Europese grenswacht Frontex betrokken bij honderden illegale pushbacks van vluchtelingen

Frontex is betrokken bij de pushbacks van minstens 957 asielzoeker in de Egeïsche Zee tussen maart 2020 en september 2021. Dat blijkt uit database van Frontex zelf die de kranten konden inkijken. Het terugdringen van asielzoekers in de Egeïsche Zee werd door de ambtenaren bestempeld als “voorkoming van vertrek”.

Frontex liet een bewerkte versie van de gegevensbank inkijken, maar bevatte alsnog beschrijvingen van 145 gevallen met de vermelding “voorkoming van vertrek”. Als die gevallen naast de documentatie van de Turkse kustwacht gelegd wordt, blijkt dat er grote verschillen zijn. Bij ten minste 22 incidenten werden asielzoekers uit rubberboten gehaald, in Griekse reddingsvlotten gelegd en op zee achtergelaten.

Op 28 mei vorig jaar nam een groep van bijna 50 asielzoekers, die reeds op het Griekse eiland Lesbos aan land waren gekomen, contact op met de Noorse NGO Aegean Boat Report. Ze stuurden foto’s en een WhatsApp-bericht waarop hun locatie in de buurt van de hoofdstad van het eiland, Mytilene, was aangegeven. Uren later werd een deel van de groep door de Turkse kustwacht op zee aangetroffen in oranje reddingsvlotten. Dit geval werd later in de Frontex-databank geregistreerd als een “voorkoming van vertrek”.

Frontex is met zijn budget van 758 miljoen het Europese agentschap dat het meeste geld krijgt. Daarnaast doneerde Zwitserland in 2021 ook nog eens zo’n 24 miljoen Zwitserse frank (23,5 miljoen euro) aan het agentschap. Het land is zelfs van plan deze donatie te verhogen tot 61 miljoen Zwitserse frank in 2027. Tegenstanders van de uitbreiding van Frontex zeggen dat Zwitserland door die donatie rechtstreeks verantwoordelijk is voor schendingen van de mensenrechten aan de grenzen van Europa.

Griekenland en Frontex ontkennen beschuldigingen van het tegenhouden van migranten en zeggen dat hun ambtenaren de wetgeving inzake mensenrechten naleven. Toch wordt de druk op uitvoerend directeur Fabrice Leggeri van Frontex steeds groter. Daarnaast heeft de EU een deel van de begroting van Frontex bevroren terwijl de beschuldigingen worden onderzocht.

Tineke Strik, een Nederlandse Europarlementariër en lid van de werkgroep Frontex Scrutiny, riep op tot een opschorting van de activiteiten van het grensagentschap in Griekenland. “Er is een fundamentele verandering in de cultuur van het EU-grensagentschap nodig”, zei ze,” inclusief een verandering van leiderschap, omdat Leggeri niet langer geloofwaardig is”.

“Frontex moet zijn operaties in Griekenland opschorten”, aldus Strik. “We hebben zo veel geloofwaardige rapporten van autoriteiten zoals de VN en de Europese Raad die allemaal zeggen dat de pushbacks systematisch zijn. Er moet meer worden gedaan, anders maak je deel uit van de schendingen en word je medeplichtig.”