Stadsschouwburg Antwerpen is niet alleen: 5 vragen bij golf aan betonrot die komende jaren op ons afkomt

"Betonrot is het wapeningsijzer in beton dat begint te roesten", legt Craeye uit. "Wanneer dat gebeurt, zet het ijzer uit en creëert het spanning in het beton. Dat verloopt in verschillende fasen. Eerst ontstaan kleine scheurtjes. Als je geen actie onderneemt, kunnen kleine stukjes beton loskomen. Als je dan nog altijd niks doet, kunnen ook grote stukken loskomen."

Als illustratie haalt Craeye de tunnels in Brussel aan waar in het verleden grote stukken beton naar beneden zijn gekomen als gevolg van betonrot. "Uiteindelijk kan het gebeuren dat een kolom, een balkon of zelfs een brug naar beneden valt. Om dat punt te bereiken, moet je wel al heel wat waarschuwingssignalen hebben genegeerd."

Volgens Craeye is het perfect mogelijk om betonrot te herstellen. "Er zijn drie elementen nodig opdat het wapeningsijzer in beton gaat roesten: water, zuurstof en CO2 of zout. In het geval van de Stadsschouwburg in Antwerpen vermoed ik dat CO2 in het spel is."

"Als je een van deze drie elementen kan uitschakelen, dan stopt het betonrot. Dat kan bijvoorbeeld door het beton een coating te geven. Een dikke laag verf kan water en zuurstof buitenhouden en zo kan je het corrosieproces stoppen."

"Wat al is beschadigd, moet je wel herstellen. De klassieke manier is om het aangetaste beton te verwijderen en vervolgens nieuw beton rond het wapeningsijzer te storten. Dan zit dat ijzer opnieuw in een omgeving waarin het zich comfortabel voelt en kan een constructie weer 20 of 30 jaar meegaan."

"Je kan betonstructuren van 100 jaar hebben die nog in perfecte staat zijn, maar je kan ook structuren van 20 jaar hebben die klaar zijn voor de sloophamer. Ik ken het dossier van de Stadsschouwburg in Antwerpen niet, maar als een gebouw van dik 40 jaar al rijp is voor de sloop, dan moet bij de constructie toch een en ander niet volgens de regels zijn verlopen."

"Intussen zijn we in staat om betonstructuren te maken die misschien niet eeuwig, maar toch zeker 100 jaar kunnen meegaan. Dan moet het hele proces wel gestroomlijnd verlopen, van het ontwerp over ingenieurs, architecten, betoncentrales tot aannemers."

"Ook de bouwheer moet bewust met zijn gebouw omgaan en het om de zoveel jaar een onderhoudsbeurt geven. De kennis is er. Als je die inzet, dan kan je een erg duurzame constructie creëren."

"Het is mogelijk om afgebroken betonconstructies in de levenscyclus van een nieuw gebouw te stoppen. In plaats van het klassieke kalksteen te gebruiken, dat ook schaars wordt, kunnen we betonpuin zo een nieuw leven geven." 

"Hiervoor is wel nog heel wat onderzoek nodig. De kwaliteit van betonpuin is ook niet altijd dezelfde als die van kalksteen. Je moet ook voldoende ervaring hebben om recyclage van betonpuin op grote schaal te gaan toepassen."

"De prognose is dat we de komende jaren en decennia een golf van betonherstelprojecten op ons af zullen zien komen. Bij elk project beslissen om een gebouw af te breken en een nieuw te zetten, is geen goed idee."

Craeye erkent dat herstellen duur kan zijn, maar plaatst daar argumenten tegenover. "Er is meer dan geld alleen, er is ook een grote impact op het milieu. Als je elk gebouw met betonrot afbreekt, zit je met een gigantische hoeveelheid betonpuin. Geweldig duurzaam is dat niet."

Volgens Craeye is het daarom beter bij elk gebouw dat betonrot heeft na te gaan wat de beste oplossing is. "Eerst moet je de conditie in kaart brengen, is de constructie nog duurzaam en veilig? Zo ja, dan zijn verschillende herstelscenario's mogelijk, ook voor gebouwen die zwaar zijn aangetast."