Na één maand al niets meer te merken van voordelen btw-verlaging door torenhoge energieprijzen

Begin februari kondigde de federale regering aan dat de btw op elektriciteit en gas zou worden verlaagd van 21 naar 6 procent. Bovendien werd beslist om alle gezinnen met een elektriciteitsaansluiting een premie van 100 euro toe te kennen. De maatregelen moesten de fors stijgende energieprijzen compenseren. Het resultaat zag er initieel goed uit. Zo daalde de stroomfactuur voor een gemiddeld gezin op jaarbasis met 237 euro. Na ongeveer een maand is dat voordelige effect echter volledig uitgevaagd. 

De kost voor elektriciteit steeg van 930 euro naar 1.156 euro op één maand tijd, zo blijkt uit de cijfers van de VREG. Bovenop die nettoprijs komt dan nog de btw. Omdat de prijs van elektriciteit hoger werd, nam ook het btw-bedrag toe. Dat steeg van 82 naar 96 euro. Samen met de stijging van de nettoprijs kwam er in april dus 240 euro bij op jaarbasis. 

Wie in april een contract afsluit voor elektriciteit, ziet de factuur stijgen naar gemiddeld 1.708 euro per jaar, een nieuw record. In maart zorgde de btw-verlaging nog voor een beduidend kleinere factuur (1.468 euro), maar door de verhoogde elektriciteitsprijs is dat nu verleden tijd.  

De gasfactuur ziet er nog somberder uit. Zo klom de gasprijs van 2.539 euro in maart naar een nieuwe recordhoogte van 3.139 euro in april. In vergelijking met maart komt er 213 euro bij, want toen daalde de prijs even tot 3.445 euro. Wie voor aardgas een contract afsluit in april zit aan 3.659 euro op jaarbasis, eveneens een record.  Daarmee is de gasfactuur licht hoger dan in januari, de vorige recordmaand. In februari en maart zakte de gasfactuur wat, maar ook die trend is nu voorbij.

Door de steeds toenemende energieprijzen, vooral als gevolg van de oorlog in Oekraïne, zijn de maatregelen van de regering al niet meer voelbaar. Meer nog: voor aardgas is de verlaging nooit voordelig geweest. Zelfs met de btw-verlaging van april doorgerekend zit de factuur nog op recordniveau. Zonder de maatregel zou de factuur echter nog hoger zijn uitgevallen. 

Voor alle duidelijkheid: niet alle gezinnen betalen zo’n hoge jaarfactuur. De cijfers van de VREG slaan op gezinnen die in april een contract afsluiten. Ook wie een variabel contract heeft, ziet de factuur stijgen in april. Voor vaste contracten verandert niets. 

Energieonderneming Eneco verwacht dan weer dat de energieprijzen deze maand en de komende maanden zullen zakken. De recordprijzen die in april werden opgetekend, geven een vertekend beeld van de markt, klinkt het. “De prijzen voor april van de VREG houden rekening met wat op de markt gebeurde in maart. Toen waren er historisch hoge prijzen door de situatie in Oekraïne. Maar intussen is de meeste stress over Oekraïne uit de markt”, reageert Pieter Verlinden, hoofdinkoper van energie voor Eneco België. 

Met de komst van warmere maanden en bijgevolg meer hernieuwbare energie die wordt opgewekt, gaat Verlinden uit van lagere prijzen. “Voor april zien we nu al dagprijzen voor elektriciteit en aardgas die 30 procent lager liggen dan in maart. De verwachting is dan ook dat we deze en volgende maanden lagere prijzen zullen zien, als die trend aanhoudt natuurlijk.” 

Naar prijzen zoals die in 2019 of 2020 zullen we wellicht niet meer terugkeren, verwacht de energie-inkoper. “Voor 2023 en 2024 zien we nu al oplopende prijzen op de markten. Ook dit najaar zullen de prijzen wellicht opnieuw stijgen. De markt vreest dat de energiecrisis nog wel even zal duren”, besluit Verlinden. 

Volgens consumentenorganisatie Test Aankoop zijn elektriciteit en aardgas simpelweg “onbetaalbaar geworden voor heel wat consumenten”. Bij de leveranciers zou al te horen zijn dat het aantal wanbetalingen van gezinnen die hun factuur niet meer kunnen betalen aan het stijgen is.

Test Aankoop pleit daarom voor een echte energie-taxshift, waarbij de factuur van de gezinnen wordt herleid tot de essentie: de elektronen en het vervoer ervan. “Beleidskosten die niet thuishoren in de factuur moeten eruit worden gehaald en moeten anders worden gefinancierd”, klinkt het. Test Aankoop zal daarvoor een petitie met meer dan 50.000 handtekeningen aan de bevoegde ministers bezorgen. 

Dit besliste de federale regering vorige maand over de btw-verlaging: