EU betreurt gang van zaken bij aanstelling ex-veiligheidschef John Lee als nieuwe regeringsleider Hongkong

Dat Lee de nieuwe bestuurder van Hongkong zou worden, stond eigenlijk al bij voorbaat vast. Hij was de enige kandidaat voor de functie. De nieuwe regeringsleider wordt in Hongkong verkozen door een comité van zo'n 1.500 getrouwen van het Chinese regime. De pro-democratiebetogers wilden daar verandering in brengen, maar zijn intussen monddood gemaakt. Bij gebrek aan rivalen was Lee er zeker van dat hij bij de stemming vanochtend plaatselijke tijd de benodigde meerderheid zou behalen. 

Uiteindelijk brachten 1.461 leden van het kiescommissie hun stem uit. 1.416 van hen steunden Lee. Acht leden stemden tegen het aanstellen van Lee en de rest bracht geen stem uit. Beijing heeft de vrijwel unanieme keuze voor Lee geprezen als signaal dat de bevolking van Hongkong het met deze keuze eens zal zijn.

In een reactie op zijn aanstelling sprak Lee van een “historische missie” om een nieuw tijdperk voor Hongkong te leiden. Hij zei de stad te willen herenigen, maar stelde daarbij ook dat politieke hervormingen geen prioriteit krijgen.

Volgens plaatselijke media werden ongeveer 7.000 politieagenten gemobiliseerd om incidenten tijdens de benoemingsprocedure te voorkomen. Lee wordt op 1 juli officieel beëdigd. Op die dag is het precies 25 jaar geleden dat de soevereiniteit van Hongkong werd overgedragen van het Verenigd Koninkrijk aan China.

John Lee was de veiligheidschef van Hongkong ten tijde van de massale prodemocratische protesten in 2019. In die hoedanigheid hield hij toezicht op het neerslaan van de protesten en de politieke machtsovername die daarop volgde. De Verenigde Staten hebben vanwege dit optreden sancties aan hem en tien andere functionarissen opgelegd.

In een mededeling wijst Borrell erop dat het de eerste verkiezing van een leider voor Hongkong was sinds de inwerkingtreding van de omstreden Nationale Veiligheidswet in 2020 en de ingrijpende veranderingen aan het Hongkongse kiessysteem. Zo werd Lee voorgedragen door meer dan de helft van de 1.461 leden tellende kiescommissie - een commissie waarin zelf al danig gesnoeid was - “waarmee het al beperkte democratische gehalte van het bestuur nog verder verzwakt werd”, aldus Borrell.

Op die manier werd regelrecht ingegaan tegen het engagement voor een grotere representativiteit dat in de grondwet (‘basic law’) van Hongkong is ingeschreven. “De Europese Unie betreurt deze schending van de democratische principes en het politiek pluralisme en beschouwt deze verkiezing als een nieuwe stap in de ontmanteling van het principe ‘een land, twee systemen’”, zegt Borrell.

Hongkong geniet officieel het statuut van speciale bestuurlijke regio van China. Borrell herinnert China en Hongkong er in naam van de EU aan dat ze zich ertoe geëngageerd hebben de regeringsleider en het parlement via algemeen stemrecht te laten verkiezen.