Oekraïense ambassadeur in België: ‘De Russische ambassade krijgt bescherming, de onze niet’

Na posten in de VS en Frankrijk, is Oleh Shamshur vandaag de Oekraïense chargé d’affaires in ons land. Maar bij het begin van de invasie was hij in zijn thuisstad Kiev, waar hij de raketten zag inslaan. Donderdag nog kreeg Kiev alweer een raketaanval te verwerken, terwijl VN-secretaris-generaal António Guterres op bezoek was bij president Volodymyr Zelensky. 

“Ook al richt de strijd zich nu meer op de Donbas-regio”, zegt Shamshur. “Toch willen de Russen met die raketaanvallen mensen intimideren waar ze ook zijn. Sommige Oekraïners denken ondertussen aan terugkeren. Maar deze aanvallen kunnen over het hele land gebeuren." 

Wat kan België nu nog doen om te helpen? 

“Ons verzoek voor de Belgische overheid is hetzelfde als datgene voor onze andere partners. Ons land heeft dringend nood aan zware wapens. Vooral zware artillerie om in te zetten in de Donbas en andere gebieden. Verder hebben we ook  antischeepsraketten nodig om tegen de Russische marine te strijden en zijn we dringend op zoek naar meer luchtafweer- en antiraketsystemen.”

“We hebben de westerse landen eerder al om een no-flyzone gevraagd boven Oekraïne. Ze hebben dat geweigerd, maar dan hopen we wel dat we systemen krijgen om ons tegen de Russische luchtmacht en raketten te verdedigen." 

België zou antitankraketten en zware mobiele houwitsers naar Oekraïne sturen. Hoe staat het daarmee? 

“Ik kan niet specifiek ingaan op de gesprekken over wapens die we met België voeren. Ik kan wel zeggen dat we hopen dat België onze vraag om meer sancties en onze kandidatuur voor EU-lidmaatschap ondersteunt." 

Wat verwacht u dan nog van de Europese sancties? 

“We weten dat de EU nu sancties overweegt tegen Russische olie en uiteindelijk ook tegen Russisch gas. Ik denk dat de roekeloze daad van Poetin om de gaskraan naar Bulgarije en Polen dicht te draaien dat enkel nog zal versnellen. Maar de EU moet ook de loopholes sluiten die er nu in de sancties zitten.”

“Ik zal enkele voorbeelden geven. Rusland uit het Swift-betalingssysteem zetten, heeft pas echt zin als de EU álle banken uitsluit. Nu zit een aantal grote banken er nog in. Ook voor vrachtwagens en schepen die Russische goederen naar de EU brengen zijn er nog uitzonderingen, bijvoorbeeld als het over vrachten met voeding gaat. Dan zullen de Russen altijd wel manieren proberen vinden om de sancties te omzeilen.” 

België wilde geen sancties tegen de diamanthandel. Wat vond u daarvan? 

“Wel, bedrijven die met Rusland handel drijven, moeten zich ervan bewust zijn dat ze de Russische oorlogsmachine sponsoren, die de Russen in Oekraïne toelaat om gruwelijke oorlogsmisdaden te begaan. Vorig jaar exporteerde Rusland voor bijna twee miljard euro aan diamanten naar België. Dat is toch niet weinig. Iedereen zal offers moeten brengen om Poetin te verslaan.” 

U sprak net over loopholes. De VS hebben sancties tegen diamanten, maar als die eerst via India passeren, mogen ze nog steeds de VS binnen.

“Dat klopt, de maatregelen zullen nooit volledig sluitend zijn. Maar dan moeten we ook achter die Russische diamanten in India gaan. We moeten hen overal op de hielen zitten, waar ze die bloeddiamanten verkopen. Laat er geen twijfel over bestaan: het zijn echt bloeddiamanten. De internationale gemeenschap wil geen diamanten meer uit bepaalde Afrikaanse landen. Ik weet niet wat het verschil is met de diamanten uit Rusland.”

Wat doet u ondertussen om de Oekraïense vluchtelingen te helpen? 

“Ondertussen zijn er 40.000 Oekraïners die naar België gekomen zijn voor tijdelijke bescherming. We werken nauw samen met steden en gemeenten die opvang voorzien. Zo was ik bijvoorbeeld deze week nog in het nooddorp in Antwerpen. Verder proberen we de mensen te helpen met administratieve vragen.” 

Er verschenen artikels in de pers over mannen die graag een single Oekraïense vrouw wilden opvangen. Heeft u al klachten gekregen van Oekraïners over misbruik door gastheren? 

“Nee, zulke klachten hebben we nog niet ontvangen. Maar we zijn er ons van bewust dat ze kwetsbaar zijn voor mensenhandel. Samen met de Belgische overheid informeren we de Oekraïense migranten over de risico’s."  

In de begindagen van de oorlog kwamen mensen hulpgoederen aan de ambassade afzetten. Hoe loopt dat nu? 

“Dat is juist. De ambassade is toen echt overspoeld door giften. We hebben toen de humanitaire hub opgericht op de Brusselse Heizel, waar we een hangar kregen om de hulpgoederen te verzamelen. Nu is er nog steeds een grote nood aan humanitaire hulp. Er is medisch materiaal nodig, maar ook brandstof en voedsel.”

“We hebben onder meer samengewerkt met de vzw BEforUkraine om dertien ambulances naar verschillende regio’s in Oekraïne te sturen. De vrijwilligers van die organisatie hebben al heel wat geld verzameld voor die ambulances en voor het medisch materiaal.” 

Neemt u op de ambassade ten slotte extra veiligheidsmaatregelen om uw personeel te beschermen?

“We hebben natuurlijk onze eigen mensen die een oogje in het zeil houden. Maar wat me opviel is dat de Russische ambassade nu heel wat bescherming krijgt en wij niet. Eerlijk gezegd zou ik toch graag hebben dat de Brusselse politie hier ook wat vaker patrouilleert.”