Inflatie in Turkije op hoogste niveau in 20 jaar: niet alleen bevolking maar ook reizigers voelen de gevolgen

In april steeg de inflatie in ons land tot 8,3 procent. “Torenhoog” bestempelden we het. Wat dan te zeggen van Turkije, waar ze met 69,97 procent de hoogste inflatie in twintig jaar ondergaan? 

Correspondent Toon Beemsterboer woont in het zuiden van het land en ziet hoe het gros van de bevolking nog maar met moeite de touwtjes aan elkaar kan knopen. “Vroeger kocht een Turkse huisvrouw 3 à 4 kilogram tomaten in één keer, nu doet ze dat per stuk. De gas en elektriciteit is bij honderdduizenden mensen afgesloten. Veel ondernemers klagen dat ze op de rand van een faillissement staan”, getuigt hij in “De wereld vandaag” op Radio 1.

Hoe is het zo ver kunnen komen? Professor en econoom Paul De Grauwe, die deel uitmaakt van de expertengroep die advies uitbrengt over de economische crisis in ons land, wijt het aan een combinatie van factoren. “De politiek heeft de volledige controle over de Turkse centrale bank. President Erdogan voert er het geldbeleid. In zijn optiek kan je de inflatie bestrijden door de rente heel laag te houden. Geen idee wie hem dat heeft ingefluisterd, maar het tegendeel is waar.” 

Een lage rente betekent dat het goedkoop is om te lenen, waardoor mensen en bedrijven makkelijker geld uitgeven. Als mensen meer geld spenderen, wordt de vraag groter. Wordt de vraag groter, dan stijgen de prijzen. 

“En dat niet alleen: het is ook de oorzaak van de depreciatie (waardevermindering, nvdr.) van de Turkse lira”, gaat De Grauwe verder. Die verloor vorig jaar 45 procent van haar waarde ten opzichte van de dollar, en was er zo wereldwijd het slechtste aan toe als munteenheid. “Als dat gebeurt, wordt alles wat je invoert duurder. Voor beleggers is het daarnaast niet interessant meer om in de lira te investeren, en dus trekken zij zich terug. Gevolg van een kapitaalvlucht: nog meer depreciatie, wat de inflatie nog meer aanwakkert. En zo is de cirkel rond.”

Turkije moet daadwerkelijk veel uit het buitenland importeren, voegt Beemsterboer toe. “Je kan je voorstellen dat, als de lira niks meer waard is, zulke spullen uit het buitenland een stuk duurder worden. Eind vorig jaar heeft Erdogan de lonen verhoogd, maar ook dat werkt in zekere zin de inflatie in de hand. De lira was meer gedaald dan dat de salarissen werden verhoogd. De koopkracht van de bevolking holt uit.”

Volgens Beemsterboer is er sprake van dat er in juni of juli een tweede salarisverhoging volgt, maar het is nog maar de vraag hoeveel verschil dat zal maken. “Het minimumloon in Turkije is 4.250 lira, of 270 euro, per maand. Ongeveer 40 procent van de bevolking krijgt zo’n minimumloon. Veel mensen komen absoluut niet meer rond.”

Tijd voor Erdogan om orde op zaken te stellen, zegt De Grauwe. “Hij moet zijn begroting in orde maken, besparingen doorvoeren en vooral de Turkse centrale bank haar werk laten doen en de rente verhogen.” Akkoorden met landen als Qatar en Saudi-Arabië, die in Turkije willen investeren, zetten volgens De Grauwe geen zoden aan de dijk.

Turkije is voor veel Belgen een populaire vakantiebestemming, en ook heel wat mensen van Turkse origine bezoeken in de zomermaanden graag hun thuisland. Wordt het voor reizigers een stuk goedkoper om naar Turkije te gaan nu de Turkse munt er zo laag staat?

“Dat is moeilijk te voorspellen”, legt De Grauwe uit. “Als de wisselkoers meer deprecieert dan de inflatie, dan wordt de lira goedkoop voor buitenlandse toeristen en kunnen die goede zaken doen. Alleen: soms werkt die dynamiek in de andere richting, galoppeert de inflatie en komt de wisselkoers wat later. Zoiets kan snel veranderen. Op dit moment lijkt het inderdaad zo dat de waardevermindering van de lira sterker is geweest dan de binnenlandse inflatie, maar het is niet te voorspellen hoe de kaarten deze zomer zullen liggen.”  

Omgekeerd is het volgens Beemsterboer hoe dan ook onbetaalbaar geworden voor Turken om naar Europa af te zakken. “Een visum om naar bijvoorbeeld Nederland te komen kost nu 300 euro. Als je maar 300 euro per maand verdient, dan begrijp je: zoiets is onbetaalbaar geworden.”