Drie op de vier Vlamingen willen dat migranten onze cultuur overnemen en taal leren
Drie kwart van de Vlamingen vindt dat niet-westerse migranten onze cultuur en gewoonten moeten overnemen. Nederlands spreken wordt als essentieel beschouwd. 7 op de 10 willen dan weer praktijktesten om discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Dat blijkt uit "De Stemming", een onderzoek van de VUB en de Universiteit Antwerpen in opdracht van VRT NWS en De Standaard.
"De Stemming" is een onderzoek in opdracht van VRT NWS en De Standaard, online uitgevoerd bij 2.064 Vlamingen door de universiteiten van Brussel en Antwerpen, onder leiding van Stefaan Walgrave (UA) en Jonas Lefevere (VUB). De steekproef vond plaats tussen 14 en 31 maart, toen de Russische invasie in Oekraïne nog volop in een eerste fase zat. Vandaag brengen we het onderzoeksresultaten over het thema migratie en identiteit. Bekijk het volledige onderzoeksdossier hier.
1. Drie op de vier willen culturele assimilatie
Uit het onderzoek blijkt dat de bevraagde Vlamingen sterke voorstanders zijn van een zogenoemde "assimilatiepolitiek", waarbij niet-westerse nieuwkomers zich aanpassen. Drie kwart (76 procent) geeft aan dat zij maximaal onze gewoonten en onze cultuur moeten overnemen. De grafiek hieronder toont dat ook vrij veel kiezers aan de linkerzijde dat vinden.
Vooral kiezers van Vlaams Belang, N-VA, maar ook van CD&V en Vooruit zitten op die lijn, terwijl kiezers van Groen, PVDA en Open VLD hier iets minder belang aan hechten. Toch is ook 57 procent van de Groen-aanhangers gewonnen voor een maximale assimilatie.
Krijgen respondenten de vraag wat er belangrijk is om écht Vlaming of Belg te zijn, dan hechten de meesten ook aan deze culturele aspecten: Nederlands kunnen spreken en de politieke instellingen en wetten respecteren zijn essentieel voor 80 procent van de respondenten.
Ook hier liggen Groen- en Vlaams Belang-kiezers het verste uiteen. Bij Vlaams Belang vindt 73 procent van de kiezers dat "hier geboren zijn" een voorwaarde is om Vlaming te zijn, terwijl dat bij Groen amper 28 procent van de kiezers is. Vooruit en PVDA zijn op dat vlak opnieuw "strenger" dan Groenen. Bij een thema als migratie volgen de partijen dus niet dezelfde links-rechtsverdeling als bij economische thema's.
Daarnaast mag ook de toegang tot de Belgische nationaliteit best wat moeilijker worden: 66 procent vindt dat het moeilijker moet worden voor migranten om de Belgische nationaliteit te verwerven. Dat geldt zeker voor aanhangers van Vlaams Belang (90 procent) en N-VA (80 procent).
2. Ruime meerderheid voor praktijktesten
68 procent van de bevraagde Vlamingen vindt dat de overheid praktijktesten moet doen om discriminatie bij aanwervingen te bestrijden. Dat dit thema vooral ter linkerzijde goed scoort, is geen verrassing, maar ook ter rechterzijde is een meerderheid voor: bij de N-VA-aanhang 58 procent en bij de kiezers van Vlaams Belang 56 procent.
Intussen heeft de Kamer een wetsvoorstel van minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) goedgekeurd om discriminatie op de arbeidsmarkt effectiever aan te pakken.
Op Vlaams niveau heeft men gekozen om de sectoren op de arbeidsmarkt te sensibiliseren en geeft Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V) subsidies aan 32 sectoren die discriminatie zelf in kaart brengen en aanpakken.
3. Meesten willen strenger migratiebeleid
Desondanks is de Vlaming een koele minnaar van migratie. Amper 30 procent van de bevraagden vindt dat ons land méér vluchtelingen moet opvangen. Alleen bij Groen is een meerderheid van de aanhangers hiervoor gewonnen: 56 procent.
De meeste respondenten willen in het algemeen dan ook strengere migratiemaatregelen. Op een schaal van 0 (minder streng) tot 10 (strenger) is het gemiddelde antwoord 6,8. Bij Vlaams Belang (8,5) en N-VA (7,4) scoort dit vooral hoog, maar ook wel bij Vooruit (6,2). Enkel kiezers van Groen vinden opnieuw dat de huidige migratiepolitiek volstaat.
Hoe dichter bij huis het migratiethema komt, hoe kritischer de meesten antwoorden. Zo is er nog wel enige steun voor nieuwe asielcentra, maar vluchtelingen zélf tijdelijk onderdak geven, is voor de meeste bevraagden een brug te ver. Eerder bleek al dat de steun voor vluchtelingen uit Oekraïne - de "eigen regio" - veel groter is dan voor vluchtelingen uit Syrië of Afghanistan. Daartegenover staat dat alleen bij Vlaams Belang grotere bereidheid is om actie te voeren voor een volledige migratiestop.
Het valt op dat 57 procent van de bevraagden denkt dat het aantal goedgekeurde asielaanvragen de voorbije jaren is gestegen. Bij de kiezers van Vlaams Belang denkt zelfs 78 procent dat dit zo is. Klopt niet, zo blijkt, want het aantal asielaanvragen blijft ongeveer stabiel: in 2018 waren dat er 11.510, in 2019 10.236, in 2020 (een coronajaar) 5.766 en in 2021 11.297.
4. "België-gevoel" neemt af
De Stemming polste ook naar ons gevoel over "nationale identiteit". Voelen we ons meer Belg, of meer Vlaming? 44 procent van de bevraagden zegt dat ze zich evenveel Vlaming als Belg voelen. Dat is meer dan bij een eerdere studie in 2007.
Vooral het België-gevoel blijkt af te nemen: 7 procent zegt zich Belgisch en niet Vlaams te voelen, terwijl dat in 2007 nog 14 procent was. Ook de groep die zich meer Belgisch dan Vlaams voelt, is kleiner geworden: van 17 procent in 2007 naar 12 procent nu. Anderzijds geeft ook maar 10 procent aan zich Vlaming te voelen, en geen Belg (7 procent in 2007).