Olie-embargo zal Rusland niet zo hard raken, vrezen sommige experts

De Europese Commissie stelde woensdag een maatregel voor die alle invoer van Russische olie tegen het eind van het jaar moet verbieden. Dit plan maakt deel uit van het zesde pakket sancties waarmee de EU de Russische economie wil treffen. Voor het in actie treedt, moeten wel alle 27 lidstaten hun zegen geven. Voorlopig is dit nog niet het geval, aangezien Hongarije niet akkoord gaat.

Sergej Aleksasjenko, de voormalige vicegouverneur van de Russische centrale bank, is van mening dat het verbod als maatregel “niet erg krachtig” is, omdat de prijzen voor ruwe olie aanzienlijk zijn gestegen. Dit biedt meteen tegenwicht voor het verlies van de Europese markt.

De Russische begroting is sterk afhankelijk van inkomsten uit de olie-export, die in 2021 goed waren voor 45 procent van de totale inkomsten. De regering zal echter break-even draaien als de Russische producenten hun olie voor 44 dollar per vat of meer kunnen verkopen. Indien een embargo wordt overeengekomen, zullen de olieprijzen waarschijnlijk nog hoger stijgen, waardoor Rusland de klap gemakkelijk kan opvangen. Daarentegen zal de economie in Europa, dat voor 30 procent van zijn olie afhankelijk is van het land, zwaar onder druk komen te staan.

Aziatische kopers zijn de meest waarschijnlijke afnemers van een eventueel overschot aan Russische ruwe olie. Maar analisten vragen zich af of een omschakeling naar Azië wel zo gemakkelijk te realiseren is. Zestig procent van de Russische olie-export gaat naar Europa. Dat is drie keer de hoeveelheid die naar China gaat. Daarbovenop is de pijpleidinginfrastructuur voornamelijk gericht op het vervoer naar het westen.

Volgens Craig Kennedy, medewerker van de Russische expertisecel aan de Harvard Universiteit, blijft het onduidelijk hoeveel zin landen als China hebben om alle olie die normaal naar de EU gaat op te vangen.

“Rusland zal te maken krijgen met infrastructurele knelpunten, een onzekere vraag en logistieke uitdagingen”, zegt Maria Shagina van het Finse Instituut voor Internationale Zaken. “Rusland zal olie blijven verkopen aan China en India, maar zij zullen niet in staat zijn om het verlies van de Europese markt volledig te compenseren.”

Shagina voegde eraan toe dat de olie-inkomsten weliswaar naar de Russische regering zullen blijven vloeien, maar dat de olie-industrie “niet langer de melkkoe zal zijn die ze in het verleden was”.

Sofya Donets, een Russische econoom, zei dat de onmiddellijke gevolgen van het embargo weliswaar draaglijk zijn voor de Russische economie, maar dat er problemen komen bij de omschakeling naar Azië. De gevolgen van die omschakeling zouden op lange termijn ernstiger kunnen zijn.

“Op korte termijn is deze klap grotendeels te verwachten, en wordt deze gecompenseerd door de stijging van de olieprijzen”, zei Donets. “Op de lange termijn zal het de economische activiteit en de waarde van de roebel treffen. Maar de meeste van deze gevolgen zullen met enige vertraging pas in 2023 realiteit worden.”

Intussen wordt verwacht dat Europa meer olie uit het Midden-Oosten gaat consumeren, maar dat zou weleens een uitdaging kunnen worden. De meeste Europese raffinaderijen zijn ingesteld op de verwerking van de zwaardere Russische olie in plaats van de lichtere olie uit het Midden-Oosten.

De verwerking van een andere soort ruwe olie kan een aanpassing van de raffinaderijen vergen, maar het soort investeringen dat daarvoor nodig is, zou in strijd zijn met de milieudoelstellingen, aldus een hooggeplaatste bestuurder in de oliesector.

Lees ook: Europa wil sancties op Russische olie: Wat betekent dat voor jouw portemonnee? En in welke producten vind je olie? (+)