Gebruik van schadelijke pesticiden op groenten en fruit neemt terug toe: hoe komt dat?
Uit een onderzoek door de ngo Pesticide Action Network (PAN) blijkt dat gevaarlijke pesticiden terug veel meer op groenten en fruit zitten. Hoe kan zoiets gebeuren en wat houdt dat precies in voor de producten? Maarten Trybou van de FOD Volksgezondheid licht toe. “Voor deze stoffen moeten vervangers gezocht worden.”
In 2019, het jaar waarvoor de meest recente data beschikbaar zijn, werden op 21 procent van de groente- en fruitstalen in Europa resten aangetroffen van bovengemiddeld gevaarlijke pesticiden. In 2011 was dat nog 14 procent. PAN waarschuwt dat het gebruik van de ‘meest schadelijke’ en ‘illegale’ pesticiden toeneemt in plaats van afneemt, met alle gevolgen van dien voor onze gezondheid.
Hoe zit dat precies? PAN baseert zich op overheidscontroles op de aanwezigheid van pesticiden, en concentreert zich op de zogenoemde ‘kandidaten voor substitutie’. Het gaat hier over 56 stoffen waarvoor alternatieven gezocht moeten worden. De Europese Commissie beklemtoont dat het niet om verboden pesticiden gaat. “Alle stoffen op de lijst zijn toegelaten en worden veilig geacht”, aldus de Commissie.
Waarom moeten deze pesticiden vervangen worden door alternatieven?
Als ze zo veilig zijn, waarom moeten ze dan worden vervangen? Doorgaans gaat het om stoffen die zich opstapelen in het lichaam en/of traag afbreken in het milieu, waarvan de toxicologische eigenschappen volgens de Commissie een ‘reden voor bezorgdheid’ zijn. Dat gaat bijvoorbeeld over kankerverwekkende stoffen, stoffen die schadelijk zijn voor de hersenontwikkeling of stoffen waarvan de veilig geachte dosis lager ligt dan gemiddeld.
Het gaat onder andere over pesticiden die stoffen bevatten die kankerverwekkend zijn of schade aan de hersenen kunnen brengen.
“Let hierbij wel op: dat betekent niet dat hun gebruik per definitie een gevaar voor de gezondheid inhoudt”, benadrukt Maarten Trybou, hoofd van de dienst Gewasbeschermingsmiddelen van de FOD Volksgezondheid. “Voor elke stof is bepaald hoeveel residu er na correct gebruik nog mag aanwezig zijn”, aldus Trybou. Uit analyses door de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) blijkt dat het zogenoemde ‘maximum residue level’ (MRL) in zo’n 5 procent van de gevallen wordt overschreden. “Zelfs dat houdt niet altijd een risico in want de MRL ligt lager dan de gezondheidsnorm.”
PAN kijkt in zijn analyse enkel of een stof wordt aangetroffen, niet in welke hoeveelheid. “Dat je iets detecteert betekent niet dat er automatisch een gezondheidsrisico is”, zegt expert gewasbescherming Pieter Spanoghe (UGent). Spanoghe werkte mee aan een nog niet gepubliceerde studie van het Voedselveiligheidsagentschap (FAVV). “Daaruit blijkt op basis van consumptiecijfers en aangetroffen concentraties dat alles veilig is.” Op basis van louter de aanwezigheid van bepaalde stoffen een gevaar voor de gezondheid claimen is volgens Trybou “pure bangmakerij”.
Combinatie met andere stoffen: cocktaileffect
Volgens toxicoloog Jacob de Boer (Vrije Universiteit Amsterdam) verdient het zogenoemde ‘cocktaileffect’ wel extra aandacht. “De impact van verschillende stoffen die elk afzonderlijk onder de norm blijven is nog niet goed gekend”, aldus De Boer. Op gemiddeld 34 procent van de in ons land geproduceerde groenten en fruit, zaten tussen 2011 en 2019 stoffen van de substitutielijst en vooral op appels en peren. Dat percentage uit het PAN-rapport ligt veel hoger dan het Europese gemiddelde van 28 procent.”
Trybou wijst erop dat de verkoop van de stoffen in ons land met 17 procent is gedaald tussen 2011 en 2019. Ook op Europees niveau daalde de verkoop. Hoe valt dat te rijmen met een stijging van het aantal stalen waarop ze worden aangetroffen? “Mogelijk gebruiken landbouwers ze in lagere hoeveelheden in combinatie met andere producten, om problemen met resistentie tegen te gaan”, denkt Trybou. “Wij kijken telkens of er een alternatief is maar dat is vaak niet het geval.” Volgens De Boer mag de sector best wat meer onder druk worden gezet om die alternatieven te ontwikkelen. “‘Er is geen alternatief’ is meestal de standaardreactie. Maar voor alle stoffen die in mijn ruim 45-jarige carrière verboden zijn, bleek dat naderhand toch het geval.”
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM4
Verkoop van eetbare planten verdubbeld: “Van dit onkruid kun je een pittige pesto maken”
-
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
Er komen heel wat formaliteiten bij kijken als je werkgever je ‘laat gaan’. Eén van de belangrijkste, waarvoor je ook zelf de nodige stappen dient te ondernemen, is de werkloosheidsuitkering. Terwijl je zoekt naar een nieuwe job – intensief én tijdrovend – zorgt deze vergoeding ervoor dat je niet zonder een inkomen komt te zitten. Maar wanneer heb je er recht op als bediende, en hoeveel bedraagt die uitkering? Jobat.be zoekt het uit. -
Wat mag in de microgolfoven en wat niet? Dankzij dit simpel trucje weet je altijd het antwoord
Van snel iets ontdooien tot een kant-en-klare maaltijd opwarmen: de microgolfoven of magnetron is voor veel Belgen onmisbaar in de keuken. Maar opgelet, je mag niet zomaar alles in het toestel steken. Met sommige materialen en voedingswaren kunnen er ernstige ongelukken gebeuren. Onze journalist zocht uit wat je wel en niet in die microgolf mag schuiven. -
-
HLN Shop
Ga voor schoonheid én degelijkheid: in vijf stappen naar jouw ideale e-bike
-
PREMIUM
Van Heinz tot Boni: welke ketchup is lekker én gezond? Diëtist Michaël Sels test er 10 en buist er 2: “Dit is meer gelei dan saus”
Ketchup is lekker bij frietjes, burgers, hotdogs en croques. En het is volgens velen gezonder dan mayonaise. Maar klopt dat ook? Welke fles uit de winkel is goed van smaak, maar ook relatief gezond qua ingrediënten? Diëtist Michaël Sels (UZA) proeft tien merken en schrikt van de suikergehaltes, behalve bij drie flessen: “Een dérde van deze ketchup is suiker. Het is bijna een karamelsaus.” -
vtwonen
Met deze tips blijft je basilicumplant voortaan wél in leven
De basilicumplant: onmisbaar als je van Italiaans eten houdt én een groene sfeermaker op het keukenblad. Tenminste… voor zolang het duurt. Want zo’n plant in leven houden blijkt niet altijd even gemakkelijk. Daarom doet vtwonen.be je hieronder vijf toptips cadeau. -
Exclusief: al het smakelijke nieuws van HLN Eten elke week in je mailbox
-
PREMIUM
“Met de juiste voeding vermijd je hoofdpijn en stijve spieren": wat eet en drink je best voor en na een loopwedstrijd?
-
PREMIUM
Zo maak je de lekkerste vol-au-vent volgens Piet Huysentruyt: “Voor de balletjes is dit soort gehakt de beste keuze”
Vol-au-vent is een klassieker in elke Vlaamse huiskamer en op restaurant, maar hoe maak je die thuis zelf goed klaar? Hoe zorg je ervoor dat je saus niet schift? En welke soorten vlees gebruik je best? HLN-chef Piet Huysentruyt deelt zijn essentiële tips en noemt de 3 meest gemaakte fouten, zodat jouw koninginnenhapje niet meer kan mislukken. “Als je zo’n kip gebruikt, krijg je taai vlees.” -
PREMIUM
‘Groenten zijn gezonder dan fruit’ en ‘wortels zorgen voor een goed zicht’: welke 6 mythes over groenten zijn waar?
Iedere dag hoor je wel een voedingsexpert verkondigen dat we voldoende groenten moeten eten. Maar is de ene soort gezonder dan de andere? Vermijd je beter groenten uit de diepvries, en krijg je van spinazie effectief meer spierballen? Een voedingsprofessor, diëtist en landbouweconoom scheiden zes feiten van fabels. “Het is een foute redenering dat seizoensgroenten altijd goedkoper zijn.” -
Spaargids.be
Geniet jij al optimaal van deze fiscale voordelen voor je woning en schuldsaldoverzekering?