Verdeeldheid over de ingekorte zomervakantie: hoe groot is de kans dat die er komt?

De bal is aan het rollen gegaan door een beslissing van het Franstalige onderwijs. Daar starten ze vanaf deze zomer met een kortere zomervakantie. Die zal er geen twee maanden meer duren, maar zeven weken. In ruil worden de herfst- en krokusvakantie met een weekje verlengd.

Naar aanleiding daarvan wordt bekeken of zo’n ingekorte zomervakantie ook in het Nederlandstalige onderwijs in Vlaanderen en Brussel moet worden ingevoerd. De meningen daarover zijn op z’n zachtst gezegd nogal verdeeld.

De meeste onderwijsexperts zijn voor het inkorten van de zomervakantie. Bijna nergens in de wereld zijn leerlingen twee maanden aan een stuk weg van de schoolbanken. Volgens pedagogen wordt zo de band met de school en de opleiding te lang doorgeknipt. Tegelijkertijd worden de herfst- en krokusvakanties - die maar één week duren - als te kort bevonden om de batterijen voldoende op te laden.

Het belangrijkste argument om de zomervakantie in te korten is het zogenoemde "zomerverlies". Leerkrachten zijn aan het begin van een schooljaar vaak lang bezig om leerlingen opnieuw dingen aan te leren die ze het vorige jaar al hadden geleerd. Hoe langer de vakantie duurt, hoe meer leerstof verloren gaat. Het fenomeen treft minder sterke en anderstalige leerlingen disproportioneel sterk, die de schade niet altijd inhalen.

De experts vinden in elk geval medestanders bij het Gemeenschapsonderwijs (GO!). Die spreken zich als koepel duidelijk uit voor zo’n ingekorte zomervakantie. Ook Katholiek Onderwijs Vlaanderen  is principieel voor de verkorting van de zomervakantie als aan een aantal specifieke voorwaarden wordt voldaan. Zo moet de meerwaarde voor het leerproces blijken uit onderzoek dat wordt uitgevoerd in Vlaanderen.

De ouders zijn verdeeld. Volgens een bevraging van de Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen (VCOV) is een kleine meerderheid van de ouders voor de inkorting, omdat het niet altijd evident is om opvang te vinden voor kinderen in die periode. De ouders merken ook op dat kinderen een vaste structuur nodig hebben en dat er vaak verveling optreedt tijdens de laatste weken van de vakantie.

De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) is alvast tegen. Dat schrijft De Standaard. Zij hebben een onlinebevraging gedaan bij 3.500 leerlingen en daaruit zou blijken dat 8 op de 10 scholieren een herschikking van de schoolkalender niet ziet zitten. "Mentale rust is zeer belangrijk", zegt voorzitter Mauro Michielsen aan VRT NWS. "Het zien van familie en vrienden, reizen en buiten zijn bij mooi weer: allemaal dingen die niet in de andere schoolvakanties kunnen."

Volgens Michielsen is de zomervakantie de enige die echt aanvoelt als vakantie. "Je wordt echt losgekoppeld van de school. Het is de enige periode die huiswerkvrij is en waar je geen naderende deadlines hebt." Bovendien staat het onderwijs volgens de VSK voor grotere andere uitdagingen en is het herschikken van de schoolkalender dus "geen prioriteit".

De scholieren lijken zo een partner te worden van sommige leerkrachten. De Christelijke Onderwijsvakbond (COC) deed recent nog een bevraging bij hun leden. Bijna 4 op de 5 van de bevraagde leerkrachten zou de langere vakantie van twee maanden willen behouden. Die is voor hen nodig om tot rust te komen.

Ook heel wat ouders willen liever geen verandering. Dat bleek uit de bevraging van de VCOV waar eerder al sprake van was. Vooral omdat hun gezinsleven en de samenleving er nu eenmaal aan aangepast zijn. Die groep ouders merkt op dat er bij minder weken schoolvakantie in de zomer ook minder weken overblijven om verlof te verdelen tussen werknemers. Gescheiden ouders geven aan dat ze dan hun vakantieregeling zouden moeten herbekijken en ook moeilijkheden in verband met vakantiewerk en gezinsvakantie worden opgeworpen als argumenten tegen een inkorting. 

Ook de directies van het gemeentelijke en stedelijke onderwijs zijn verdeeld over de kwestie. Toch geeft een kleine meerderheid van 6 op de 10 bevraagde directies volgens een bevraging van OVSG, Onderwijsvereniging stedelijk en gemeentelijk onderwijs, aan dat ze tegen de inkorting zijn. De voornaamste vrees die daar leeft, is tijdgebrek om het schooljaar af te ronden en het nieuwe voor te bereiden.

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) heeft aan de sociaal-economische raad van Vlaanderen (SERV) en aan de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) adviezen gevraagd voor de inkorting van de zomervakantie. De SERV bestaat uit werknemers- en werkgeversorganisaties en sluit een inkorting niet uit. De raad vindt dat er eerst nog meer debat nodig is. De VLOR werkt nog aan een advies dat wordt verwacht tegen het einde van het schooljaar.

Bij het kabinet van Weyts is te horen dat ze dat advies afwachten. "Minister Weyts heeft hoe dan ook altijd gezegd dat wij binnen het Vlaams Onderwijs andere prioriteiten hebben en dat een eventuele hervorming van de schoolvakantiekalender alleen kan als er een breed draagvlak voor bestaat", meldt het kabinet aan VRT NWS vanmorgen.

Dat draagvlak moet er voor Weyts zijn binnen en buiten het onderwijsveld. "Elke herschikking van de schoolvakanties raakt zowat elke sector en elke familie in Vlaanderen, dus sowieso kan dit nooit een beslissing zijn van het onderwijs alleen", klinkt het. "Dat draagvlak tekent zich voorlopig niet af."

De ingekorte schoolvakantie lijkt voor het Nederlandstalig onderwijs dus nog lang niet voor meteen.