Gun je hersenen een pauze: 7 tips om je overprikkelde brein af en toe wat rust te geven

Ons brein draait elke dag op volle toeren door alle indrukken om ons heen. Maar het filtert er zelf al veel informatie uit die we niet nodig hebben, vertelt hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. “Alles wat je ziet, voelt en hoort, komt binnen in je hersenstam. Daar begint het filteren van de informatie. Dat gaat verder in de hersenschors.” Deed het brein dat niet, dan kregen we allemaal te veel prikkels binnen. Toch voelen veel mensen zich snel overprikkeld.

Dat komt volgens neuropsycholoog Linde Nieman omdat we niet genoeg rust nemen om die prikkels te verwerken. “De informatie die we tegenwoordig moeten verwerken, is veel complexer dan vroeger. We krijgen continu berichten binnen via e-mail en WhatsApp en werken vaak aan tig verschillende projecten. Daarmee overbelasten we ons werkgeheugen.”

Je hoeft niet parttime te werken om rust te creëren, weten Scherder en Nieman. Je brein zo nu en dan een pauze gunnen, kan op verschillende manieren.

1. Manage je informatie­stromen

Dagelijks krijgen we via allerlei kanalen informatie binnen. Die informatiestroom aan banden leggen is een goede stap om chronische stress te voorkomen. “Spreek bijvoorbeeld urgentiekanalen af. Laat iedereen weten dat ze je voor urgente zaken moeten bellen en niet moeten mailen. Zo voel je niet continu de drang om je e-mail te checken. Zorg er ook voor dat je ’s avonds geen werkgerelateerde berichten binnen ziet komen, door bijvoorbeeld in te stellen dat je geen meldingen meer krijgt van WhatsApp.”

2. Doe moeite

Jezelf ontlasten door je boodschappen thuis te laten bezorgen? Het lijkt alsof dat voor rust zorgt, maar volgens Scherder is dat schijn. “Je denkt misschien dat dingen uit handen geven rust geeft, maar voor je brein is dat niet zo. Een dag waarop je je niet hebt hoeven inspannen is voor je hersenen een verloren dag.”

3. Train je hersenen

Kun je aan het einde van de dag geen geluid, licht of drukte meer verdragen? Dan is het verleidelijk om sociale afspraken af te zeggen en onder de dekens te kruipen. Dat lost niks op, weet Scherder. “Je moet je hersenschors stimuleren, zodat hij beter leert filteren. Sluit je er niet voor af, maar stel jezelf juist bloot aan dat soort prikkels. Zet muziek aan, ga naar die afspraak. Met een kwartiertje per dag kun je je systeem trainen om de prikkels beter te verwerken.”

4. Wandel je brein rustig

Beweeg elke dag een half uur onafgebroken. Dat is niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je hersenen. Scherder: “Wandel na een drukke ochtend een half uur om je hoofd leeg te maken. Tijdens het wandelen, wanneer je juist niet actief bezig bent met werk, kom je plots op oplossingen of nieuwe ideeën. Dat noemen ze het default-moment: wanneer je er niet mee bezig bent, komt de oplossing ineens in je op. Ook zorgt het ervoor dat je na je werk meer energie hebt om dingen te doen. Mentale vermoeidheid leidt tot fysieke vermoeidheid.”

5. Leg je telefoon weg

Je hersenen maken geen onderscheid tussen de verschillende soorten prikkels, vertelt Nieman. “Of er nu een kind druk tegen je aan het praten is of je een berichtje op Facebook bekijkt, het zijn allebei prikkels voor je brein. Met je computer in je broekzak krijg je continu zulke prikkels, welke app je ook opent. We moeten leren niet automatisch in een patroon te vallen van zitten, telefoon pakken en ­scrollen.”

6. Mediteren is goed voor je hersenen

Mediteren kan heel nuttig zijn voor het brein. Waar het ooit een zweverig imago had, is er nu wetenschappelijk bewijs dat meditatie nuttig is voor je grijze massa. Neuroloog Steven Laureys voerde onderzoek uit op het brein van een boeddhistische monnik en zag daarbij verdikkingen in de grijze massa van de hersenen. Die verdikkingen waren te vinden in de delen die belangrijk zijn voor aandacht, interne regulatie en geheugen. Ook onderzocht hij het brein van mensen die voor het eerst mediteerden door middel van een acht weken durende meditatie­cursus. Bij hen zag hij dezelfde verandering. Zij vertoonden minder grijze massa in de rechteramygdala (neuronenkern), wat wijst op een vermindering van stressvolle ervaringen.

7. Begin klein

Probeer niet in één keer je hele leven om te gooien, benadrukt Nieman. “Gedragsverandering kost je brein veel energie. Begin met kleine aanpassingen als je overprikkeld bent.”