HET DEBAT. Geen zedenleer of godsdienst meer, maar vak 'maatschappelijke vorming' in het onderwijs: goed idee of niet?

 “Alle hot issues, alle vaardigheden en attitudes die de maatschappij verwacht van jongeren komen erin voor. We zien acht thema’s die we kunnen onderbrengen in dit vak, namelijk identiteit, humanisme, burgerschap, economie, milieu en ethiek, communicatie en media en levensbeschouwingen en godsdiensten. Dit laatste luik zal een studie bevatten van de katholieke godsdienst als basis van onze westerse maatschappij. Leerlingen van Simonnet moeten weten wat vasten is, de verrijzenis, wie Jezus was, en waarvoor Pasen en Kerstmis staan. Ook de andere religies komen uiteraard aan bod”, vertelt directeur Lauwers.

“Met dit nieuwe vak neemt onze school een beslissing over een onderwerp dat de politiek al decennia beroert maar waarin men nog niet slaagde om de knoop door te hakken”, vervolgt directeur Paul Lauwers. “We komen hiermee tegemoet aan de veranderde eisen die onze maatschappij stelt aan opgroeiende kinderen en jongeren. Zij worden geconfronteerd met nieuwe uitdagingen, kansen en gevaren en met maatschappelijke opinies en een tijdsgeest die nog nooit zo snel evolueerden en die amper nog refereren aan het maatschappelijk en zingevend kader dat in het onderwijs bestaat”, klinkt het. 

“Bovendien vinden we het onverantwoord om miljoenen euro’s en honderden leerkrachten te ‘reserveren’ voor levensbeschouwelijke vakken in een periode waar de scholen kampen met een ongezien acuut leerkrachtentekort en met financiële problemen”, aldus Lauwers. De beslissing kwam er na uitgebreid overleg tussen de ouderraad, de personeelsraad en de raad van bestuur. De school erkent dat het ‘koepelloos’ zijn hier een voordeel is. De school behoort niet tot Katholiek Onderwijs Vlaanderen, zoals veruit de meeste vrije scholen. 

“In het verleden zetten verschillende methodescholen al de stap, maar wat hier gebeurt, blijft zeer uitzonderlijk. Toch is het niet verwonderlijk. Het systeem en de manier waarop we levensbeschouwing aanbieden in ons onderwijs, staan onder druk”, zegt Loobuyck. 

“In katholieke basisscholen moet eigenlijk elke leerkracht gedoopt en gelovig zijn om godsdienst te mogen geven. Maar scholen hebben het moeilijk om die juiste mensen te vinden en de uurroosters in elkaar te puzzelen. Bovendien moeten we ons afvragen of leerlingen segregeren de beste manier is om deze thema’s aan te bieden.”

Loobuyck pleit zelf al langer voor de invoering van het vak LEF op school. LEF staat voor levens­beschouwing, ethiek, burgerschap en filosofie. Het vak maatschappelijke vorming in Simonnet is daarop ­geïnspireerd. Het is geen synoniem van niet-confessionele ­zeden­leer.

“De school kan dit perfect doen”, bevestigt het kabinet van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Een vrije school moet volgens de grondwet morele of religieuze opvoeding aanbieden. Dat blijft ze op deze manier doen.”

“Nu zet ook de KU Leuven hopelijk de stap om het verplichte vak religie te laten vallen in de bachelor”, schrijft professor Van de Walle op Twitter. “Aan onze faculteit is een deel van het vak religie intussen bijgestuurd in de richting van geopolitiek.”

“Ik zou het eerder integreren in de directe vakken over de topics. Je kan over religie praten in internationale politiek, in relatie tot populisme en ‘identity politics’, in relatie tot partijen en partijsystemen, in relatie tot sociaal kapitaal et cetera.”

“Interessant! Ook overtuigd dat onze scholen geen goeie katholieken, moslims of joden moeten opleiden, maar veel meer aandacht moeten besteden aan hoe onze maatschappij werkt (inclusief de rol van levensbeschouwing). Meer van dit”, vindt Goeman.

Het GO! is bezig om een van de twee uur levensbeschouwing in de derde graad in te vullen met burgerschapscompetenties, en hoopt in de toekomst verder te gaan. In zijn memorandum pleit het voor “een breed debat over de plaats van religie en levens­beschouwing in het officieel onderwijs”. “Actief burgerschap moet in onze scholen systematisch en gestructureerd aan bod komen, zowel in het basis- als het secundair onderwijs”, zei Raymonda Verdyck eerder al. 

“Repressie of eenvormigheid biedt daarin geen antwoord, wel uitgaan van wat we delen. Hoewel onderwijs niet elk maatschappelijk probleem kan oplossen, proberen we wel elke dag aan die weg te timmeren”, luidde het. “Elke jongere is, ongeacht talenten en interesse, een toekomstige burger die volwaardig aan de samenleving moet kunnen participeren.”

En nu is het aan jou. Wat is jouw mening? Laat het weten in de comments onder dit artikel. We bundelen de boeiendste reacties vanavond in een nieuw stuk.