Buitenlandse studenten zijn brexit-slachtoffer: studeren in het VK is financiële en logistieke nachtmerrie na Erasmus

Het is aangenaam flaneren in de buurt van de vele Colleges van Oxford University. In de avondzon lopen studenten en toeristen voorbij. De toren van de beroemde Bodleian Library kleurt okergeel, verderop ligt Lincoln College, waar onze kroonprinses Elisabeth geschiedenis en politiek studeert. Ze heeft er een zware toelatingsproef voor afgelegd en er net als andere internationale studenten een hoog inschrijvingsgeld van 34.000 euro voor betaald om aan de prestigieuze instelling te kunnen studeren. 

Sinds de brexit heeft de Conservatieve Britse premier Boris Johnson onder meer het populaire uitwisselingsakkoord Erasmus+ opgezegd waarmee studenten van hier en ginder voor een paar maanden hun academische en culturele horizon konden gaan verbreden. Sindsdien is het inschrijvingsgeld voor bijvoorbeeld Belgische studenten gelijkgesteld met dat van Britse studenten. Dat komt nu neer op minstens 10.000 euro, maar de universiteiten kunnen zelf hun tarieven bepalen. 

Gaby uit Parijs zingt mee de Evensong in het studentenkoor van Exeter College. Ze studeert al een deel van haar leven in het Verenigd Koninkrijk, maar heeft de voorbije jaren veel vrienden naar Frankrijk zien terugkeren. "Het is hier heel moeilijk geworden. Heel wat Fransen gaan aan Franse universiteiten studeren omdat het daar goedkoper is."  

Martha uit Spanje loopt met een vriendin in de buurt van Christ Church College. Zij heeft nog net kunnen profiteren van een beurs van Erasmus. Maar dat project is afgelopen en ze vreest dat ze binnenkort terug moet gaan. "Zodra ik het internationale tarief zal moeten betalen, wordt het heel moeilijk om hier nog te blijven. Ik kan het me simpelweg niet veroorloven", zegt ze.  

Belgische en Europese studenten kregen naast financiële problemen ook te maken met de logistieke nachtmerrie van de brexit: visa, paspoorten, meer bureaucratie. Dat alles heeft tot gevolg gehad dat het aantal Europese studenten aan Britse universiteiten in vrije val is. Dit academiejaar 2021-2022 hebben zich 9.800 Europese studenten ingeschreven aan Britse universiteiten. Vorig schooljaar waren er dat nog 22.000, ook al een flinke daling ten opzichte van het jaar ervoor. 

Aan sommige universiteiten zitten nauwelijks nog studenten uit de EU. In Bedfordshire bijvoorbeeld, gingen ze van 670 inschrijvingen in 2020 naar 35 in 2021. Dat betekent niet dat er ineens veel meer studenten van buiten Europa komen studeren, al zie je veel meer Chinezen, Indiërs en Amerikanen dan vroeger. 

Omgekeerd heeft de Britse regering een nieuw uitwisselingsprogramma bedacht, Turing, naar de computerwetenschapper Alan Turing. Dat is een duur systeem, dat vooral Britse studenten naar andere universiteiten wil krijgen. Europese universiteiten die hun eigen studenten in het VK willen laten studeren, wordt aangeraden om zelf samenwerkingsakkoorden te sluiten. Daar wringt het schoentje. Want tot nog toe staan alleen universiteiten in Denemarken, Nederland, Italië en Spanje in de lijst, geen universiteiten uit België of Frankrijk. 

Vandaag komen rectoren en vertegenwoordigers van de universiteiten van Leuven, Gent en Brussel naar Oxford in het kader van de economische missie van prinses Astrid. De delegatie is al drie dagen in het Verenigd Koninkrijk met ministers, bedrijfsleiders en andere topmensen om de handel tussen de twee landen, na de uitstap, opnieuw te doen heropleven.  

Ook nieuwe samenwerkingsverbanden tussen universiteiten passen in dat plaatje. Maandag had de UGent al een nieuwe samenwerking gesloten met de universiteit van Kent. Vandaag komt de Belgische delegatie hier in Saint Hilda’s College praten met vicerector Louise Richardson, in de hoop dat de academische bruggen steviger zijn dan de politieke.