‘Sta mij toe het wat op flessen te trekken’, zegt Dominique Cool, N-VA-burgemeester van Langemark-Poelkapelle. ‘Voorlopig staan we nog even ver van een fusie met Staden en Houthulst als van een fusie met het Limburgse Zichen-Zussen-Bolder en het Luikse Jalhay. Wij zijn geen vragende partij, maar iedereen praat vandaag met iedereen.’

Zijn collega-burgemeester Francesco Vanderjeugd (Open VLD) dropte deze week een bommetje in de gemeenteraad van Staden en verklaarde daar dat er informatieve gesprekken bezig zijn tussen de drie gemeenten. Dat werd vandaag opgepikt door de Krant van West-Vlaanderen. En opvallend: samen zouden de drie gemeenten het op twee na grootste grondgebied van Vlaanderen worden, goed voor een oppervlakte van 155 vierkante kilometer. Alleen Antwerpen (204 km²) en Gent (156 km²) zijn vandaag groter.

Voorlopig benadrukken de burgemeesters weliswaar dat er nog geen sprake is van een fusie. ‘Maar de kans bestaat dat we in 2030 hoe dan ook naar gedwongen fusies gaan. Het is de vraag van de overheid om nu links en rechts te praten en in een snuffelfase te geraken’, zegt Joris Hindryckx, CD&V-burgemeester van Houthulst. ‘We zijn drie gelijkaardige gemeenten en als goede collega’s hebben we daar al een babbel over gehad.’

Tegen de stadstaten in

Dat een blauwe, oranje en gele burgemeester straks mogelijk de handen in elkaar slaan, is opvallend. Zeker nu diezelfde coalitie van N-VA, Open VLD en CD&V op Vlaams niveau weer clasht over het stikstofakkoord, hét thema bij uitstek in de landbouwgemeenten. ‘Hier is er absoluut geen aversie ten opzichte van elkaar’, zegt burgemeester Cool. ‘We laten de partijpolitiek los in het belang van de streek.’

Wat ook meespeelt: de drie gemeenten grenzen elk aan een West-Vlaamse stad, met name Ieper, Roeselare en Diksmuide. ‘Maar waarom zouden we in plaats van een fusie met die steden niet als gelijkwaardige gemeenten met drie kunnen samenwerken?’, zegt Hindryckx. ‘Dat gaat wat in tegen het Vlaamse idee van de stadstaten, maar dit zou het échte dynamische platteland kunnen worden. Het zou een mooie gemeente zijn, al is het voorlopig dus alleen wat freewheelen onder burgemeesters.’

Strijd om schaalvergroting

Intussen zijn er overal in Vlaanderen gesprekken over schaalvergroting aan de gang, ook al verloopt dat niet altijd zonder slag of stoot. Naast de opmerkelijke fusieplannen tussen Mechelen en Boortmeerbeek, die in de koelkast werden gestopt, is het vandaag ook nog uitkijken naar Beveren en Kruibeke. Beide Oost-Vlaamse gemeenten ondertekenden al een intentieverklaring om in 2025 te fusioneren. Met een grondgebied van ruim 183 vierkante kilometer zouden ze zelfs groter worden dan de stad Gent. Maar vanavond is er nog een extra gemeenteraad ingelegd door de oppositie in Kruibeke om het mogelijke huwelijk via een wisselmeerderheid vroegtijdig te staken.