Finse president en premier spreken zich uit voor "onmiddellijke" NAVO-toetreding

Er wordt nu verwacht dat het Finland binnen enkele dagen zal beslissen over een aanvraag tot NAVO-toetreding. Dat zou volgens het presidentschap zondag gebeuren. “We hopen dat de komende dagen de landelijke stappen die nog nodig zijn om dit besluit te nemen, snel worden gezet”, luidt het in de verklaring. 

Finland heeft, net als Zweden, een lange geschiedenis van neutraliteit in tijden van oorlog, maar sinds de Russische invasie van Oekraïne groeide de steun onder de bevolking om lid te worden van de NAVO. Sinds de oorlog in Oekraïne is maar liefst 75 procent van de Finnen voorstander van toetreding tot de NAVO, tegenover 25 procent voor de Russische invasie. “De Finnen zien een toetreding tot de NAVO en vooral artikel 5, de veiligheidsparaplu van het militaire bondgenootschap dat gaat over collectieve veiligheid en verdediging, als een soort veiligheidsverzekering”, legt David Criekemans, professor Internationale Politiek (UAntwerpen) uit.

Bovendien kennen de NAVO en Finland elkaar, en secretaris-generaal Jens Stoltenberg liet eerder al verstaan dat de toetreding snel en zonder problemen zou kunnen gaan. “Finland en Zweden gebruiken vandaag al de NAVO-standaarden en doen regelmatig mee aan NAVO-oefeningen", legt professor Criekemans uit. “Men is goed op elkaar ingespeeld. De stap naar het lidmaatschap is dus erg klein en vooral symbolisch en politiek.” 

Toch is er ook ongerustheid over de periode tussen de officiële aanvraag tot lidmaatschap en het moment waarop Finland effectief lid wordt van de NAVO. Die aanvraag zal ontvankelijk verklaard worden, waarna ze nog besproken wordt op NAVO-bijeenkomst eind juni in Madrid. Daarna moet die aanvraag nog geratificeerd worden door alle lidstaten individueel, een proces dat enkele weken of zelfs maanden kan duren. “Wellicht zal Stoltenberg vragen dat zo snel mogelijk te doen”, aldus Criekemans. 

Verwacht wordt dat ook Zweden de komende dagen een beslissing neemt over NAVO-lidmaatschap, al is de tegenstand in de Zweedse nationale politiek iets groter. “Toch is mijn vermoeden dat Zweden uiteindelijk zal volgen", denkt de professor Internationale Politiek. 

Rusland dreigde eerder al met “ernstige gevolgen” en zelfs expliciet met het inzetten van kernwapens in de Oostzee, als Finland en Zweden lid van de NAVO worden. Rusland heeft een grens van 1.300 kilometer met Finland. “Natuurlijk zal het dan noodzakelijk zijn om deze grens te versterken”, waarschuwde vorige maand ex-president en huidig vicevoorzitter van de Russische veiligheidsraad Dmitri Medvedev, die dicht bij president Poetin staat.