Proces Johnny Depp vs. Amber Heard is als middeleeuws schavot waar iedereen tomaten naar gooit

In zeventig procent van de gevallen is partnergeweld wederkerig. De vrouw is vaak degene die de ruzies uitlokt, maar de gevolgen zijn voor haar ook veel zwaarder. Een man is nu eenmaal fysiek sterker. In dertig procent van de gevallen speelt intiem terrorisme. Dat betekent dat het slachtoffer honderd procent het slachtoffer is, en de dader honderd procent de dader. Wat niet wil zeggen dat een slachtoffer niet ook eens uit verdediging, of zodanig moe gepest, agressief uit de hoek kan komen.

In de zaak Johnny Depp versus Amber Heard zie ik vooral intiem terrorisme. Amber Heard is een vrouw die iemand het bloed onder de nagels vandaan kan halen. We zien, mijn excuses voor de woordkeuze, een gestoorde vrouw, die met lippenstift en make-up bloed en blauwe plekken veinst. Ze springt van de hak op de tak, lacht, en huilt een fractie van een seconde later. Wat ze zegt, is verwarrend en onsamenhangend. Ze is continu bezig met manipulatie. Dat is typisch voor narcisme of een vorm van psychopathie.

Let op, ik pleit Johnny Depp niet zomaar vrij. Hij heeft zeker verbaal geweld gebruikt, dat hoor je in de geluidsopnames. Maar je zou voor minder. Moet je je dan zomaar laten doen? In dat soort situaties moet je je eigenlijk omdraaien en wegwezen. Dat hebben slachtoffers vaak niet door. Voor ze het weten, zitten ze vast in een kluwen van psychologisch geweld, gif en vernedering.

Johnny Depps verslaving speelt hem ook parten. Als hij niet aan de drugs en alcohol zat, zou hij veel sneller gezien hebben in wat voor situatie hij terechtgekomen was. Alcohol en drugs maken de werkelijkheid troebel. Je kan situaties niet meer juist inschatten. Je bent veel emotioneler en doet dingen die je nooit nuchter zou doen. Maar Johnny Depp afschilderen als de grote dader? Nee, dat geloof ik niet.

Ik ga ervan uit dat Depp en Heard ooit uit liefde voor elkaar gekozen hebben. Je ziet twee beschadigde mensen die elkaar beschadigen. Ze zetten een patroon van geweld verder, zoals ik dat zie in alle documentaires die ik gemaakt heb. Van schuld is daar eigenlijk zelfs geen sprake meer, daar ben ik heel extreem in. Je hebt te maken met mensen die overgeleverd zijn aan hun trauma’s. 

Het allerbeste zou zijn dat ze allebei op hun manier in therapie gaan. En dat het stopt. Wat hier gebeurt, is tragisch. Echt tragisch. Zowel voor haar als voor hem.

Toch voelen mensen de drang om Depp of Heard te vernietigen. Ze nemen het op voor een van hen. Ik vind dat heel kwalijk. Zwijg toch als je niet weet waarover je babbelt. We willen zo graag ongenuanceerd schuldigen aanduiden. Mensen hebben dat blijkbaar nodig.

Dat het hele proces via livestream te volgen is, helpt natuurlijk ook niet. Het is ronduit gênant en doet me denken aan de middeleeuwen. Daar sta je dan, op het schavot op de markt, met je hoofd en je twee handen in een plank. Het volk gooit met tomaten. Die publieke tentoonstelling is pijnlijk, zeer pijnlijk. Door alles zomaar op straat te gooien en mensen partij te laten kiezen, zet je het partnergeweld gewoon institutioneel en maatschappelijk verder. 

Je maakt van de wereld een rechtbank. Iedereen kijkt en oordeelt. Iedereen is advocaat en jurylid, want iedereen kan ongestoord naar het proces kijken. Dat is vreselijk. Verschrikkelijk. Worüber man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen, zegt Wittgenstein. Dat wat je niet kent, daarover moet je zwijgen. Helaas leven we vandaag niet in dat soort maatschappij. Dit is brood en spelen.

Vandaag volgen de slotpleidooien in het proces Depp versus Heard. Daarna gaat de jury in beraad. Als hij wordt vrijgesproken, en zij schuldig verklaard: vergeet Amber Heard dan maar. Dan is het gedaan met haar. Als hij veroordeeld wordt, dan kan hij het vergeten. Al geloof ik niet dat dat gaat gebeuren.

In het beste geval worden ze allebei veroordeeld, of komen ze tot een soort minnelijke schikking. Met bijvoorbeeld als voorwaarde dat ze therapie moeten volgen en elkaar niet meer mogen spreken. Sowieso hoop ik op een wijs besluit, een soort Salomonsoordeel, dat zo min mogelijk schade toebrengt aan hen allebei.

Want een lange weg hebben ze allebei nog voor de boeg. Een patroon van huiselijk geweld kan je alleen doorbreken door in therapie te gaan, door af te kicken, nuchter te worden en aan de slag te gaan met jezelf. Dat is geen simpele weg, maar het is wel mogelijk.