Finland en Zweden willen in reactie op de Russische inval in Oekraïne lid worden van het militaire bondgenootschap. Voor toetreding van nieuwe leden moeten alle dertig NAVO-landen groen licht geven. Zaterdag spraken in Berlijn de ministers van Buitenlandse Zaken van Zweden en Finland met hun collega uit Turkije in een poging de lucht te klaren over de toetreding van de twee Noord-Europese landen. Turkije geeft wisselende signalen af of het zal instemmen met een aanvraag van hen om lid te worden.

Ook Zweedse regeringspartij komt met NAVO-standpunt

De Zweedse sociaaldemocraten brengen zondag hun officiële standpunt naar buiten over een eventueel NAVO-lidmaatschap. De regeringspartij sprak zich voor de Russische invasie in Oekraïne nog uit tegen een toetreding, maar sindsdien is de steun daarvoor in Zweden gegroeid. Een ommezwaai van de partij zou historisch zijn.

Algemeen secretaris Tobias Baudin zei maandag dat de partijtop zondag op een speciale vergadering een beslissing zal nemen over hun standpunt wat betreft het veiligheidsbeleid. De partij van premier Magdalena Andersson staat onder druk om een standpunt in te nemen over een mogelijk NAVO-lidmaatschap. Binnen de partij is er wel kritiek dat het proces over zo’n belangrijk onderwerp te snel verloopt.

Voor de oorlog in Oekraïne spraken de sociaaldemocraten zich uit tegen een NAVO-toetreding. Verandert de regeringspartij het geweer van schouder, opent dat volgens analisten de weg naar een lidmaatschap.

Vrijdag stelden de parlementaire partijen en de regering een veiligheidsanalyse voor, waarin de voordelen en nadelen van een NAVO-lidmaatschap aan bod komen. Maandag staat een parlementair debat op de agenda, waarna mogelijk een toetredingsaanvraag wordt ingediend.

Geschiedenis van neutraliteit

Buurlanden Zweden en Finland hebben een lange geschiedenis van neutraliteit in tijden van oorlog. De Russische invasie in Oekraïne lijkt daar nu een einde aan te maken. Donderdag spraken de Finse president Sauli Niinistö en premier Sanna Marin zich zo uit voor een toetreding van hun land tot de NAVO. Door de goedkeuring van de Finse president en de premier liggen bijna alle puzzelstukjes op hun plaats. De grootste coalitiepartij, de sociaaldemocraten, maken zondag eveneens hun standpunt bekend, waarna mogelijk op dezelfde dag nog een formele beslissing volgt. Volgens parlementsvoorzitter Matti Vanhanen volgt dan op maandag een parlementair debat. Meer dan twee derde van de parlementsleden steunt een kandidatuur. Finland deelt een 1.300 kilometer lange grens met Rusland.

“Ernstige gevolgen”

Beide EU-landen zijn al nauwe partners van de NAVO, maar zijn tot nog toe geen lid. Alleen NAVO-leden genieten formeel de bescherming van Artikel 5, de veiligheidsparaplu van het militaire bondgenootschap dat door de VS in het leven werd geroepen aan het begin van de Koude Oorlog met de Sovjet-Unie.

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg heeft al meerdere keren laten verstaan dat Finland en Zweden snel en zonder problemen lid kunnen worden van het bondgenootschap. Rusland heeft dan weer gewaarschuwd voor “ernstige gevolgen” als Finland en Zweden toetreden tot de NAVO. Moskou ziet de uitbreiding van de alliantie als een bedreiging voor de eigen veiligheid.

LEES OOK. Lavrov: “Het Westen heeft ons de totale hybride oorlog verklaard, en iedereen zal de gevolgen voelen”