Wat gaat Poetin aankondigen? Alle ogen gericht op 9 meiparade in Moskou: dit is alles wat we weten

Lees alles over de oorlog in Oekraïne in dit dossier. 

Vandaag om 9 uur Belgische tijd start in Moskou de viering van de overwinning van de Sovjet-Unie op nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. “De Dag van de Overwinning is elk jaar een gigantische parade met veel vertoon, militair vertoon vooral”, legt onze oorlogsjournalist Robin Ramaekers uit. “Het is een beetje pochen, tonen aan de rest van de wereld hoe sterk Rusland militair is. Maar dit jaar gaat dat nog een dimensie verder. Dit jaar is het echt een kwestie van aan de wereld te tonen dat er niet gesold mag worden met Rusland.”

Vooral naar de toespraak van president Poetin wordt met argusogen uitgekeken. De Russische president haalde voorgaande jaren tijdens de Dag van de Overwinning hard uit richting het Westen. Britse en Amerikaanse functionarissen verklaarden eerder dat Poetin de oorlog zal verklaren aan Oekraïne, iets wat door het Kremlin wordt tegengesproken. Ook de aankondiging van een algemene mobilisatie wordt ontkend. “Daar is geen kans op. Het is onzin”, verklaarde Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov. 

De Russische buitenlandminister Sergej Lavrov verklaarde dan weer dat 9 mei geen einddatum is voor de “speciale militaire operatie” in Oekraïne. “Onze soldaten zullen hun acties niet kunstmatig aanpassen aan welke datum dan ook”, klonk het. “Het tempo van de operatie in Oekraïne hangt vooral af van de noodzaak om de eventuele risico’s voor de burgerbevolking en de Russische soldaten te beperken.”

Ook de aankondiging van een grote overwinning in Oekraïne, waarop Poetin volgens veel kenners had gehoopt, zal er niet komen. “Poetin zal dus zoeken naar een manier om toch met iets te kunnen uitpakken op deze grote feestdag”, verwacht Ramaekers. Daarbij wordt vooral gekeken naar Marioepol, waar de slag om de Azovstalfabriek de laatste dagen in alle hevigheid is losgebarsten. De verovering van dat laatste Oekraïense bolwerk zou Rusland de volledige controle geven over het strategische havengebied Marioepol, ten zuiden van de Donbasregio. 

Ook Cherson, een grote stad in het zuiden van Oekraïne, zou door Rusland kunnen ingezet worden als trofee, denkt de oorlogsjournalist. “Die belangrijke stad heeft Rusland veroverd aan het begin van de oorlog, en dat is de enige stad die op dit moment in handen is van de Russen. Het zou dus kunnen dat Poetin de oblast Cherson zal uitroepen tot een onafhankelijke oblast.” 

De zelfverklaarde pro-Russische republieken Donetsk en Loehansk zouden kunnen uitgeroepen worden tot onafhankelijke republieken, of zouden door Poetin kunnen ingelijfd worden bij Rusland. “Het zijn allemaal opties die mogelijk zijn, maar we zullen moeten afwachten om te weten wat de Russische president precies zal verkondigen”, aldus Ramaekers. 

 Volgens Abbas Gallyamov, Poetins voormalig speechschrijver, zal Poetin zich voordoen als een volslagen gek. “Hij wil het Westen bang maken”, aldus Gallyamov. Hij wil westerse leiders zoveel angst aanjagen dat ze Zelensky zullen bellen en zeggen: ‘Het is genoeg, tijd om dit te laten stoppen. Ga naar de onderhandelingstafel en ga op z’n minst in op enkele van Poetins eisen.”

“De grote vraag is of Poetin het woord ‘oorlog’ zal uitspreken of niet.  Dat maakt een groot juridisch verschil”, zegt professor David Criekemans (Universiteit Antwerpen). “Als hij verklaart dat de ‘speciale operatie’ nu een oorlog wordt, effent hij het pad om reservisten of burgers te mobiliseren, wat een nieuwe escalatie zou betekenen.”

De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe maakte wel al bekend dat er militaire parades gepland zijn in 28 steden. Daarbij zijn zo’n 65.000 mensen, 2.400 stuks militair materieel en meer dan 400 vliegtuigen betrokken. “Voor het eerst zullen moderne meervoudige raketwerpers van het type Tornado-G met een kaliber van 122 millimeter en uitgerust met automatische controle- en vuurleidingssystemen in de gemotoriseerde colonne over het Rode Plein rollen”, aldus Sjojgoe.

De grootste parade van het land, in Moskou, omvat naar verwachting 11.000 soldaten en 131 militaire voertuigen. Ook nemen 77 helikopters en vliegtuigen deel. Volgens de onafhankelijke Russische anti-corruptiewebsite Gulagu.net zou het Kremlin plannen hebben om meer dan 500 Oekraïense krijgsgevangenen op te voeren tijdens de parade, “voor een geschokt publiek en het oog van de camera, om de kracht en de superioriteit van het Russische leger te tonen en de Oekraïners te demoraliseren”. 

Ook in Marioepol zou een militaire parade georganiseerd worden, meldt de Oekraïense inlichtingendienst GOER. “Marioepol zal een centrum van de Russische festiviteiten worden. De belangrijkste lanen van de stad worden ontruimd, puin en lichamen van doden worden verwijderd, evenals niet-ontplofte munitie”, aldus de GOER in een verklaring op Telegram.