Verliest Hongarije binnenkort Europese subsidies? Commissie neemt "historische" beslissing en start procedure
Gesjoemel met openbare aanbestedingen, fraude en corruptie: als Hongarije er niet tegen optreedt, dreigt het Europese subsidies te verliezen. Na lang wachten heeft de Europese Commissie voor het eerst de gloednieuwe procedure opgestart.
Sinds 1 januari 2021 is de Europese verordening in voege die het mogelijk maakt om lidstaten Europese subsidies te ontnemen, wanneer de rechtsstaat er bedreigd wordt. Een tweede voorwaarde is dat de financiële belangen van de Europese Unie daardoor gevaar lopen. Beide voorwaarden zijn volgens de Europese Commissie in het geval van Hongarije voldaan. En dus is Hongarije het eerste land dat door de Europese Commissie in het vizier wordt genomen.
Fraude, corruptie, problemen met openbare aanbestedingen
Onderzoeksjournalisten hebben de voorbije jaren regelmatig gesjoemel en corruptie in Hongarije aan het licht gebracht. Mensen uit de omgeving van premier Viktor Orban zouden zich enorm verrijkt hebben. Bij de Europese Commissie is te horen dat Hongarije al meer dan 10 jaar vragen negeert om de strijd tegen corruptie en fraude met Europees geld op te voeren. En dus, klinkt het, is dit nog de enige uitweg om Hongarije aan te pakken.
De Hongaarse regering krijgt nu twee maanden om te antwoorden op de klachten van de Commissie, die daarna (wanneer het antwoord niet volstaat) opnieuw een soort ingebrekestelling moet sturen. Stuurt Hongarije zijn aanpak niet bij, dan stuurt de Europese Commissie een voorstel naar de Raad van de Europese Unie (= de 27 lidstaten) om Hongarije Europese subsidies te ontzeggen. De Raad neemt dan de beslissing met een gewone meerderheid. Die hele procedure kan al gauw 9 of 10 maanden in beslag nemen.
Gewacht tot na de Hongaarse verkiezingen
Het Europees Parlement heeft de Europese Commissie verschillende keren opgeroepen om deze procedure op te starten. Maar de Commissie besloot telkens te wachten. Hongarije en Polen hadden de verordening namelijk aangevochten bij het Europese Hof van Justitie. Maar ook toen dat Hof op 16 februari van dit jaar oordeelde dat er geen juridische bezwaren zijn tegen de verordening, besloot de Commissie te wachten op de uitslag van de parlementsverkiezingen in Hongarije van 3 april. De oppositieleider Marki-Zay had beloofd dat hij een pro-Europese koers zou voeren en de corruptie zou aanpakken. De Fidesz-partij van Orban won echter de verkiezingen, waarna de Commissie dus in actie schoot. Eindelijk, tweette een Duits europarlementslid van de Groenen.
Hongarije is het eerste en voorlopig ook het enige land dat op deze manier wordt aangepakt. De Europese Commissie had in november, in het kader van deze verordening, ook een vragenlijst naar Polen gestuurd (over de omstreden hervormingen van het gerechtelijk apparaat). Tegen Polen wordt de procedure echter (nog) niet opgestart. Mogelijk omdat het moeilijker aan te tonen is dat de financiële belangen van de Europese Unie er worden geschaad. Maar er spelen misschien ook andere overwegingen: Polen vangt enorm veel Oekraiënse vluchtelingen op. Mogelijk oordeelt de Commissie dat dit niet het beste moment is voor een openlijke ruzie met de Poolse regering over de rechtsstaat.