Amerikaanse onderzoeker: ‘Russisch trollenleger krijgt ongeziene tractie op TikTok’

Darren Linvill, professor aan Clemson University in South Carolina, bestudeert sinds 2017 de aan het Kremlin gelinkte Internet Research Agency (IRA). Een van de huidige tactieken van de organisatie is het delen van valse factcheckingposts en accounts die desinformatie verstrekken door te linken tussen platforms zoals Instagram, TikTok en Telegram, volgens Linvill.

Zondag beweerde het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken dat het Russische trollenleger opereert vanuit een oude fabriek in Sint-Petersburg. Van daaruit zou desinformatie worden verspreid en worden critici van het Kremlin, onder wie wereldleiders, lastiggevallen. 

Uit door de regering gefinancierd onderzoek blijkt dat het hoofdkantoor gevestigd is in een gehuurde ruimte in een fabriek van een bedrijf dat militaire uitrusting en technologie produceert. Betaald personeel “gebruikt Telegram om nieuwe aanhangers te werven, die vervolgens de profielen op sociale media van Kremlincritici onder vuur nemen en spammen met pro-Poetin commentaren”.

Volgens Linvill is dat “consistent met wat we de IRA eerder zagen doen”.

Politici en muzikanten

De trollenfabriek zou zich niet alleen richten op politici, maar ook op muzikanten en bands uit onder meer het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en India. Daarnaast gebruiken ze online platforms om nieuwe ‘trollen’ te werven.

Volgens het ministerie zijn accounts van verschillende Britse ministers, onder wie premier Boris Johnson, benaderd. Ook onder anderen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en EU-buitenlandchef Josep Borrell vormden een doelwit, net als de bands Daft Punk en Rammstein en dj’s David Guetta en Tiësto.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss laat weten dat de regering haar internationale partners heeft gealarmeerd. “We zullen nauw blijven samenwerken met bondgenoten en mediaplatforms om de Russische informatieoperaties te ondermijnen”, aldus de minister.

Twitter en TikTok

Sporen van de Russische operatie zijn aangetroffen op acht online platforms, zoals Instagram, YouTube en TikTok. TikTok en Twitter hebben de afgelopen maanden tientallen accounts geschrapt waarvan Linvill denkt dat ze in verband kunnen worden gebracht met de IRA. De impact van TikTok is opzienbarend, zegt hij: sommige accounts hadden honderdduizenden volgers. “Ze waren zeer effectief. Ze kregen ongelooflijk veel tractie bij Russische nationalisten.”

Volgens Linvill is de strategie van de IRA niet om mensen te overtuigen van iets nieuws, maar eerder om twijfel te zaaien en wantrouwen te veroorzaken in legitieme informatiebronnen, vooral om binnenlandse oppositie tegen Poetin af te schrikken. “Als je nergens in gelooft, ga je nergens voor vechten, en ben je eerder geneigd met Poetin mee te gaan.”