Moeten we studentendopen afschaffen? Beluister onze jongerenpodcast

Eerstejaarsstudenten, of "schachten" die een toelatingsproef moeten doorstaan om bij een studentenvereniging te horen. Het is een eeuwenoude traditie. Maar af en toe loopt het mis. Zoals bij Sanda Dia, de student die in 2018 is omgekomen tijdens de doop van studentenclub Reuzegom. Hoewel er nu strenger op wordt toegekeken en de studentendopen gereguleerd worden door een doopcharter, leeft bij veel jongeren de vraag of studentendopen nog van deze tijd zijn.

Aileen Van Gyseghem (21) uit Wilrijk is vice-praeses van de Kring Der Alchemisten, verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Daar dopen ze elk jaar nog schachten die zich willen aansluiten bij de kring, al is gedoopt zijn geen vereiste om lid te worden. Aileen vindt de doop een mooi ritueel. Ze heeft er zelf alleen maar goede herinneringen aan. "De doop is een welkomstritueel. Door samen als groep je grenzen te verleggen, creëer je een band die je anders niet zou hebben."

Aileen vindt het jammer dat studentendopen zo'n slechte naam hebben gekregen. Voor haar zijn studentendopen een leuke traditie die voortgezet moet worden. "Bij ons in de familie zat bijna iedereen in een studentenvereniging. Op familiefeesten zing ik cantusliedjes samen met mijn mama, oma en opa. Dat is pure sfeer." Aileen vreest ook dat een verbod op dopen het probleem zal verergeren. "Ik ben bang dat studenten het op een geheime manier gaan blijven doen en dat er dan minder controle op gaat zijn. Dan is de kans op ongevallen nog groter."

Kai De Cock (23) uit Gent was in 2019 praeses van de Kring Moraal en Filosofie (KMF) aan de Ugent. Daar hebben ze geen studentendoop maar "een ludieke avond" waar peters en meters worden toegewezen aan eerstejaarsstudenten en zich over hen moeten ontfermen. Kai is radicaal tegen het concept van studentendopen omdat die "doordrenkt zijn met vernederende rituelen" en misplaatste machtsverhoudingen. "Studenten die hun hoofd naar beneden moeten houden en op hun knieën moeten gaan zitten. Die de doopmeesters niet mogen aankijken. Het woord "schachtentemmer" alleen al, dat is een verwijzing naar beesten temmen. Ik vind dat niet oké."

Volgens Kai schrikt een doop heel wat studenten af, waardoor ze misschien een mooie ervaring uit het studentenleven mislopen. Een vereniging biedt namelijk heel wat kansen op sociaal vlak en kan je latere carrière een boost geven. Dat je eerst gedoopt zou moeten worden om daarvan te genieten, vindt hij discriminerend.

Fien (22) uit Keerbergen is studente journalistiek aan de VUB en doet onderzoek naar de studentikoze cultuur aan universiteiten en hogescholen. Ook de studentendopen neemt ze onder de loep. Fien ging, samen met haar medestudenten Kaat Willems en Anna Lauwereys, in gesprek met leden van verschillende verenigingen en kon al een tiental uitgebreide getuigenissen verzamelen. "De voornaamste reden die studenten gaven om zich te laten dopen, is om vrienden te maken", zegt Fien.

Fien heeft zich zelf ook undercover laten dopen voor haar onderzoek, en vond dat een vernederende ervaring. Ze vroeg zich dan ook af hoe het komt dat zo weinig schachten zich verweren tijdens een doop. "Veel studenten gaven aan dat ze dingen hebben moeten doen die eigenlijk niet oké waren maar dat hun grenzen op dat moment vervaagden. Het is tijdens zo'n doop echt nog een drempel om aan te geven wanneer het niet gaat. En opgeven is geen optie."

De regulering rond dopen is volgens Fien ook niet ideaal. "Doopcharters zijn heel vaag en voor interpretatie vatbaar. En er wordt misschien gecontroleerd op de doopdag zelf maar er zijn heel wat activiteiten binnen het doopritueel die zich niet op de campus afspelen. Daar is al helemaal geen controle op." Fien snapt niet waarom er zo halsstarrig aan studentendopen wordt vastgehouden. "Als je zo veel regels nodig hebt om iets in goede banen te leiden, moet je misschien eens nadenken of die situatie zelf niet problematisch is."