LIVE OORLOG OEKRAÏNE. “Rusland overweegt tweede aanval op Kiev” - Minstens tien doden bij raketaanval op militaire basis

De Russische president Vladimir Poetin is bereid te onderhandelen over het graan dat momenteel vastzit in Oekraïense havens. Dat heeft de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer gezegd nadat de twee leiders vandaag telefonisch hadden gesproken.

Moskou toonde enige flexibiliteit bij het aanpakken van het probleem van de Oekraïense graanexport die door Rusland wordt geblokkeerd. "Poetin heeft aangegeven bereid te zijn export via de zeehavens toe te staan", aldus Nehammer. De betrokken havens zullen waarschijnlijk echter ontdaan moeten worden van mijnen die zijn gelegd voor defensiedoeleinden, zei Nehammer.

Poetin vertelde Nehammer dat er geen reden was om Rusland de schuld te geven van de problemen met de voedselvoorziening. De oorlog tegen Oekraïne heeft geleid tot een aanzienlijke stijging van de voedselprijzen op de wereldmarkten

In Rusland heeft het ministerie van Landbouw de voorlopige voorspelling voor de graanoogst bevestigd en beloofd om minstens 50 miljoen ton graan te exporteren als dit resultaat wordt bereikt.

Momenteel voorspelt het ministerie een oogst van 130 miljoen ton. "Met dit resultaat kunnen we 50 miljoen ton exporteren", zei vice-minister van Landbouw Oxana Lut vrijdag op het Russian Grain Forum, volgens persbureau Interfax. 

De tot op heden door Moskou gesteunde Oekraïense Orthodoxe Kerk heeft vandaag aangekondigd te breken met Rusland, na de Russische invasie van Oekraïne. De Moskouse tak van de Oekraïense Orthodoxe Kerk was tot op heden ondergeschikt aan de Russische patriarch Kirill, die duidelijk zijn steun heeft uitgesproken voor het offensief van de Russische president Vladimir Poetin.

"We zijn het niet eens met de Moskouse patriarch Kirill (...) wat betreft de oorlog in Oekraïne", klinkt het in een persbericht, na een concilie gewijd aan de "agressie" tegen Oekraïne.  "Het concilie veroordeelt de oorlog, die een schending is van het gebod van God 'Je zal niet doden', en drukt zijn medeleven uit met iedereen die lijdt door de oorlog", staat nog in het persbericht.

Sinds de krijgswet in Oekraïne is uitgeroepen, zijn de relaties met de Moskouse leiding "gecompliceerd of onbestaand", aldus de Kerk.

Het initiatief is het tweede orthodoxe schisma in Oekraïne in enkele jaren. Een deel van de Oekraïense Kerk had al met Moskou gebroken in 2019, door de rol van het Kremlin in het land. 

Door de invasie van Poetin, en Kirills steun daarvoor, kwam de Kerk die nog aan Moskou was verbonden, in een steeds moeilijkere positie terecht.

Oekraïne is heel belangrijk voor de Russische Orthodoxe Kerk. Enkele van de meest belangrijke kloosters zijn gevestigd in Oekraïne.

De pro-Russische separatisten dreigen ermee drie gevangengenomen buitenlanders ter dood te brengen die aan de zijde van Oekraïne zouden hebben gevochten. "Gerechtelijke onderzoeken" tegen twee Britten en een Marokkaan zouden afgerond zijn.

"Tegen de aangeklaagden kan op grond van het oorlogsrecht de zwaarste straf - de doodstraf - uitgesproken worden", zei een woordvoerder van het parket van de separatisten vrijdag volgens het persbureau Interfax. De zaak werd al aan de rechtbank overgemaakt.

Ook de Russische leiding heeft met harde straffen gedreigd tegen buitenlandse strijders die gevangengenomen worden. Zij worden niet als soldaten beschouwd, zei de woordvoerder van het ministerie van Defensie, Igor Konasjenkov.

In Rusland bestaat de doodstraf niet. Ze geldt wel in de gebieden van de pro-Russische separatisten. Daar zijn ook de processen tegen de Oekraïense strijders uit de staalfabriek in Marioepol gepland. Veel van hen behoren tot het Azov-regiment, dat in Russische media als een nazi-eenheid wordt bestempeld. 

China sluit zijn luchtruim voor Russische Boeing- en Airbus-vliegtuigen waarvan de wettelijke status onduidelijk is sinds de sancties die aan Rusland werden opgelegd na de inval in Oekraïne. Dat zegt het Russische nieuwsagentschap RBK.

Nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen, regende het westerse sancties tegen Moskou. Zo beslisten de Europese Unie en de Verenigde Staten om niet langer vliegtuigen en onderdelen te leveren aan Rusland. Ook onderhoud en verzekering werden opgeschort. 

Veel van de toestellen waarmee Russische luchtvaartmaatschappijen vliegen, zijn eigendom van westerse leasingmaatschappijen. Ook die zetten hun samenwerking met Rusland stop. Dat land weigerde om de vliegtuigen terug te geven en schreef de vliegtuigen opnieuw in het register in. 

China zou nu in mei om een update gevraagd hebben van de toestellen die naar China vliegen, zodat er bewijs is dat ze niet langer in het buitenland geregistreerd zijn. Als dat bewijs er niet is, mogen de toestellen in kwestie niet meer naar of over China vliegen, aldus RBK. 

Bijna drie miljoen Oekraïense vluchtelingen hebben de buurlanden van Oekraïne verlaten om naar andere Europese landen te trekken. Dat heeft de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR meegedeeld.

In totaal zijn 6.659.220 Oekraïners hun land ontvlucht sinds de Russische inval op 24 februari, blijkt uit de cijfers van de UNHCR. Meer dan 3,5 miljoen van hen zijn naar buurland Polen in het westen getrokken. "Volgens de laatste gegevens die we hebben, zijn 2,9 miljoen vluchtelingen van daaruit verder getrokken naar Europa", zei UNHCR-woordvoerster Shabia Mantoo op een briefing in Genève. De grootste aantallen Oekraïense vluchtelingen in niet-buurlanden zijn terug te vinden in Duitsland, Tsjechië en Italië, aldus de organisatie. 

Polen blijft nog steeds het belangrijkste land van aankomst. Begin maart arriveerden ongeveer 100.000 vluchtelingen per dag aan de Poolse grens. Dat aantal is in de loop van de maand mei gedaald tot ongeveer 20.000 vluchtelingen per dag. Meer dan 1,1 miljoen mensen hebben zich bij de Poolse autoriteiten geregistreerd en een staatsidentificatienummer gekregen dat hen toegang verleent tot overheidsdiensten, zegt de UNHCR. Vierennegentig procent van de geregistreerde personen zijn vrouwen en kinderen. 

"We hebben ook pendelbewegingen gezien, waarbij mensen om verschillende redenen heen er weer reizen tussen Oekraïne en Polen. Onder meer om familie te bezoeken, eigendommen te controleren of terug te keren naar het werk", merkt Olga Sarrado van de UNHCR in Polen op. 

Voor de Russische inval telde Oekraïne 37 miljoen inwoners in gebieden die onder controle stonden van de regering. Dat cijfer is exclusief de Krim in het zuiden, die in 2014 door Rusland geannexeerd werd, en de oostelijke regio's die door pro-Russische separatisten worden gecontroleerd. 

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn meer dan 4.000 burgers omgekomen. Volgens het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties is van 4.031 mensen de dood vastgesteld. Begin mei meldden de VN nog dat meer dan 3.000 burgerdoden waren geteld.

Het merendeel van de burgerslachtoffers viel in de provincies Donetsk en Loehansk, in de Donbass, waar de Russische troepen sinds enkele weken hun aanvallen hebben opgedreven. Daar vielen volgens de VN tot nu 2.274 burgerdoden en raakten 2.673 mensen gewond.

Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger, aangezien veel plekken niet toegankelijk zijn en het soms lang duurt om een sterfgeval officieel bevestigd te krijgen. De meeste slachtoffers kwamen om door lucht- en raketaanvallen, waarbij de VN niet aangeven wie daarvoor verantwoordelijk is.

Volgens Oekraïne zijn er echter veel meer burgerslachtoffers gevallen. Alleen al in de door de Russen verwoeste havenstad Marioepol zijn volgens de lokale autoriteiten tienduizenden burgers omgekomen. 

De Verenigde Staten bereiden zich naar verluidt voor om geavanceerde langeafstandsraketten naar Oekraïne te sturen. 

Oekraïens president Volodymyr Zelensky vroeg eerder al om dergelijke systemen, die een spervuur van raketten van honderden kilometers kunnen afvuren. Zo'n 'multiple launch rocket systems' (MLRS) zouden het bereik van de Oekraïense strijdkrachten drastisch vergroten.

In sommige kringen bestaat echter de vrees dat de raketten kunnen worden gebruikt om doelen in Rusland aan te vallen, waardoor escalatie dreigt.

Er wordt aangenomen dat de regering Biden de wapens wil sturen als onderdeel van een pakket dat volgende week al zou kunnen worden aangekondigd, meldt CNN.

Het Russische leger doet bij de invasie van Oekraïne een beroep op verouderd militair materieel. Dat heeft het Britse ministerie van Defensie meegedeeld. Volgens de Britten maakten de Russen de afgelopen dagen gebruik van T-62 tanks die al vijftig jaar oud zijn.

"De T-62 tanks zullen vrijwel zeker bijzonder kwetsbaar zijn voor antitankwapens. Hun aanwezigheid op het terrein wijst op het gebrek aan modern, operationeel materieel in Rusland", klinkt het.

Nog volgens Londen heeft Rusland progressie geboekt in de Donbass. "Rusland oefent druk uit op Sjevjerodonetsk, maar Oekraïne behoudt de controle over verschillende gebieden waardoor het Rusland de volledige controle over de Donbass ontzegt", klinkt het. 

Sinds het begin van de Russische invasie zijn in de Oost-Oekraïense stad Sjevjerodonetsk ongeveer 1.500 doden gevallen. Dat heeft het lokale militaire bestuur meegedeeld. Het gaat zowel om soldaten als burgers.

De stad in de Oekraïense regio Loehansk, die voor de oorlog nog 130.000 inwoners telde, wordt zwaar bestookt door Rusland.

Donderdag kwamen volgens gouverneur Sergej Hajdaj vier burgers om het leven in Sjevjerodonetsk. In Komisjoevatsja, op zo'n vijftig kilometer van Sjevjerodonetsk, sneuvelde een man door een obus.

De stad is een van de laatste delen van de regio die nog onder Oekraïense controle staat. 

Het Oekraïense leger staat in het oosten van het land onder zware druk. Russische troepen hebben donderdag onder meer hun beschietingen op Severodonetsk in de regio Loehansk verdergezet, meldt de Oekraïense generale staf. Het bericht is niet onafhankelijk verifieerbaar. In de stad Charkiv, eveneens in het oosten, hebben negen mensen het leven gelaten bij een Russisch bombardement.

De Russische troepen hergroeperen zich in de grensgebieden Belgorod en Voronezj, blijkt uit Oekraïense militaire rapporten. Dat betekent dat aanvallen op de regio's Charkiv en Loehansk te vrezen zijn. 

Donderdag kwamen in de stad Charkiv nog negen mensen om het leven bij een Russisch bombardement, schreef de gouverneur Oleg Sinegoebov op Telegram. "Vijandelijke troepen bombarderen onze stad opnieuw", verklaarde ook de burgemeester van Charkiv, Ihor Terechov, op Telegram. "Ik vraag jullie om in veilige ruimtes, kelders, schuilkelders en metrostations te blijven." 

Oekraïne staat er militair gezien in het oosten slecht voor. "Nog erger dan men zegt. We hebben echt zware wapens nodig om het tegen de Russen op te nemen", aldus de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Kuleba.

Op Twitter ging Kuleba live in gesprek met volgers. Hij heeft ook gezegd dat er niet echt vredesgesprekken aan de gang zijn met Rusland.