1 op de 3 terrorismeverdachten of -veroordeelden krijgt deradicaliseringstraject opgelegd: “te weinig” volgens minister Demir

Op dit moment worden in Vlaanderen 41 terrorismeverdachten of -veroordeelden opgevolgd door justitiehuizen. Dertien van hen kregen door de rechter een traject opgelegd met het oog op deradicalisatie. Dat blijkt uit een analyse van het kabinet-Demir. Van de 102 terrorismeveroordeelden die sinds 2018 vrijkwamen na het uitzitten van hun straf, kregen er 32 een antiradicaliseringsproject opgelegd. Minder dan een derde, dus. Minister Demir betreurt die “lage” cijfers, die al sinds 2018 constant zouden aanhouden. Ze pleit nu dat de rechters in élk dossier zo’n antiradicaliseringsproject opstarten.

“We hebben het college van procureurs gevraagd om in een omzendbrief tegen de rechters te zeggen dat ze altijd zo’n traject zouden moeten opleggen. Ze lijken er wel oor naar te hebben”, klinkt het bij het kabinet-Demir. Heeft de minister dan geen vertrouwen in het inschattingsvermogen van de rechters? “Daar doen we geen uitspraak over. Maar als je het bij twee derde niet eens probéért, dan mis je kansen om extra risico te verminderen”, klinkt het bij haar woordvoerder. “Het recente verleden heeft aangetoond tot wat voor drama’s terroristische aanslagen kunnen leiden.” De middelen en het budget zouden er alleszins zijn voor een verdriedubbeling van het aantal trajecten: “De Vlaamse justitie kan dat aan”, klinkt het kordaat.

De dertien verdachten en veroordeelden die momenteel een traject volgen, vallen onder de controle van de Vlaamse justitie. De rest niet. “In die gevallen met handen en voeten gebonden in de strijd tegen radicalisering”, treurt Demir. De personen zonder traject worden na hun straf wel nog opgevolgd door de zogenaamde Local Task Forces, net als de personen met traject, dat bevestigt het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD). “Daar wisselen veiligheidsdiensten informatie uit en worden concrete cases besproken. In onderlinge afstemming wordt beslist of en hoe personen opgevolgd worden door het nemen van veiligheids- of socio-preventieve maatregelen. De bedreigingen worden continu in kaart gebracht en worden prioritair opgevolgd.”

Hoe succesvol deradicalisatietrajecten zijn, is moeilijk te meten. “Zo’n traject is natuurlijk nooit 100 procent waterdicht of zaligmakend”, klinkt het bij Demir. In de voorbije jaren probeerde de minister het systeem wel te optimaliseren: “Tussen 2017 en 2019 lag de focus op moslimextremisme en werkten de justitiehuizen samen met imams rond het ideologische aspect. Maar uiteraard komt er bij radicalisering veel meer kijken dan ideologie: vaak hebben mensen die radicaliseren ook andere problemen, zoals psychologische.” Daarom is de Vlaamse Justitie overgeschakeld op een samenwerking met Ceapire, een multidisciplinaire organisatie met onder meer psychologen, psychiaters en theologen. “Internationale literatuur zegt wel dat multidisciplinaire benadering het beste is en het meest kansrijk is. We werken nu zoveel mogelijk wetenschappelijk onderbouwd, en niet op basis van de Koran”, aldus kabinet-Demir.

De dertien lopende begeleidingen bij Ceapire gaan wel allemaal om islamitisch terrorisme. “Er zijn tot nu toe namelijk weinig veroordelingen geweest voor andere vormen van extremisme”, verduidelijkt Demir. “Soms krijgen justitieassistenten wel een veroordeling voor andere feiten binnen, waar na een check door OCAD blijkt dat ze ook gekend zijn voor rechtsextremistisch gedachtegoed. Die mensen worden dan aangemeld bij een Lokale Integrale Veiligheidscel.”