President Zelenski vertoeft dezer dagen vooral in het overheidsdistrict in het centrum van Kiev met de bijnaam De Driehoek. Een streng beveiligde zone vol checkpoints en barricades. Auto’s raken er moeilijk door, en soldaten vragen voetgangers om dagelijks veranderende wachtwoorden. Maar dat het leven zelfs in die zone niet zonder gevaar is, bleek op donderdag 24 februari. Op de eerste dag van de oorlog kreeg Zelenski te horen dat Russische aanvalsteams met parachutes geland waren in de stad om hem en zijn familie gevangen te nemen of te vermoorden.

Terwijl de Oekraïense en Russische soldaten die dag vochten in de straten van Kiev, barricadeerde de presidentiële garde de achteruitgang van het presidentiële paleis met alles wat er voorhanden was: een stapel hekken en houten borden. De bewakers doofden ’s avonds alle lichten in het gebouw, kogelvrije vesten en wapens werden uitgedeeld aan de entourage van de president. “Het was een compleet gekkenhuis”, herinnert presidentieel adviseur Oleksiy Arestovych zich. “Automatische geweren voor iedereen.”

Iconisch citaat

Russische soldaten probeerden het gebouw die nacht tot tweemaal toe te bestormen. “Het Russische geweervuur was tot in het kantoor van de president te horen”, aldus Arestovych. “Ze kwamen tot op slechts enkele minuten afstand van de president.” Het was op dat moment dat de Amerikanen en de Britten Zelenski het aanbod deden om hem en zijn familie het land uit te brengen, om vanuit het oosten van Polen een regering in ballingschap te leiden. Het ontlokte de president het nu al ontsterfelijke citaat “Ik heb munitie nodig, geen lift”.

“Dat vonden we moedig, maar heel riskant”, aldus een Amerikaanse official die deelnam aan dat telefoongesprek. Ook de lijfwachten van Zelenski dachten er zo over: zij drongen er bij de president op aan om het gebouw te verlaten. Dat ligt in een dichtbevolkte buurt, waar sluipschutters zich overal kunnen verstoppen. Sommige huizen staan dicht genoeg bij het presidentiële paleis om vanuit het raam een granaat naar de andere kant van de straat te kunnen gooien.

“We zijn hier nog”

Er stond ook een bunker klaar voor Zelenski, net buiten de stad. Maar de president weigerde te vertrekken. Tijdens de tweede nacht van de oorlog – terwijl er in nabijgelegen straten geschoten wordt – besloot Zelenski naar buiten te wandelen om een videoboodschap op te nemen op zijn gsm. “We zijn hier nog”, klonk het uitdagend, terwijl hij zijn naaste medewerkers voorstelde. Allemaal gekleed in hun groene legershirts die inmiddels iconisch zijn. “We verdedigen onze onafhankelijkheid, ons land.”