De mensenrechtenorganisatie bezocht in april 17 dorpen en kleine steden in de oblasten Kiev en Tsjernihiv, en onderzocht er 22 vermoedelijke standrechtelijke executies, 9 andere illegale dodingen, 6 mogelijke gedwongen verdwijningen, en 7 gevallen van foltering. 21 burgers maakten melding van illegale opsluiting in onmenselijke en vernederende omstandigheden.

“De talrijke wreedheden begaan door de Russische troepen die vroeg in de oorlog delen van het noordoosten van Oekraïne bezetten, zijn afschuwelijk, illegaal en wreed”, zegt Girgi Gogia, directeur onderzoek voor de afdeling Europa en Centraal-Azië van HRW. “Deze mishandelingen van burgers zijn duidelijke oorlogsmisdaden die onmiddellijk en onpartijdig moeten worden onderzocht en op gepaste wijze vervolgd.”

HRW heeft tussen 10 april en 10 mei 65 mensen geïnterviewd, onder wie mensen die werden vastgehouden of foltering overleefden, maar ook families van slachtoffers en andere getuigen. De organisatie onderzocht ook fysiek bewijsmateriaal op de locaties waar sommige van de vermoedelijke mishandelingen hebben plaatsgevonden en foto’s en video’s die door slachtoffers en getuigen zijn gedeeld.

Sinds de start van de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari zijn Russische troepen betrokken geweest bij tal van schendingen van het oorlogsrecht, die kunnen neerkomen op oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. HRW documenteerde eerder al 10 standrechtelijke executies in de stad Boetsja en verschillende andere steden en dorpen die plaatsvonden tijdens de Russische bezetting in maart.

Oude militaire jas

Bij 1 van de 22 nieuw gedocumenteerde dodingen, in de regio van Kiev, vertelde Anastasia Andriivna dat ze thuis was op 19 maart toen soldaten haar 49-jarige zoon, Igor Savran, oppakten nadat ze zijn oude militaire jas hadden gevonden. Op 31 maart, de dag na de terugtrekking van het Russische leger, vond ze het lichaam van haar zoon in een schuur op ongeveer 100 meter van haar huis, nadat ze zijn sneakers, die buiten de poort van de schuur lagen, had herkend.

Burgers beschreven hoe ze dagen- of wekenlang door de Russische strijdkrachten werden vastgehouden in smerige en verstikkende omstandigheden, zoals in de kelder van een school, een kamer in een raamfabriek of een put in een stookruimte, met weinig of geen voedsel, onvoldoende water en zonder toiletten.

70 kinderen vastgehouden in schoolgebouw

In het dorp Jahidne, in de oblast Tsjernihiv, hielden de Russen meer dan 350 inwoners, onder wie minstens 70 kinderen, waaronder 5 zuigelingen, 28 dagen lang vast in een kelder van een schoolgebouw, waarbij ze maar amper een luchtje konden gaan scheppen. Er was weinig lucht of ruimte om te gaan liggen en de mensen moesten emmers gebruiken als toiletten.

“Na een week hoestte iedereen hevig”, vertelde iemand die mee in de kelder zat. “Bijna alle kinderen hadden hoge koorts en krampen van het hoesten en ze moesten overgeven.” Een andere aanwezige zei dat sommingen doorligwonden kregen van steeds te moeten blijven zitten. Tien oudere mensen overleden.

In Dymer, in de oblast Kiev, hielden Russische troepen enkele tientallen mensen gedurende enkele weken vast in een kamer van 40 vierkante meter in de ramenfabriek van de kleine stad, met weinig voedsel en water en emmers als toiletten. De mannen werden geblinddoekt en geboeid met kabelbinders.

Foltering

HRW documenteerde ook 7 gevallen van foltering waarbij Russische soldaten gevangenen sloegen, elektrische schokken toedienden of schijnexecuties uitvoerden om hen te dwingen informatie te verstrekken. “Ze zetten een geweer tegen mijn hoofd, laadden het en ik hoorde drie schoten”, zei een man die geblinddoekt werd. “Ik hoorde de kogelhulzen op de grond vallen en ik dacht dat ik er geweest was.”

Standrechtelijke executie

In 9 gevallen schoten Russische troepen burgers dood zonder een duidelijke militaire rechtvaardiging, stelde de mensenrechtenorganisatie vast. Op 14 maart bijvoorbeeld reed ‘s namiddags een Russisch konvooi door Mokhnatin, ten noordwesten van Tsjernihiv. De soldaten schoten twee 17-jarige tweelingbroers en hun 18-jarige vriend dood.

Alle ondervraagde getuigen verklaarden dat ze burgers zijn die niet aan de vijandelijkheden hebben deelgenomen, met uitzondering van twee slachtoffers van folteringen. Zij waren lid van een lokale territoriale verdedigingseenheid.