Experts vreesden het ergste, maar Poetin doet geen grote aankondigingen in 9 mei-toespraak: geen oorlogsverklaring of algehele militarisatie

Lees alles over de oorlog in Oekraïne in dit dossier. 

Volgens de Russische president was de "speciale militaire operatie" in Oekraïne - de officiële bewoordingen van het Kremlin over de invasie - een noodzakelijke en "tijdige" maatregel. Rusland zag zich immers genoodzaakt in te grijpen, klonk het. 

Poetin stelde dat het Westen niet naar Rusland wou luisteren en andere plannen had. Volgens hem waren er voorbereidingen aan de gang voor "strafoperaties" in de oostelijke Oekraïense regio Donbas en een "invasie in onze historische grondgebieden, de Krim inbegrepen". "Kiev kondigde de mogelijke aankoop van kernwapens aan en het NAVO-blok begon actieve militaire kolonisatie van gebieden die tot ons behoren. Daardoor was een voor ons absoluut onaanvaardbare bedreiging geschapen, direct aan onze grenzen", beklemtoonde hij.

De Russische invasie in Oekraïne was volgens Poetin dan ook gerechtvaardigd. Hij sprak van een preventief antwoord op de agressie.  "Dit was een geforceerde, tijdige en de enige correcte beslissing, een beslissing van een soeverein, sterk en onafhankelijk land", zei hij. 

De Russische soldaten vechten in Oekraïne dan ook voor "onze mensen in de Donbas, voor de veiligheid van ons vaderland", klonk het. Hij benadrukte ook dat er alles aan moet worden gedaan opdat "de horror van een nieuwe globale oorlog zich niet herhaalt".

De Russische president vroeg ook een minuut stilte voor de Russen die in WOII waren gedood, maar ook voor de soldaten die in de Donbas strijden. De Russische president beklemtoonde in zijn toespraak dat de overwinning in de Tweede Wereldoorlog samen met westerse bondgenoten werd behaald. Maar hij betreurt de “russofobie” die daar momenteel zou heersen onder de politieke elites. “Wij hebben weet van Amerikaanse veteranen die naar de parade in Moskou wilden reizen, maar dat werd hen verboden,” beweert Poetin.

“De dood van iedere soldaat en officier veroorzaakt leed en onherstelbaar verlies bij familieleden en geliefden”, zo klonk het verder. “De staat, de regio’s, de ondernemingen en maatschappelijke organisaties doen er alles om de familieleden te helpen en van steun te voorzien.”

Er wordt bijzondere hulp voorzien voor de kinderen van de gesneuvelde en gewonde soldaten, zegt Poetin. “Een presidentieel decreet daarover zal vandaag worden ondertekend.” Er zal onder meer een quotum voor het hoger onderwijs worden vastgelegd. Kinderen van soldaten die hebben meegevochten in Oekraïne, krijgen recht op tien procent van de plaatsen aan hogescholen van de Russische overheid. Ze zullen geen toelatingsexamen aan de universiteit moeten afleggen. Ook aan de militaire scholen wordt gevraagd om hen zonder toelatingsproef te aanvaarden.

Westerse militaire waarnemers gaan ervan dat de oorlog in Oekraïne al aan duizenden Russische soldaten het leven heeft gekost. Volgens de officiële cijfers van Moskou zijn er tot nu toe 1.351 Russische militairen gesneuveld.

Op de “Dag van de Overwinning” wordt de overwinning van de Sovjet-Unie op nazi-Duitsland herdacht. Naar aanleiding daarvan vond ook een militaire parade plaats, waaraan 11.000 militairen deelnamen. Er werd ook breed arsenaal aan wapens getoond, waaronder tanks, luchtafweersystemen en lanceerinrichtingen voor nucleaire raketten. Volgens kenners namen dit jaar opvallend minder militaire voertuigen deel aan de parade dan andere jaren, aangezien een groot deel van het militaire materieel is ingezet in Oekraïne. De Russen alle beschikbare voertuigen hebben opgetrommeld, waardoor ook transportvoertuigen deelnamen aan de parade. Vorig jaar namen 190 voertuigen deel aan de parade in Moskou, dit jaar waren dat er naar schatting zo’n 130.  

Het traditionele luchtdefilé ging uiteindelijk niet door, volgens een woordvoerder van het Kremlin omwille van het slechte weer. Aanvankelijk zouden 77 vliegtuigen en helikopters deelnemen aan het luchtdefilé. Volgens mediaberichten zouden ook gevechtsvliegtuigen de letter Z vormen in de lucht, het symbool van de Russische invasie in Oekraïne.

Tijdens de parade was de hemel boven het Rode Plein helder tot bewolkt. Er was geen regen. Aan de vooravond van de parade had Roman Wilfand, de directeur van de weerdienst van de staat, nog gezegd dat het luchtdefilé waarschijnlijk wel kon plaatsvinden. De weersomstandigheden moesten dat toelaten, aangezien het wolkendek hoger dan 300 meter was voorspeld en de wolken met chemicaliën konden verdreven worden.

Ook de vliegshows van de militaire parades in onder andere Sint-Petersburg, Jekaterinenburg, Novosibirsk en Samara konden niet doorgaan, officieel vanwege het weer. In de stad Volgograd was de luchtmacht wel te zien bij de parade.

Verschillende waarnemers hadden vooraf gesuggereerd dat Poetin van de gelegenheid gebruik zou maken om Oekraïne officieel de oorlog te verklaren. Dat zou Rusland in staat stellen om over te gaan tot een grootschalige mobilisatie. Het Kremlin heeft die berichten steevast tegengesproken. De Russische president heeft maandag ook geen verwijzing naar een oorlogsverklaring gemaakt.