in ons land worden op dit moment veroorzaakt door (twee versies van) de omikronvariant, blijkt uit gegevens van Sciensano.
"Matig verhoogde bescherming die snel afneemt"
Een en ander blijkt uit een studie die Pfizer, de fabrikant van het vaccin, liet uitvoeren. De resultaten werden gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet.
Daarvoor werden de gegevens geanalyseerd van patiënten van het Californische gezondheidsnetwerk Kaiser Permanente. Meer dan 11.000 van hen werden tussen 1 december 2021 en 6 februari 2022 opgenomen in het ziekenhuis met acute ademhalingsproblemen, en ondergingen daarbij een PCR-test.
De Pfizer-boosterprik bestaat uit een volledige dosis van het Pfizer-vaccin, legde vaccinoloog Pierre Van Damme in november uit.
“De data suggereren dat drie dosissen van het mRNA-vaccin (van Pfizer, red.) matige verhoogde bescherming bieden tegen een besmetting met SARS-CoV-2, die snel afneemt”, klinkt het in de studie, “en verhoogde bescherming tegen ziekenhuisopname in de eerste maanden”.
De resultaten verbazen viroloog Johan Neyts (KU Leuven) niet. Hij vindt het zelfs niet onlogisch. "Je moet je realiseren dat het straf is dat zo'n vaccin, dat gemaakt is tegen de oorspronkelijke virusstam uit Wuhan, nog steeds een behoorlijke bescherming biedt tegen de omikronvariant die er mijlenver vanaf staat."
Eerstelijnssoldaten
Neyts noemt omikron een "gecamoufleerde" versie van de oorspronkelijke variant, met veel aanpassingen. "De antistoffen die een vaccin je lichaam doet aanmaken tegen het virus, dat is je eerstelijnsdefensie. En zoals dat ook in een oorlog gaat, heb je meer manschappen nodig om een gecamoufleerde vijand uit te schakelen dan een vijand die goed zichtbaar is. En wanneer je manschappen met de tijd uitgedund raken, moeten die ook weer aangevuld worden."
Wat als er een nieuwe variant opduikt die minder gevoelig is voor de huidige vaccins? Dat is koffiedik kijken
Ook bij de deltavariant, die meer leek op de oorspronkelijke variant, nam de werking na verloop van tijd af. Het lag dus in de lijn van de verwachtingen dat dat ook met de omikronvariant zou gebeuren. Een vierde dosis van het vaccin, een tweede boostershot dus in het geval van Pfizer, kan dan helpen. In Israël worden die al sinds januari toegediend aan risicopatiënten en ouderen.
Nieuwe boosterdosissen nodig
Volgens de onderzoekers die de studie publiceerden, onder anderen epidemiologen en biostatistici van Kaiser Permanente, is er dringend meer opvolgonderzoek nodig in de rest van de wereld, zodat overheden tijdig een boosterstrategie op maat van hun regio en gemeenschap kunnen uitrollen.
Nog volgens de onderzoekers en Pfizer suggereren de onderzoeksresultaten dat “er in de toekomst bijkomende dosissen nodig zouden kunnen zijn van huidige, aangepaste of nieuwe COVID-19-vaccins”.
We moeten op onze hoede blijven, vindt ook Johan Neyts. Ook hij denkt dat er nog extra boostershots nodig zullen zijn voor ouderen en risicopatiënten. Een specifiek aan omikron aangepast vaccin, waar Pfizer en Moderna overigens al aan werken, kan ook een rol spelen.
"Stel dat je nu een vierde dosis toedient, hoeveel bescherming biedt die dan nog tegen pakweg kerstmis 2022?", vraagt hij zich af. "Of wat als er een nieuwe variant opduikt die minder gevoelig is voor de huidige vaccins? Dat is allemaal koffiedik kijken."
Dit stuk werd op 25/4/2022 om 18:42 aangevuld met de reactie van Johan Neyts.