Oleksiy Shadrin, enige Oekraïner in Koningin Elisabethwedstrijd, gevlucht voor oorlog met "enkel mezelf en mijn cello"

Oleksiy Shadrin omarmt zijn cellokist terwijl hij met VRT NWS praat. Hij liet het instrument, zijn dierbaarste bezit, ook niet los toen hij uit Oekraïne vluchtte, twee en een halve maand geleden. Voor de oorlog verdeelde Shadrin zijn tijd tussen drie plekken: zijn geboortestad Kharkov, in het oosten van Oekraïne; Kiev, waar hij net was begonnen les te geven aan het conservatorium en België, waar hij zelf les volgt aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Waterloo. Dat was allemaal “before”, klinkt het schamper. “It was kind of a life”, "dat was mijn soort leven". 

Oleksiy Shadrin werd verrast door de oorlog, vertelt hij aan VRT NWS: “Op 20 februari was ik in Kiev aangekomen. Op de 24e moest ik daar een concert spelen. Ik heb nog gerepeteerd de 23e. ’s Nachts werd ik om 5 uur wakker van de bommen.” Daarna probeerde Shadrin zo snel mogelijk het land uit te raken, om niet opgeroepen te worden in het Oekraïense leger. Hij bleef enige tijd klem zitten in het westen van het land en slaagde er uiteindelijk in om de grens met Polen over te steken. “Iemand heeft me geholpen. Mensen uit de cultuurwereld wisten dat ik zou deelnemen aan deze wedstrijd, ze wilden dat ik het zou doen, ze hielpen me.” 

Shadrin nam alleen “zichzelf en zijn cello” mee. “Al de rest is daar gebleven, al mijn muziek. Maar wie geeft daar nu om? Mijn moeder en mijn zus zijn nu in Spanje, ze zijn veilig. We hopen op het beste, voor onze cultuur, ons volk. We hopen op vrede.”

Hoe moeilijk is het om zich te concentreren op de Koningin Elisabethwedstrijd terwijl de oorlog nog altijd voortwoedt? “Ik ben niet verslaafd aan mijn telefoon. Groot nieuws lees ik wel, de krantenkoppen, maar ik waak er over dat ik me focus op waar ik hier mee bezig ben. Het helpt niet om de hele tijd nieuws te lezen en erdoor geschokt te zijn. Mijn moeder en zuster zijn nu veilig, nu kan ik me concentreren.”

Intussen bereidt Shadrin zich voor “zoals iedere andere muzikant: veel oefenen en me ook mentaal voorbereiden.” De Koningin Elisabethwedstrijd noemt hij “een soort Olympische Spelen voor muzikanten”. Met veel weerklank, ook dankzij de sociale media: “Dezer dagen wordt alles gestreamd, je kan alles volgen, iedereen luistert mee, je familie, je vrienden…” Hij blijft bescheiden over zijn kansen: “We zien wel, ik doe mijn best.” Als 28-jarige voelt hij zich al wel “een beetje te oud” vergeleken met veel andere kandidaten van 19 of 20 jaar, “een heel jonge en heel sterke generatie.”

Zoals alle andere kandidaten heeft Oleksiy Shadrin een programma klaargestoomd voor de Koningin Elisabethwedstrijd, met enerzijds een aantal opgelegde werken en muziekstukken van zijn eigen keuze. Als hij de finale haalt, speelt hij bijvoorbeeld de “Symphonie concertante” van de Russische componist Sergej Prokofief. 

“Ik heb het programma drie maanden geleden samengesteld, ik herinner me zelfs niet meer wat ik toen dacht,” mijmert de cellist, wiens wereld volledig op zijn kop is gezet sinds 24 februari. Een favoriet muziekstuk heeft hij niet. "Ik wil gewoon muzikale momenten delen, iets heel persoonlijk delen ook over mezelf, hoe ik de muziek voel. Daar kijk ik naar uit en hopelijk lukt het.”

En daarna, op een dag, terug naar Oekraïne, hoopt cellist Shadrin. “Als je de stad verlaat waar je woont, een stad onder de bommen, dan laat je alles achter. Er is daar een heel leven; ik hoop dat het er nog is.”

Oleksiy Shadrin werd in 1993 geboren in Kharkov, de tweede stad van Oekraïne, die al weken zwaar wordt gebombardeerd. Hij komt uit een muzikale familie. Als solist speelde hij al met grote orkesten in Oekraïne, Frankrijk of Duitsland.  Hij studeerde onder meer aan de Kronberg Academie in Duitsland en sinds 2020 ook aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Waterloo. Een kweekschool op hoog niveau voor muzikaal talent: behalve Shadrin doen nog 9 andere cellisten van de Kapel mee aan deze editie van de Koningin Elisabethwedstrijd.

Er nemen ook drie Russische cellisten deel aan het concours: Ivan Sendetskiy, Ivan Skanavi en Vasily Stepanov. “Alle jonge artiesten zijn welkom, ongeacht hun nationaliteit,” liet de organisatie al weken geleden weten.  Overigens zijn in het programmaboek de nationaliteiten van de deelnemers weggelaten, "om eraan te herinneren dat de kandidaten ten persoonlijken titel deelnemen aan de wedstrijd, en niet als vertegenwoordigers van hun land, en dat de kunsten bovenal mensen moeten verenigen rond universele waarden als vrede, gerechtigheid en vrijheid."

Tijd om de muziek te laten spreken door 66 jonge cellisten, onder wie ook één Belgische kandidate, Stéphanie Huang uit Henegouwen. Zij is de twee jaar jongere zus van violiste Sylvia Huang, die in 2019 de finale haalde en ook de publieksprijs won. Tijdens haar eerste ronde op maandagavond maakte Huang alvast veel indruk. Bekijk hier een fragment: