Poetin verdedigt invasie in toespraak op Overwinningsdag: "Er was een onaanvaardbare dreiging aan onze grens ontstaan"
In zijn toespraak voor Overwinningsdag heeft de Russische president Poetin de invasie in Oekraïne verdedigd als een noodzakelijke en juiste reactie op bedreigingen uit Oekraïne en het Westen. "Het gevaar groeide met de dag. Rusland heeft de agressor preventief afgewezen." Grote nieuwe aankondigingen waarvoor het Westen had gewaarschuwd, zoals een mobilisatie of een oorlogsverklaring, kwamen er niet.
De "speciale militaire operatie", zoals Rusland de invasie in Oekraïne noemt, was "noodzakelijk, tijdig en juist". In zijn toespraak voor Overwinningsdag verdedigde de Russische president Vladimir Poetin de invasie als noodzakelijke zelfverdediging tegen een alsmaar groter wordende bedreiging vanuit Oekraïne en het Westen.
Volgens Poetin was Oekraïne van plan een militair offensief te starten om delen van de Donbas-regio in het oosten te heroveren op de Russisch-gezinde separatisten die het gebied sinds 2014 controleren. En ook de Krim - het schiereiland dat in 2014 door Rusland geannexeerd werd - wilde Oekraïne volgens Poetin heroveren. "Ons historisch grondgebied", verwees hij er later in zijn toespraak naar. En dat met de hulp van het Westen.
"We zagen dat de militaire infrastructuur opgevoerd werd, dat er honderden militaire adviseurs aan de slag waren en geregeld moderne wapens geleverd werden door de NAVO", zei Poetin. "Het gevaar groeide met de dag. Rusland heeft de agressor preventief afgewezen. Het was noodzakelijk, tijdig en juist. De beslissing van een soeverein, sterk, onafhankelijk land."
Bekijk hier enkele fragmenten uit de toespraak van de Russische president Poetin:
Overwiningsdag: Rusland viert capitulatie nazi-Duitsland in 1945
9 mei is een van de belangrijkste feestdagen in Rusland. Op die dag vieren de Russen de overgave van nazi-Duitsland in 1945. In Rusland viert men dat op 9 mei en niet op 8 mei zoals bijvoorbeeld in ons land, omdat het destijds door het tijdsverschil al na middernacht was.
Op 9 mei worden in verschillende Russische steden militaire parades gehouden, de grootste en meest indrukwekkende uiteraard in de hoofdstad Moskou. Zo'n 10.000 militairen namen er aan deel. Vandaag liepen onder meer militairen mee die gevochten hebben in Oekraïne.
Het slotgedeelte met een luchtdefilé, waarbij jachtvliegtuigen in een Z-formatie zouden vliegen en de kleuren van de Russische vlag zouden tonen, werd geschrapt vanwege het slechte weer.
Bekijk hier een samenvatting van de militaire parade in Moskou:
Ook de uitbreiding van de NAVO zit Poetin zoals bekend hoog. "Een absoluut onaanvaardbare bedreiging voor ons werd systematisch gecreëerd, en vooral pal aan onze grens." Daardoor was een "clash met de neonazi's, gesteund door de Verenigde Staten en hun kleinere partners onvermijdelijk", zei Poetin.
Poetin verwees eerder al geregeld naar het neonazisme in Oekraïne en benoemde de "denazificatie" van Oekraïne als een van de doelen van de invasie. Hoewel daar in de praktijk weinig steekhoudende argumenten voor zijn. Uiterst-rechts is afwezig in het parlement en de Oekraïense president is van joodse afkomst. Enkel in het leger is er sprake van het intussen bekende Azov-bataljon, met uiterst-rechtse sympathieën. Maar voor Rusland betekent het begrip (neo)nazisme iets anders dan in het Westen: in Rusland wordt iedereen die niet pro-Rusland is, als een nazi beschouwd.
Volgens de Russische president heeft het Westen afgelopen december de uitgestoken hand van Rusland voor een dialoog over veiligheidsafspraken in Europa afgewezen. "De NAVO-landen wilden niet naar ons luisteren. Ze hadden andere plannen. Dat zien we nu." Rusland had toen een uitgebreid document opgesteld met een hele reeks eisen, waar het Westen niet op inging. Poetin eiste onder meer dat Oekraïne en Georgië nooit lid mogen worden van de NAVO en de NAVO geen nieuwe militaire infrastructuur mocht opbouwen in nieuwe lidstaten zoals Polen, Roemenië en de Baltische staten.
Geen nieuwe aankondiging over oorlog in Oekraïne
Naar de toespraak van Poetin werd uitgekeken omdat gedacht werd dat hij mogelijk van de Overwinningsdag zou gebruikmaken om een nieuw initiatief aan te kondigen, zoals een algemene mobilisatie of een oorlogsverklaring, maar dat kwam er niet.
Het Kremlin, het kantoor van de president, had vooraf wel gezegd dat zo'n aankondiging er niet zou komen, omdat men zo'n bijzondere dag niet wilde verstoren door nieuwe aankondigingen, duidt VRT NWS-journalist en Ruslandkenner Jan Balliauw. Aan de andere kant kan het ook zijn dat de oorlog in een nieuwe fase belandt zonder dat daar een aankondiging aan vooraf gaat, zegt Balliauw, "de dag is nog niet voorbij".
Het enige nieuwe in Poetins toespraak was de aankondiging dat de families van gewonde en gesneuvelde militairen extra steun zullen krijgen. "De dood van elke soldaat en officier is pijnlijk voor ons. De overheid zal er alles aan doen om voor deze families te zorgen", zei Poetin.
Zijn toespraak sloot hij af met "Voor Rusland, voor de overwinning, hoera!"
"Rusland heeft niets te vieren"
Hoewel de Overwinningsdag een van de belangrijkste feestdagen is in Rusland, valt er voor Rusland op dit moment niets te vieren als het over de invasie in Oekraïne gaat, zegt Ruslandkenner Jan Balliauw. "Het offensief in de Donbas is vastgelopen. Het front schuift wel wat, maar er is zeker geen doorbraak. Ook niet in het zuiden."
"En in het noorden duwt het Oekraïense leger het Russische front voor een deel verder weg van Charkov. Oekraïne is op dit moment eigenlijk in de winning mood en krijgt ook wapens uit het Westen."
De toespraak van Poetin toonde dat ook aan. De president verdedigde en verantwoordde de invasie vooral, zich op de borst kloppen met grote overwinningen in Oekraïne, deed (en kon) hij niet.
Herbekijk hier onze VRT NWS Live met de analyse van Ruslandkenner Jan Balliauw:
Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.
Zelenski: "Destijds gewonnen, zullen nu ook winnen"
Niet alleen Poetin hield een toespraak naar aanleiding van de overwinning tijdens de Tweede Wereldoorlog, ook de Oekraïense president Volodimir Zelenski deed dat. In een videoboodschap beloofde hij zijn volk de overwining in de oorlog in zijn land. "We hebben destijds gewonnen, we zullen nu ook zegevieren."
"We zijn trots op onze voorouders die, met andere volkeren in de coalitie tegen Hitler, het nazisme hebben overwonnen. We zullen niemand toelaten om zich deze overwinning toe te eigenen", aldus Zelenski.
Bekijk hier een fragment uit de toespraak van de Oekraïense president Zelenski:
"Miljoenen Oekraïners hebben gevochten tegen het nazisme (...), hebben de nazi's verjaagd uit Loegansk, Donetsk, hebben Cherson, Melitopol, Berdjansk bevrijd van de bezetters, hebben de nazi's verjaagd uit Jalta, Simferopol, Kertsj en de Krim, hebben Marioepol bevrijd van de nazi's", zei hij nog. De steden die hij opsomde, liggen in het oosten en zuiden van Oekraïne en zijn momenteel bezet door Russische troepen of liggen op de Krim.
"Ze hebben nazi's verjaagd uit heel Oekraïne, maar de steden die ik heb genoemd, inspireren ons vooral, geven ons de hoop dat we de bezetters van ons grondgebied zullen verjagen. "Op de Dag van de Overwinning vechten we voor een nieuwe overwinning", zei hij. "De weg ernaartoe is moeilijk, maar we twijfelen er niet aan dat we zullen winnen."
Volgens Zelenski zal het Moskou vergaan zoals met het Hitler-regime. "En binnenkort zullen we in Oekraïne twee Dagen van de Overwinning hebben."