Bij de dichte buren van de 3M-fabriek in Zwijndrecht is aangetoond dat zij vaak erg hoge PFOS-waarden in hun bloed hebben. Nu blijkt dat mensen die verder wonen ook met te hoge waarden kampen. In de nieuwe analyse, uitgevoerd door expert Jacob de Boer (Vrije Universiteit Amsterdam) in opdracht van burgervereniging Grondrecht, vertoont meer dan de helft van de stalen gehaltes die boven de EFSA-norm liggen. Die Europese grenswaarde voor PFOS en drie aanverwante stoffen ligt op 6,9 microgram per liter.

De deelnemers aan de steekproef komen uit Zwijndrecht, maar ook uit Antwerpen, Linkeroever, Antwerpen-Noord, Borgerhout, Edegem, Merksem en Berchem. Twee extra stalen zijn van mensen die hun jeugd doorbrachten in Zwijndrecht en Melsele. “De resultaten zijn niet goed, ook al wonen deze mensen verder en eten ze minder groenten en eieren uit de tuin dan de mensen in Zwijndrecht”, zegt de Boer.

Dertien van de 25 mensen of 52% hebben bloedwaarden boven de EFSA-norm en dat ligt aan te veel PFOS. Eén persoon zit op die limiet.

Grondrecht eist een ruimer bevolkingsonderzoek dat zeker Groot-Antwerpen zou moeten coveren. “Het grootschalige bloedonderzoek van de overheid is beperkt tot 5 kilometer rond 3M en ex-bewoners kunnen niet deelnemen”, hekelt de vereniging. Ook vraagt Grondrecht een intensere campagne rond het overheidsonderzoek zodat meer mensen deelnemen en analyses de verbanden tussen verhoogde bloedwaarden en gezondheidsproblemen verduidelijken.

“Wind stopt niet aan Schelde”

Vlaams oppositielid Mieke Schauvliege (Groen) wil ook dat de Vlaamse regering een PFOS-onderzoek voor alle Antwerpenaren organiseert. “Wind stopt niet aan de Schelde en de PFOS-vervuiling dus ook niet”, aldus Schauvliege. “De Vlaamse regering liet de gezondheidsproblemen jarenlang aanslepen door te zwijgen over de PFOS-vervuiling. Het minste wat ze kan doen is nu burgers maximaal info bezorgen en helpen bij het beschermen van hun gezondheid. Door het bloedonderzoek te beperken tot de inwoners die in de directe omgeving van 3M wonen, spuit de regering mist over hoe ernstig de problematiek is.”

Ook oppositiepartij Vooruit dringt aan op een verruiming van het bloedonderzoek. “Uiteraard stopt PFOS-verspreiding niet op een miraculeuze manier aan de Schelde”, zegt Vlaams Parlementslid Hannas Anaf, de gewezen voorzitter van de PFOS-onderzoekscommissie. “Dus ook op rechteroever zijn bloedonderzoeken aangewezen. In onze aanbevelingen van de onderzoekscommissie hebben we opgenomen dat de capaciteit voor het uitvoeren van bloedonderzoeken bij de bevolking significant moet worden opgedreven. De Vlaamse regering moet daar snel werk van maken. Want mensen maken zich terecht ongerust.”

Minister wacht af

Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) wacht voorlopig af. “Bewoners binnen een straal van vijf kilometer van 3M, met uitzondering van rechteroever kunnen zich momenteel inschrijven voor een bloedanalyse”, zegt Beke. “In de loop van het project zal worden bekeken of een uitbreiding wenselijk is.”