Schutter New York liet zich leiden door ‘omvolkingstheorie’: ‘Levensgevaarlijk als politici er elementen uit overnemen’

Voor een goed begrip: wat is de omvolkingstheorie?

“Zullen we beginnen met wat het niet is? Hoewel veel mensen dat denken, zegt de omvolkingstheorie niets over de verandering in de samenstelling van de bevolking door migratie. Dat is zo oud als de mensheid. Wel is er volgens de theorie een doelbewust plan van de kosmopolitische elites om migranten met een hele andere genotypische en culturele achtergrond het land in te loodsen en daarmee de eigen cultuur te bedreigen. Nauw daarmee verbonden, is het idee dat migranten erop uit zijn om hun cultuur en hun raciale kenmerken zo snel mogelijk te laten domineren – dat is een tweede cruciaal element.”

“Een derde kenmerk is de antisemitische ondertoon die erin zit. Dat zie je bij heel wat complottheorieën: dat ze uitkomen bij het idee dat Joden achter de schermen niet-Joden proberen dwars te zitten. Dat stereotype is enorm oud en sterk.”

“Die drie ideeën zijn natuurlijk aantoonbare onzin. Maar ze spelen wel in op de gevoelens van mensen dat er iets verandert in de samenleving. Dat laatste is ontegensprekelijk waar: zeker in de laatste anderhalve eeuw is de bevolking in heel wat landen door migratie veranderd.”

Hoe oud is de theorie?

“Uiteindelijk gaat de theorie terug op negentiende-eeuwse racistische voorstellingen uit de Verenigde Staten. Daar schreef Madison Grant in 1916 een ongelooflijk invloedrijk boek The Passing of the Great Race, waarin hij waarschuwt dat de Amerikaanse bevolking bedreigd werd door immigranten uit Zuid- en Oost-Europa. Dat boek heeft ook in Europa een grote invloed gehad, bijvoorbeeld op de jonge nazibeweging en Hitler in de jaren 20.”

Het is niet de eerste keer dat naar de theorie verwezen wordt bij terrorisme.

“Je zou kunnen zeggen dat de theorie sinds de moorden die Anders Breivik pleegde in 2011 een internationale dimensie heeft gekregen. Op allerlei chatgroepen worden dat soort ideeën nu gedeeld. Dat verklaart waarom mensen op verschillende plekken op de aardbol zeggen: ‘Als dit echt waar is, moeten we nú iets doen.’”

“Je zou de schouders kunnen ophalen en zeggen dat dit een raar idee is. Maar als mensen deze ideeën echt gaan geloven, kan dat leiden tot wat we afgelopen weekend zagen in Buffalo.”

Hoe gevaarlijk is het dan dat mainstreampolitici zoals Filip Dewinter dat discours toch gebruiken?

“Radicaal-rechtse politici die zich van de theorie bedienen, moeten zich héél goed bewust zijn dat ze mensen zoals de dader uit Buffalo van levensgevaarlijke brandstof voorzien. Ook al doet Dewinter eigenlijk niets origineels en schrijft hij Renaud Camus over, allemaal hameren politici als hij op datzelfde complotidee dat migranten gevaarlijk zijn voor ‘ons’. Daarmee zit je al snel in een racistische hoek.”

Wat kunnen we daaraan doen?

“Mainstreampolitici moeten een veel steviger en principieel standpunt innemen en zeggen: ‘Dit is niet alleen flauwekul, dit is racistisch en gevaarlijk.’ Alleen: je ziet dat heel veel politici van mainstreampartijen dat niet doen. Soms nemen ze er zelfs elementen uit over, zoals dat migratie van moslims problematisch is. Of dat naïeve, linkse en kosmopolitische elites de belangen van ‘het echte volk’ niet zien.”

“Dat zorgt ervoor dat elementen van zo’n theorie veel breder worden aanvaard. Vervolgens worden die elementen vermengd met dagdagelijkse waarnemingen die niet altijd fout zijn – bijvoorbeeld dat de samenstelling van de bevolking verandert. Maar de hele ideologie achter de theorie, die is uitermate problematisch.”