Oekraïne wil gewonde strijders in staalfabriek Marioepol ruilen voor Russische krijgsgevangenen

Het nationale voetbalelftal van Oekraïne heeft een emotionele benefietwedstrijd gespeeld tegen Borussia Mönchengladbach. Het was het eerste optreden van Oekraïne sinds de Russische inval. Onder de ruim 20.000 toeschouwers in het stadion van de Duitse club zaten veel mensen uit Oekraïne.

Het was een duel tegen de oorlog, met veel applaus voor de spelers van Oekraïne en een inzamelingsactie voor de slachtoffers van de oorlog, waarvan het einde nog niet in zicht is. Oekraïne won de wedstrijd met 2-1. Michailo Moedrik en Oleksander Pichaljonok scoorden voor de ploeg, die op 1 juni serieus aan de bak moet tegen Schotland in de play-offs om een ticket voor het WK voetbal in Qatar.

Voor de aftrap sprak oud-wereldkampioen boksen Vladimir Klitsjko het publiek toe in een videoboodschap. "Wij danken u allen voor uw fantastische hulp. Denk alsjeblieft aan ons en blijf aan ons doneren", zei hij. 

Rusland heeft sancties ingesteld tegen 31 energiebedrijven uit de Europese Unie, de Verenigde Staten en Singapore.

De strafmaatregelen raken vooral Gazprom Germania, de voormalige Duitse divisie van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom. Op de sanctielijst staat ook EuRoPol, de eigenaar van het Poolse gedeelte van de Yamal-gaspijpleiding die Russisch gas naar Europa vervoert.

De sancties verbieden Russische bedrijven om nog te handelen met de bedrijven op de zwarte lijst. Zij zijn ook niet meer verplicht om hun verplichtingen aan de gesanctioneerde bedrijven na te komen, staat in het door president Vladimir Poetin ondertekende decreet. Schepen die worden gebruikt door de bedrijven op de sanctielijst mogen Russische havens niet meer in.

Duitsland nam in april de controle over bij Gazprom Germania. Dat bedrijf had kort daarvoor een overnamedeal gesloten zonder de Duitse toezichthouder voor het gasnetwerk daarover in te lichten, terwijl dit wel had gemoeten.

Na de Russische inval in Oekraïne voerden westerse landen al veel sancties in tegen Rusland. Zo werden de buitenlandse tegoeden van de Russische centrale bank gesloten en zijn transacties met enkele grote banken uit Rusland verboden. Ook is de export van strategisch belangrijke goederen, zoals halfgeleiders, naar Rusland verboden.

Meststoffenproducent EuroChem is tot 7 juli beschermd tegen zijn schuldeisers. Dat blijkt uit een publicatie in het Staatsblad, waarover ook zakenkrant De Tijd vandaag berichtte.

Het bedrijf met vestiging in Antwerpen kwam in maart in de problemen als gevolg van de sancties tegen de Russische ex-eigenaar Andrej Melnitsjenko. Bij EuroChem werken zowat 400 mensen.

In april gaf de federale regering nog de toestemming om een deel van de productie herop te starten zodat de landbouwsector en het personeel niet zwaar in de problemen zouden komen. Toen werd ook bescherming tegen de schuldeisers aangevraagd. Die bescherming is dus ondertussen goedgekeurd door de Antwerpse ondernemingsrechtbank. 

De Oekraïense militaire leiding heeft de hoop getemperd om de strijders die vastzitten in de Marioepol-staalfabriek, te bevrijden met een offensief.

"Vandaag zou een deblokkeringsoperatie een aanzienlijk aantal troepen vragen, gezien de Oekraïense strijdkrachten 150-200 kilometer van Marioepol verwijderd zijn", zei plaatsvervangend stafchef Oleksiy Hromov. Omdat de Russische troepen in de tussentijd ook krachtige verdedigingssystemen hebben gebouwd, zou een dergelijke operatie veel slachtoffers kunnen eisen.

Russische troepen belegeren de havenstad in het zuidoosten van Oekraïne al twee maanden. De laatst overgebleven strijders, onder wie ook eenheden van het nationalistische Azov-regiment, hebben zich in de plaatselijke staalfabriek Azovstal verschanst. Zij vragen Kiev en de internationale gemeenschap zich in te zetten voor hun redding, langs diplomatieke weg of militair.

In de voorbije weken zijn zowat vijfhonderd burgers die zich eveneens in de staalfabriek ophielden, via humanitaire corridors gered. Rusland wijst een vrije aftocht van de strijders af. Ze moeten hun wapens neerleggen en zich laten gevangen laten nemen.

Volgens de Oekraïense vicepremier Iryna Verestsjoek zijn er in de staalfabriek nog ongeveer duizend verdedigers van wie de helft gewond is. Rusland zegt dat er 2.500 Oekraïense strijders en buitenlandse soldaten verschanst zijn in het complex.

Lees ook. Hel op aarde: foto’s tonen gruwel in geïmproviseerde ziekenhuizen onder Azovstal-fabriek

Onbekenden hebben woensdag in Moskou de Poolse ambassade met rode verf beklad. Ambassadepersoneel is bezig de zaak op te kuisen, maar krijgen de verf niet helemaal verwijderd. Commentaar geven wilden de medewerkers niet.

Eveneens woensdag is de Poolse ambassadeur in Moskou, Krzysztof Krajewski, op het ministerie van Buitenlandse Zaken ontboden. Hij kreeg te horen dat Rusland officiële verontschuldigingen wil krijgen voor de aanval met rode verf op de Russische ambassadeur in Warschau, Sergej Andrejev, toen die maandag een militair kerkhof in Polen wou bezoeken. Herbekijk hieronder beelden van het incident:

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Argentijnse president Alberto Fernández hebben gewaarschuwd voor de wereldwijde gevolgen van de oorlog in Oekraïne, vooral wat betreft voedselvoorziening.

"Deze oorlog heeft gevolgen voor de hele wereld", zei Scholz tijdens een gezamenlijke persconferentie met Fernández in de Duitse hoofdstad Berlijn, wijzend op de stijgende energieprijzen en het risico op verstoring van de globale voedselketen.

De mogelijkheid bestaat dat landen als Oekraïne, die een belangrijke rol spelen in de wereldwijde voedselzekerheid, niet langer in staat zullen zijn om aan de vraag te voldoen, waarschuwde de kanselier.

"Latijns-Amerika voelt de gevolgen van de oorlog", zei Fernández. "De sancties tegen Rusland hebben niet alleen gevolgen in Rusland zelf, maar over de hele wereld."

De Argentijnse president zei dat delen van Centraal-Amerika door de klimaatverandering niet langer geschikt zijn voor landbouw, en dat de voedselonzekerheid door de oorlog alleen maar zal toenemen.

"Dit is niet langer een probleem tussen de NAVO en Rusland of tussen Oekraïne en Rusland, dit is een probleem voor de hele wereld", zei hij. 

De oorlog in Oekraïne heeft tot vandaag al zo'n 4,8 miljoen jobs gekost. Dat komt neer op zo'n dertig procent van het volledige aanbod aan jobs in het land. 

Als de gewelddadigheden blijven toenemen zou dit nog kunnen oplopen tot zeven miljoen, klinkt het bij de Internationale Arbeidsorganisatie in Genève. Indien er binnenkort een wapenstilstand komt, zou de economie zich echter snel kunnen herpakken. Zo'n 3,4 miljoen jobs zouden dan opnieuw opgenomen kunnen worden.

De oorlog heeft daardoor een impact die dubbel zo groot is als de coronapandemie, klinkt het bij de directeur van de organisatie. Ongeveer de helft van de bedrijven in het land ligt stil of heeft een aanzienlijk deel van zijn activiteiten moeten stilleggen. 

De Oekraïense economie heeft het zwaar te verduren door de inval van Rusland. Van de zes miljoen vluchtelingen is de helft oud genoeg om te werken. Veertig procent onder hen werkte vooraleer ze vertrokken of gedwongen werden hun job op te zeggen.

Ook de buurlanden van Oekraïne zijn getroffen door de oorlog. Als de vluchtelingen die er nu aankomen besluiten om er te blijven, zal de arbeidsmarkt in die landen ook onder druk komen te staan. De werkloosheid zal hierdoor stijgen.

De agressies tegen Oekraïne hebben ook hun gevolgen op de wereldeconomie. De relance na de pandemie wordt bemoeilijkt, ook in 'rijke' landen zal die groei sterk afgeremd worden.

De Russische energiereus Gazprom heeft bevestigd dat het minder gas via Oekraïne naar Europa stuurt. Dinsdagavond had Kiev al aangekondigd dat het, vanwege de oorlog, de doorvoer van Russisch gas naar West-Europa gedeeltelijk heeft ingeperkt.

"Gazprom gaat op 11 mei voor 72 miljoen kubieke meter gas leveren voor transit door Oekraïens grondgebied", zei Gazprom-woordvoerder Sergej Koeprijanov volgens het persbureau Interfax. Gisteren werd er nog 95,8 miljoen kubieke meter gas door de leidingen gestuurd.

De Oekraïense gasnetbeheerder maakte gisteren bekend dat de Russische bezetting in het oosten van het land het toezicht op de doorvoer van gas onmogelijk maakt. Nabij twee installaties in de regio van Loehansk zijn Russische troepen gesignaleerd. De Oekraïners vragen daarom om de volumes via een andere route te sturen, maar volgens Gazprom is dat onmogelijk.

In de Zwarte Zee slagen Oekraïense drone-aanvallen erin om de Russische troepen op afstand te houden, dat staat te lezen in een rapport van de Britse inlichtingendiensten, volgens het Britse ministerie van Defensie. Rusland blijft wel inspanningen leveren om zijn positie in de regio te versterken.

Nadat Oekraïne het Russische vlaggenschip Moskva tot zinken heeft gebracht en de Russische marine zich heeft teruggetrokken naar de Krim, is het moeilijk voor Rusland om zichzelf te beschermen tegen aanvallen van Oekraïne. 

Er wordt nog steeds hevig gevochten in de regio van Slangeneiland, 35 kilometer voor de kust van de Oekraïense havenstad Odessa, meldt het Britse ministerie van Defensie nog. Oekraïne heeft onlangs met succes Bayraktar-gevechtsdrones ingezet. Als Rusland er echter in slaagt om zijn positie te verstevigen met strategische luchtverdediging en kruisraketten voor kustverdediging, zou de situatie rond het eiland nog kunnen veranderen.

Het aantal nieuwe windmolens en zonnepanelen die er dit jaar en volgend jaar bijkomen zijn voldoende hoog om de stroomopwekking met Russisch gas te vervangen. Dat stelt het Internationaal Energie Agentschap (IEA).

De huidige nadruk op energieveiligheid in de Europese Unie kan leiden tot een sterke groei van duurzame energie, als er de komende maanden een nieuw beleid komt. 

Vorig jaar groeide de wereldwijde capaciteit aan duurzame energie met 6 procent tot bijna 295 gigawattuur. Dit jaar komt daar nog eens 8 procent bij tot bijna 320 gigawattuur, verwacht het IEA nu. Dat is hoger dan het energieagentschap eerder voorzag omdat in China, de EU en Latijns-Amerika veel steun is voor verduurzaming.

Tenzij er ook snel een nieuw beleid wordt ingevoerd, zal die versnelling zich niet doorzetten in 2023, waarschuwt het agentschap. Dan komt er volgend jaar evenveel nieuwe capaciteit bij als dit jaar.

De hoge prijzen van materialen en vervoer zorgen voor duurdere windmolens en zonnepanelen en dat blijft ook volgend jaar nog zo. Toch drukt dat de vraag niet, want de prijzen van gas en kolen stijgen nog veel sneller.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden bedankt voor de goedkeuring van een nieuw pakket steunmaatregelen ter waarde van 40 miljard dollar (circa 38 miljard euro) aan Oekraïne.

Het pakket moet nu ook nog in de Senaat ter stemming worden gebracht, voordat het door president Joe Biden kan ondertekend worden. "We kijken uit naar de behandeling van dit voor ons belangrijke document in de Senaat", klonk het nog.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft dinsdag gestemd voor het vrijgeven van een nieuw pakket steunmaatregelen ter waarde van 40 miljard dollar (circa 38 miljard euro) aan Oekraïne. De maatregel kreeg  - met 368 stemmen voor en slechts 57 tegen -  overweldigende steun.

"Met dit hulppakket geeft Amerika een signaal dat we een niet aflatende vastberadenheid hebben om het moedige volk van Oekraïne bij te staan totdat de overwinning op Moskou is behaald", aldus Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden. 

Het pakket moet nu ook nog in de Senaat ter stemming worden gebracht, voordat het  door president Joe Biden kan ondertekend worden. Het omvat omgerekend onder meer 5.7 miljard euro om Oekraïne uit te rusten met pantservoertuigen en luchtafweersystemen, maar ook 8,5 miljard om de continuïteit van de democratie in Oekraïne te waarborgen.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de "bovenmenselijke kracht" van de Oekraïense troepen geprezen in hun strijd tegen het binnengevallen Russische leger. Dat deed hij in zijn dagelijkse videoboodschap, waarin hij ook opmerkte dat Oekraïners strijden tegen "wat ooit beschouwd werd als het op een na sterkste leger ter wereld".

Ook verwees Zelensky naar eerder dinsdag verschenen rapporten van de Oekraïense militaire leiding over terreinwinst in de buurt van de Oost-Oekraïense stad Charkov. Daar zou het leger dorpen hebben heroverd op Russische troepen en een tegenoffensief hebben ingezet dat een verschuiving in het momentum van de oorlog zou kunnen betekenen: ze zou de opmars van Rusland in Oost-Oekraïne hebben gestopt.

De bezetters worden volgens Zelensky "geleidelijk" verdreven uit het noordoosten van het land, dat sinds het begin van de oorlog voortdurend wordt gebombardeerd. "Al onze steden zullen worden bevrijd", voorspelde de president: "Cherson, Melitopol, Berdjansk. Marioepol en alle andere steden."

Tegelijkertijd weigert Zelensky in dit stadium van de oorlog "enig gevoel van euforie" of "buitensporige emoties" toe te laten. "Het is niet nodig om morele druk te creëren waardoor wekelijks of zelfs dagelijks bepaalde overwinningen worden verwacht", zei hij. 

Oekraïense soldaten die zich hebben verschanst in de Azovstal-staalfabriek in Marioepol mogen het terrein van de Russische troepen niet verlaten. "Het Russische leger heeft elk voorstel verworpen om hen de site te laten verlaten", aldus Oekraïens president Volodymyr Zelensky.

"De verdedigers van Marioepol blijven daar, zij zetten het verzet voort op het Azovstal-terrein", klinkt het. Hij voegde er nog aan toe dat Kiev alle beschikbare diplomatieke middelen inzet om de redding van de soldaten mogelijk te maken. 

Meer dan twee maanden na het begin van de oorlog en na hevige gevechten in de havenstad, hebben de laatste Oekraïners zich verschanst in de Azovstal-fabriek, van waaruit zij hevig verzet bieden tegen Russische soldaten en pro-Russische separatisten. De voorbije dagen was er opnieuw sprake van zware beschietingen door Russische troepen. 

Kortgeleden zijn enkele honderden burgers met bemiddeling van de VN en het Rode Kruis uit het gebied geëvacueerd. In tegenstelling tot recente berichten over de volledige evacuatie van burgers uit de havenstad, meldt Oekraïne dat er nog steeds een honderdtal burgers aanwezig is in de stad.