Zo wordt bepaald waar windmolens wél en niét kunnen komen: "Afstand tot een huis is geen criterium"
Dat niemand staat te springen voor een windmolen vlak naast zijn huis, is duidelijk. En toch zullen er moeten bijkomen als we de energietransitie tot een goed einde willen brengen. "Maar zo'n windmolen in je buurt hoeft geen drama te zijn”, zegt Lore Wouters van de Organisatie voor Duurzame Energie aan "De inspecteur" op Radio 2. Met welke voorwaarden wordt er rekening gehouden?
Als we minder afhankelijk willen worden van buitenlandse en fossiele energievormen, moeten we zorgen voor meer eigen, duurzame energie. Lees: er moeten nog windmolens bijkomen. Maar Vlaanderen is klein en stilaan volledig volgebouwd. Een vergunning voor een nieuwe windturbine roept niet zelden ongerustheid of zelfs protest op bij de omwonenden.
“Nieuwe locaties vinden wordt inderdaad moeilijker en moeilijker, maar niet onmogelijk”, zegt Lore Wouters van de Organisatie voor Duurzame Energie. “We zoeken ze volgens een drietrapsmodel: eerst langs snelwegen, kanalen of belangrijke spoorwegen, daarna in haven- en industriegebieden. Als dat allemaal niet lukt proberen we geschikte locaties te vinden in de groene, open ruimte.”
Afstand doet er niet toe, slagschaduw wél
Bij het toekennen van de vergunning voor een turbine, is de afstand tot de omwonenden geen criterium. “In Vlaanderen houden we in de plaats daarvan rekening met de hoeveelheid overlast die de turbine veroorzaakt”, zegt Wouters. “Die liggen vast in de VLAREM-wetgeving. De belangrijkste criteria zijn slagschaduw en geluidsoverlast.”
Slagschaduw ontstaat wanneer de schaduw van de wieken op een woning valt. Dat veroorzaakt een continue flikkering, als de wieken draaien, die als heel storend wordt ervaren.
“Het risico op slagschaduw is perfect te voorspellen aan de hand van de stand van de zon”, zegt Wouters. “Er mag maximaal acht uur per jaar slagschaduw op een woning vallen, met een maximum van een half uur per dag. Wanneer die norm overschreden wordt, moet de beheerder van de turbine de wieken stilleggen.”
En ook geluidsoverlast speelt mee
De geluidsoverlast is iets moeilijker te voorspellen. “Daarvoor gebeuren eerst studies”, zegt Wouters. “De geluidsnormering houdt rekening met de soort omgeving en het moment van de dag.”
Zo gelden er in woonzones en agrarische gebieden strengere geluidsnormen dan in industriegebied. ”De normen zijn ’s avonds en ’s nachts ook strenger dan overdag.”
De strengste regels gelden in een woongebied. “Daar mag een turbine overdag 44 dB(A) produceren. Dat is iets luider dan een koelkast, maar stiller dan een elektrische tandenborstel”, zegt Wouters. “Tijdens de nacht mag dat maar 39 dB(A) zijn, iets luider dan gefluister op vijf meter afstand. Maar wel stiller dan een koelkast.”
De geluidsoverlast wordt dus bepaald aan de hand van een harde decibelnorm. Dat is een objectieve meting, terwijl geluidsoverlast vaak subjectief is. “Ondanks de decibelnorm, kan het dat zijn sommige mensen toch last hebben van het geluid. Overlast is namelijk heel moeilijk te omschrijven”, zegt Wouters.
En wat als je toch overlast hebt?
Gelukkig kan er ook tegen geluidsoverlast ingegrepen worden. “Men kan ervoor kiezen om de maximale snelheid van turbines te beperken, zodat ze minder lawaai maken”, weet Wouters. “Ondervind je te veel geluidsoverlast van een turbine in je buurt, dan kun je dat aankaarten bij de uitbater ervan.”
De uitbater kan metingen uitvoeren om na te gaan of je klacht gegrond is. “Men zal bijvoorbeeld een aantal dagen geluidsmetingen uitvoeren in je tuin”, zegt Wouters. “Wanneer het geluidsniveau boven de norm ligt, kan de snelheid van de turbine beperkt worden.”
Vind je geen gehoor bij de uitbater? Dan kun je een klacht indienen bij de Vlaamse Milieu-inspectie.
"Cumulatief"
Wouters geeft tot slot nog mee dat alle types overlast cumulatief bekeken worden. Een woning mag bijvoorbeeld maximaal acht uur per jaar slagschaduw ondervinden, of die nu veroorzaakt wordt door één of meerdere turbines.
Stel: een turbine zorgt al voor zes uur slagschaduw per jaar, dan mag een bijkomende windmolen voor dezelfde woning maar maximaal twee uur per jaar slagschaduw aan toevoegen. Dezelfde redenering geldt voor de geluids- en veiligheidsregels.”