Medische eureka: nieuwe behandeling ontdekt die ontsteking in hersenen beter tegengaat bij muizen

Een hersentrauma, veroorzaakt door bijvoorbeeld een val of een auto-ongeluk, kan leiden tot cognitieve problemen of zelfs dementie. Belangrijk bij zo’n letsel is dat het een ontstekingsreactie in de hersenen vaak de oorzaak is van de cognitieve stoornissen.

De onderzoekers wisten al dat T-cellen in staat zijn om ontstekingen waar te nemen en te verminderen. Onze hersenen hebben echter een pak minder van die regulerende T-cellen dan ons bloed. Om de schade te beperken bij een hersenletsel, was het dus zaak om het aantal T-cellen in de hersenen te verhogen. 

Het team ontdekte dat het lage aantal T-cellen in de hersenen te wijten is aan de beperkte aanvoer van het molecuul interleukine 2, ook bekend als IL2. De reden dat er weinig IL2 in de hersenen zit in vergelijking met in ons bloed, is omdat het molecuul niet door de bloed-hersenbarrière kan. 

De wetenschappers hebben een “gene delivery”-systeem ontwikkeld: het geneesmiddel wordt in de bloedbaan ingespoten, passeert de bloed-hersenbarrière en levert in de hersenen het DNA af waarmee meer IL2-moleculen kunnen aangemaakt worden. Zo klom het niveau van het IL2-molecule in de hersenen tot hetzelfde niveau als het bloed, en kon ook het aantal T-cellen zich opbouwen in de hersenen, tot tien keer hoger dan normaal.

Het onderzoek is tot hiertoe uitgevoerd bij muizen. De tests lieten zien dat muizen met meer IL2 inderdaad minder schade hadden na hun hersenletsel. Ze scoorden ook beter op cognitieve tests. “Niet alleen hebben we gevonden welk middel effectief werkt om de hersenschade te beperken, we zijn er ook in geslaagd een weg te vinden om het middel tot in de hersenen te krijgen”, zegt professor Adrian Liston (Babraham Institute in het Verenigd Koninkrijk, dat heeft samengewerkt met het VIB). “Dit is een erg grote stap voor de wetenschap. Het was een echt eureka-moment toen we de hersenen van de muizen zagen: toen wisten we dat de behandeling werkte.”

De onderzoekers hebben hun systeem uitgetest bij niet minder dan zes verschillende hersenziektes of -aandoeningen, waaronder bijvoorbeeld multiple sclerose en beroertes. Het team werkt op dit moment ook aan een publicatie over het tegengaan van cognitieve achteruitgang bij ouder wordende muizen.

Klinische studies bij mensen zijn nog niet gebeurd. Professor Liston verwacht dat die binnen twee jaar van start zouden kunnen gaan, nadat toxicologische tests afgerond zijn en als er voldoende financiering is gevonden. De klinische studies zelf zouden ook minstens een tweetal jaar in beslag nemen. 

De resultaten van het onderzoek zijn donderdag gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Immunology.