Viervoudig moordenaar Alexander Dean veroordeeld tot levenslang en 10 jaar terbeschikkingstelling

Een levenslange celstraf en dan nog eens een terbeschikkingstelling van 10 jaar, dat is de straf die Alexander Dean krijgt opgelegd. Daarmee krijgt hij een iets lagere straf dan het openbaar ministerie gevraagd had. "U krijgt hiermee een reddingsboei toegegooid", merkte de rechter op. "Maar in ieder geval gaat u, en dat had u ongetwijfeld verwacht, een lange gevangenisstraf tegemoet."

"De beschuldigde heeft in nog geen 24 uur tijd 4 mensen vermoord, van wie hij er ook een gefolterd heeft", las de rechter de motivatie van de jury voor. Dat gebeurde "doelgericht, efficiënt en met voorbedachte rade" met messteken, "bij mensen die volkomen weerloos waren". Hij heeft zijn slachtoffers "ondanks hun smeekbeden koelbloedig gedood en vergewiste zich er daarbij van dat zij ook echt dood waren". Volgens de jury wijzen zijn daden op een "fundamenteel en drastisch verstoord normbesef" en is hij daarmee ook "bijzonder sociaal gevaarlijk". 

De procureur-generaal had vanochtend zijn vordering herhaald die hij eerder al te kennen had gegeven en die volgens hem "heel simpel is". Hij vroeg om Alexander Dean te veroordelen tot levenslange celstraf, en ook een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank voor 15 jaar. "Dat is op vandaag het maximum binnen mijn wettelijke mogelijkheden", zei de aanklager. Johan Platteau, de advocaat van Dean, vroeg om zijn cliënt een celstraf te geven van 30 jaar. 

Alexander Dean werd gisteren al schuldig bevonden aan de moord op zijn ex-vriendin Maïlys, haar twee grootouders en een hobbyfotograaf. De jury oordeelde ook dat hij schuldig is aan foltering op de fotograaf. Volgens de jury was er duidelijk sprake van "voorbedachte rade", onder meer door een mes mee te nemen naar hun thuisadressen. 

Hij had ook in chatconversaties gezegd dat hij de moorden ging plegen. Ook de steekpartij op de ouders was volgens de jury wel degelijk "moord". 

Of Dean met die strafmaat ooit nog vrijkomt, is moeilijk te zeggen. In ons land zitten ongeveer 200 mensen een levenslange celstraf uit, de meesten daarvan komen ooit weer vrij. In principe kunnen mensen die veroordeeld zijn tot een gevangenisstraf vanaf een derde van hun straf de vraag stellen om vervroegd vrij te komen, voor een levenslange straf is het mogelijk vanaf 15 jaar. Al kunnen daarvoor ook wel korte verloven worden aangevraagd of een enkelband. 

Voor de duidelijkheid: veroordeelden kunnen de vraag stellen. Het is de strafuitvoeringsrechtbank die op basis van enkele criteria en adviezen van onder meer psychiaters beslist of de tot levenslang veroordeelde vroeger vrij kan komen of niet. Marc Dutroux bijvoorbeeld vroeg ook al enkele keren om vervroegd vrij te komen, maar daar werd nooit op ingegaan. Meervoudig moordenaars als Staf Van Eyken - "de vampier van Muizen" - en Freddy Horion zitten al bijna 50 jaar in de cel. Het is maar de vraag of een strafuitvoeringsrechtbank ooit nog een viervoudig moordenaar en folteraar gaat vrijlaten. "Hij moet levenslang krijgen", zei de advocaat van de moeder Kris Vincke al eerder. "Want hij zal ook levenslang levensgevaarlijk blijven".

In het geval van Dean heeft de jury bovendien het mechanisme van de "terbeschikkingstelling" ingebouwd. Dat betekent dat - zelfs als hij vroeger vrijkomt (ten vroegste in 2032) - hij nog altijd 10 jaar lang kan worden opgevolgd door justitie. Dat kan betekenen dat Dean zich regelmatig moet melden of psychiatrische begeleiding moet zoeken. In zijn geval is het ook mogelijk dat hij dan toch nog 10 jaar extra de cel in moet.

Bij Steve Bakelmans, de moordenaar en verkrachter van Julie Van Espen, was het verdict destijds: levenslang en 15 jaar terbeschikkingstelling. Bakelmans kreeg ook een "beveiligingsperiode" van 20 jaar opgelegd, wat wil zeggen dat hij de eerste twintig jaar geen aanvraag tot vervroegde vrijlating kan doen. Bij Dean was die maatregel niet mogelijk, omdat die in 2017 - op het moment van de feiten - nog niet was voorzien in de wet.