Tiener schiet tien mensen dood en filmt alles: dit weten we over de racistische aanval in New York
Een 18-jarige schutter heeft zaterdag in een supermarkt in de Amerikaanse stad Buffalo tien mensen doodgeschoten en drie anderen verwond. De supermarkt ligt in een deel van Buffalo waar overwegend zwarte Amerikanen wonen, en elf van de dertien slachtoffers zijn zwart. De schutter deelde de moordpartij live op het internet.
Opgelet: harde beelden.
Video wordt geladen...
De man is gearresteerd. De politie identificeerde de schutter als de 18-jarige Payton Gendron, uit Conklin, een stadje in het agrarisch zuiden van de staat New York, ongeveer 320 kilometer van Buffalo. Het is onduidelijk waarom hij de urenlange rit naar Buffalo heeft gemaakt om juist daar de aanslag te plegen.
Wat is er gebeurd?
Volgens politiechef Joseph Gramaglia droeg de schutter een kogelvrij vest en een helm met een camera waarmee hij de moordpartij filmde en live uitzond op het populaire streamingplatform Twitch. Een woordvoerder van Twitch bevestigt in de Amerikaanse media dat de aanval gedeeld werd op hun platform, maar de stream zou zijn verwijderd na twee minuten.
De man was zwaar gewapend. Hij stapte rond 14.30 uur lokale tijd uit zijn auto en begon op de parkeerplaats meteen doelgericht mensen te vermoorden. Hij doodde er drie, een vierde raakte gewond.
Eenmaal in de supermarkt begon hij opnieuw systematisch op mensen te schieten, terwijl hij langzaam door de winkel liep. Hij raakte even in een vuurgevecht met een bewaker van de supermarkt, een gepensioneerde politieagent uit Buffalo, maar bleef dankzij zijn kogelvrijvest ongedeerd. De bewaker kwam wel om het leven. Gendron schoot ook zes klanten van de winkel in koelen bloede dood, en verwondde twee anderen. Hun kogelwonden zijn volgens de politie niet levensbedreigend.
Bij zijn arrestatie zette de 18-jarige zijn geweer tegen zijn eigen nek en dreigde zichzelf dood te schieten. Hij zag daar uiteindelijk van af, aldus de politie.
Gaat het om een racistische aanval?
Voorafgaand aan de aanslag publiceerde de schutter online een manifest vol racistische taal. Hij zou een aanhanger zijn van de extreemrechtse ‘omvolkingstheorie’, die een complot ziet om het ‘witte ras’ te vervangen en uit te roeien.
John Garcia, de sheriff van Erie County, noemde de moordpartij ‘een onvervalste door racisme gemotiveerde haatmisdaad.’ Burgemeester Byron Brown sprak van ‘de ergste nachtmerrie die een gemeenschap kan meemaken’.
Ook de Amerikaanse president Joe Biden veroordeelde de schietpartij onmiddellijk. Hoewel de motieven van de dader juridisch nog niet onomstotelijk vaststaan, noemde Biden haatmisdrijven in het algemeen ‘weerzinwekkend’. “Elke daad van binnenlands terrorisme, inclusief een daad gepleegd in naam van een weerzinwekkende witte nationalistische ideologie, is in tegenspraak met alles waar we in Amerika voor staan. Voor haat mag er geen veilige haven bestaan.”
Werd de schutter geïnspireerd door andere schietpartijen?
De aanslag in Buffalo staat niet op zichzelf. In het recente verleden zijn er meer massale schietpartijen met racistische motieven geweest. In 2015 opende een 21-jarige witte racist tijdens een dienst het vuur in een zwarte kerk in Charleston, en doodde daar negen aanwezigen. In 2018 drong een 46-jarige man een synagoge in Pittsburg binnen tijdens een sabbatviering. Hij begon in de drukte om zich heen te schieten en doodde elf mensen.
De achttienjarige Gendron zou geïnspireerd geweest zijn door de aanslag op twee moskeeën in Christchurch in Nieuw-Zeeland, in 2019. Een schutter doodde toen 51 moslims, die aanslag werd middels een livestream online uitgezonden.
Lees ook
‘Dat Schild & Vrienden beweert dat er een rassenoorlog komt, drijft af in de richting van fascisme’
Eén like is genoeg: hoe de algoritmes van sociale media u doen radicaliseren
Dit soort dodelijke schietpartijen, en talloze vergelijkbare moordpartijen op onder andere Amerikaanse scholen, zijn al jaren aanleiding tot pogingen het wapenbezit in de Verenigde Staten aan banden te leggen. Door tegenwerking van de machtige wapenlobby zijn die zonder resultaat gebleven. Ook Biden probeert regels te stellen aan het bezit van zware automatische wapens, zoals die zijn gebruikt bij de schietpartij in Buffalo.
Wat nu?
Gendron is zaterdagavond aan de rechter voorgeleid en wordt onder meer aangeklaagd wegens meervoudige moord met voorbedachten rade. Daarop staat in de VS maximaal levenslang zonder kans op vervroegde vrijlating. De verdachte pleitte zaterdag niet schuldig, en toonde, volgens The New York Times, ook verder weinig of geen emoties.
Mogelijk zal de 18-jarige ook aangeklaagd worden voor ‘binnenlands terrorisme’. Volgens openbaar aanklager John Flynn vallen de feiten onder een New Yorkse wet rond ‘binnenlands terrorisme gemotiveerd door ras’. De maximumstraf hiervoor is een levenslange gevangenisstraf, onvoorwaardelijk.
