En opnieuw komt hij ermee weg: partygate-rapport vol bacchanalen blijft niet plakken aan Boris Johnson

“Het ziet ernaar uit dat we ermee zijn weggekomen.” Daags na een lockdownborrel in de tuin van Downing Street deelde de privésecretaris van Boris Johnson in een berichtje zijn opluchting met een collega. Twee jaar later duikt het bericht op in het langverwachte rapport van Sue Gray over ‘Partygate’. Het leest als een schuldbekentenis in een schandaal dat de Britse politiek al een halfjaar in zijn grip heeft, maar de politieke gevolgen lijken vooralsnog mee te vallen. De Britse premier, door de rapporteur verantwoordelijk gehouden voor de illegale bacchanalen, lijkt er inderdaad mee weg te komen.

Nadat het rapport woensdag was verschenen, trok Johnson het boetekleed aan. In het Lagerhuis bood hij de volksvertegenwoordiging zijn nederige excuses aan, bij een persconferentie richtte hij zich rechtstreeks tot de gewone burgers, in de fractiekamer aan zijn partijgenoten en in de avond tijdens zijn audiëntie bij de koningin. Het leek voldoende. Er brak geen opstand uit, al is hij nog niet uit de gevarenzone. Donderdag zei een vooraanstaande partijgenoot zijn vertrouwen op en andere fractieleden kunnen volgen nadat ze in het weekeinde op bezoek zijn geweest in hun kiesdistricten.

Gezongen, gevochten en gekotst

Het rapport van Gray, de plaatsvervangend secretaris-generaal, gaf wat couleur locale aan wat reeds bekend was. Terwijl de Britse burgers gebukt gingen onder een verstikkende lockdown, was Downing Street een oase van gezelligheid. Zo liepen afscheidsrecepties uit op feestjes die tot diep in de nacht duurden. Er werd gezongen, gevochten en gekotst. Schoonmakers en beveiligers die er wat van zeiden, kregen een grote mond. Om het welbehagen te bevorderen had het hoofd Ethische Zaken een karaokemachine meegenomen.

Afgelopen weken heeft de politie heeft 126 coronaboetes uitgedeeld aan 83 verschillende Downing Street-medewerkers. Dat maakt het ’s lands meest beboete adres. Johnson en zijn vrouw Carrie kregen beiden een boete voor het aansnijden van een taart en zingen ter gelegenheid van Johnsons verjaardag. Voor de andere borrels ging hij vrijuit. De premier komt evenwel als een hypocriet over, aangezien zijn regering had beweerd dat ‘als een persoon de coronaregels overtreedt, iedereen lijdt’. Geloofde hij zelf wel in de coronamaatregelen?

Bij meerdere van die drinks was Johnson even aanwezig, om een toespraak te geven bijvoorbeeld, en het glas te heffen. Hij heeft er spijt van, maar houdt tegelijk vol dat het werkgerelateerde bijeenkomsten waren. Gray houdt hem echter ook verantwoordelijk voor wat er daarna allemaal plaatsvond. Onder Johnson, van wie bekend is dat hij vooral zijn eigen regels volgt, is een anarchistische cultuur ontstaan die doet denken aan de Bullingdon Club, de elitaire Oxford-sociëteit waar de jonge Johnson in de jaren tachtig een gangmaker was.

Geluk

Dat Johnson nog steeds op zijn plek zit heeft mede te maken met geluk, zijn beste politieke gezel. Toen zijn positie begin dit jaar wegens Partygate wankelde, brak de Oekraïne-crisis uit. De aandacht verlegde zich en hij kon zich profileren als staatsman. Hierdoor boekte hij belangrijke tijdwinst, rekenend op een zekere schandaalmoeheid bij het publiek. Vier maanden later loopt er ook een politieonderzoek tegen Labour-leider Keir Starmer, die op zijn beurt bleek te hebben geborreld tijdens de lockdown. Zodoende kon de oppositieleider Johnson niet al te hard aanvallen.

De Britse premier is bovendien bedreven gebleken in het verleggen van de aandacht. Een dag na de publicatie van Sue Grays rapport kondigde zijn minister van Financiën een eenmalige belasting voor energiebedrijven aan, bedrijven die enorme winsten hebben geboekt. De opbrengst van deze Robin Hood-achtige maatregel, omgerekend 5,87 miljard euro, gaat naar de Britten die het hardst lijden onder de gestegen prijzen voor gas en elektriciteit. Het is een letterlijke vorm van boete doen voor de premier die bekend is gaan staan als Boris de Overlever.