Tijdens een verkeerscontrole in Varsenare afgelopen zomer liep de West-Vlaamse bestuurder C.D. tegen de lamp. Toen hij de politieagenten naderde, probeerde hij nog snel rechtsomkeer te maken. Tevergeefs. Met 1,54 promille in zijn bloed – zo’n zevental pintjes – had C.D. dan ook duidelijk iets te verbergen.

Gisteren mocht hij het komen uitleggen op de politierechtbank van Brugge. “Het was de eerste keer dat mij zoiets overkwam. Maar zeker ook de laatste”, zei de man aan politierechter Peter Vandamme. “Ik ben hier erg beschaamd over. Ik besef maar al te goed dat ik veel geluk heb gehad dat er geen ongeval is gebeurd.”

De veertiger verklaarde aan de rechter dat hij enorm veel spijt heeft en dat hij graag andere mensen wil sensibiliseren voor een veiliger verkeer. “Ik heb veel respect voor organisaties die werken rond preventie en alcohol in het verkeer. Vandaar mijn vraag: kan ik die niet steunen in plaats van een boete te betalen?”

Geen geld, wel hulp

Verrassend genoeg reageerde politierechter Vandamme zeer geïnteresseerd op het voorstel. Omdat de spijt in de stem van de man zo oprecht klonk, was hij bereid een compromis te sluiten. “Als u dan toch zo veel spijt heeft, maak dat dan concreet. Als u een aanzienlijke gift doet aan het Fonds Emilie Leus, dan zal ik daar rekening mee houden bij uw bestraffing.”

Het Fonds Emilie Leus is een vzw die opgericht werd door ­Vincent Leus, nadat zijn dochter Emilie (18) het slachtoffer was geworden van een dodelijk verkeersongeval in Oosterzele. Een jonge, dronken bestuurder reed het meisje en haar twee vriendinnen dood. Leus reageerde gisteren meteen opgetogen over het initiatief van politierechter Vandamme. “Als die bestuurder voor het eerst in de fout is gegaan, ben ik de laatste man om wraakroepend te zijn. Dan begrijp ik dat die man een tweede kans verdient en dat de rechter hem een alternatieve straf oplegt. Alleen voor recidivisten heb ik echt geen begrip. Zij verdienen wél zware straffen.”

Vincent Leus vindt niet eens dat de bestuurder een hoog bedrag moet betalen aan het fonds. “Van mij moet hij geen financiële bijdrage leveren”, zegt hij. “Als hij contact met mij opneemt, zal ik hem voorstellen dat hij op paasmaandag naar onze jaarlijkse benefietloop 8.000 for Emilie komt. Eerst moet hij tien kilometer lopen voor een veiliger verkeer, daarna mag hij ons verder meehelpen met de organisatie. Op het evenement zullen ook veel verkeersslachtoffers rondlopen. Dan kan die man ineens zien welk leed hij had kunnen aanrichten.”

“Geen klassenjustitie”

De betrapte bestuurder zelf zag het idee van politierechter Vandamme helemaal zitten en wil zich inzetten voor het fonds. “Ik ben niet te beroerd om mijn handen uit de mouwen te steken. Misschien kan ik mezelf zo een werkstraf opleggen? Maar als die mensen meer aan financiële steun hebben, ben ik daar ook toe bereid. Het lijkt mij in ieder geval positiever dan een boete betalen.”

Strafvermindering in ruil voor een gulle gift. Is de rechter milder voor mensen die bereid zijn om hun portefeuille boven te halen? Politierechter Vandamme snoerde critici gisteren meteen de mond. “Mensen die denken dat het hier om klassenjustitie gaat, zijn verkeerd. Want u koopt uw straf niet af, hé? Er zijn nog altijd wettelijke minima waaraan ik mij moet houden. Maar in mijn ogen bewijs ik de maatschappij op deze manier ook een dienst.”

Bestuurder C.D. riskeert sowieso een boete van 1.200 euro en een rijverbod van acht dagen. Hij krijgt tot begin april de tijd om contact op te nemen met Fonds Emilie Leus. Doet hij dat niet, ziet het ernaar uit dat de politierechter hem daarna alsnog een zwaardere straf oplegt.

“Zeer goed idee”

Het initiatief van de Brugse politierechter Peter Vandamme om de dronken bestuurder te laten doneren aan een verkeersveiligheidsfonds krijgt bijval van zijn collega uit Dendermonde. “Een zeer goed idee”, zegt politierechter Peter D’Hondt.

“De bedoeling van ons is om mensen tot inkeer te laten komen. Indien een persoon oprecht spijt betuigt en duidelijk moeite wil doen, dan ben ik zeker voorstander van een alternatieve bestraffing. Zo heb ik zelf nog een snelheidsduivel veroordeeld tot het lezen van een boek, waarin de auteur het verlies van zijn zoon in een verkeersongeval beschrijft. Zulke straffen helpen iemand tot inzicht te brengen.”

Karel van Coillie, verkeersjurist bij Touring, is ook voorstander van alternatieve straffen. “Over het algemeen vinden we dat beter dan boetes uitdelen. Maar als de politierechter die man dat fonds slechts eenmalig financieel laat steunen, vind ik dat wel eigenaardig. Dat zou hetzelfde zijn als een boete betalen. Het is daarom beter om die man ook vrijwilligerswerk te laten doen.”