Oekraïne is geen solide anti-Ruslandblok. Er wonen ook veel Rusland-sympathisanten en -inwijkelingen, die hopen op een aansluiting bij “het moederland”. De meesten zitten in de oostelijke regio Donbas, met de provincies Donetsk en Loehansk tegen de Russische grens. Na de Oekraïense revolutie van 2014, waarin de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj werd verdreven, wist Poetin toch zijn greep op Oekraïne te vergroten door in Donetsk en Loehansk een Russischgezind marionettenregime aan de macht te brengen. En hij steunt er de pro-Russische volksmilities. Zij stonden klaar om zich bij hun “vrienden” aan te sluiten toen de Russen midden februari binnenvielen.

Niet voorbij checkpoints

Nu blijkt die vriendschap niet echt wederkerig. Dat blijkt uit verhalen die in de Oekraïense pers verschijnen over de strijd in Charkov, in het oosten van het land. Na de mislukte poging om de hoofdstad Kiev in te nemen concentreerde het Russische leger zich nu op die regio. Dat zou makkelijker gaan, want daar konden ze toch rekenen op de volle steun van de separatistische strijders.

Maar het loopt anders. In Charkov bijvoorbeeld lijkt het Oekraïense leger de vijand te verdrijven. Veel Russische strijders en separatisten trekken zich van het slagveld terug. Dan moeten ze buiten de omsingeling raken die de Russen breed om de stad hebben gelegd. Overal hebben ze checkpoints geïnstalleerd. Omdat ze zich kunnen legitimeren, raken de terugtrekkende Russische strijders voorbij die checkpoints. Voor de separatisten is dat anders.

In de Oekraïense pers duiken verhalen op over separatisten die niet voorbij de checkpoints raken. Russische generaals hebben de opdracht gegeven de separatisten terug te sturen naar het slagveld. Uit onderschepte telefoongesprekken leerde de Oekraïense pers dat de Russen vinden dat zij zelf al genoeg verliezen hebben geleden. Volgens hen is het in deze regio vooral aan de separatisten om te blijven strijden en dus op het slagveld te blijven. De Russen zeggen dat ze geen Oekraïense separatisten meer zullen doorlaten want, zeggen de Russen, iedereen kan beweren dat hij separatist is; het is niet omdat ze Russisch spreken dat ze “echt aan onze kant” staan.

Uit een van de onderschepte telefoongesprekken blijkt ook dat een groepje separatisten dat van het slagveld trachtte weg te geraken door de Russen is geëxecuteerd. Hun generaal wilde zo een voorbeeld stellen voor andere separatisten die zouden proberen te vluchten.

Marcheren in straten

De Russen hebben nog andere manieren om zich te verzekeren van de trouw van de Oekraïners die met hen meestreden. In de straten van het veroverde deel van Marioepol hebben ze de separatisten gedwongen door de straten te marcheren zodat iedereen kon zien wie ze waren en ze later niet meer van kant kunnen wisselen.

Maar zelfs separatisten die toch door de mazen van het Russische net glippen, zijn niet veilig. Wanneer de Russen weten waar ze zitten, gaan ze er niet zelf achteraan. Ze spelen die informatie door aan de Oekraïense inlichtingendienst, die de landverraders voor de rechtbank zullen brengen en bestraffen.