‘Onder voorwaarden’ is federaal vicepremier Frank Vandenbroucke (Vooruit) akkoord met een nog grotere stijging van het defensiebudget dan wat de regering in februari al besliste. Na jaren van besparingen besliste Vivaldi vlak voor de oorlog in Oekraïne al om de uitgaven tegen 2030 te laten stijgen tot 1,54 procent van het bbp. Daar is sindsdien nog een miljard euro bovenop gekomen om snel de paraatheid op te krikken. Maar de Navo legt de lat eigenlijk op 2 procent en als het van premier Alexander De Croo (Open VLD) afhangt, dan zal ons land dat ook halen. Over enkele weken moet De Croo naar de belangrijke Navo-top in Madrid. Hij wil daar graag kunnen aankondigen dat ons land ook naar 2 procent gaat, zij het dan pas in 2035.

De steun van Vooruit lijkt hij daarbij dus op zak te hebben. Vandenbroucke zei vrijdagavond in De Afspraak dat hij en zijn partij ‘2 procent een absoluut aanvaardbare doelstelling vinden’. ‘Maar de boodschap is niet: laat het geld maar rollen. Absoluut niet.’ Vandenbroucke koppelt daarom vier voorwaarden aan de steun van zijn partij. ‘De eerste is dat je Europees meer integreert. Er is een groeiend bewustzijn in Europa dat we ons geld verkwisten als we onze defensie-inspanningen niet een beetje afstemmen. Er zijn allemaal verschillende soorten vliegtuigen, tanksystemen.’ Ook De Croo zei dit eerder al in De Standaard.

Niet halsoverkop

Tweede voorwaarde van de Vlaamse socialisten is dat er niet zomaar halsoverkop geld aan Amerikaanse wapentuig gegeven wordt omdat Europa het zelf niet in huis heeft. ‘Je moet dus niet te snel gaan. Ik zou niet zo snel gaan als de Duitsers. Je moet je tijd nemen om een Europese industrie uit te bouwen, en daar mag je als Belgische industrie ook je voordeel mee doen.’ Ook hiermee zit hij op dezelfde lijn als De Croo en ook minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS). Die zei vrijdag in De Standaard dat veiligheid essentieel is. ‘Het is niet onfatsoenlijk om daar meer geld aan uit te geven, maar ik aanvaard niet dat we zomaar in het wilde weg een hoop geld uitgeven om te kunnen communiceren over een bepaald percentage.’

Net als Dedonder wijst Vandenbroucke ook op de maatschappelijke rol van het leger – voorwaarde drie. ‘Cybersecurity is voor de gezondheidssector een heel grote bedreiging. Als je een defensie-inspanning doet, moet je daar dus ook op inzetten.’ Het laatste punt van belang is ‘dat veiligheid gedeelde veiligheid is’. Daarmee doelt Vandenbroucke op de drie ‘D’s’. Defence moet samengaan met diplomacy en development. Waar we militair actief zijn, moeten we dus ook diplomatiek stappen kunnen zetten en ontwikkelingssamenwerking betrekken. Exact wat Dedonder enkele maanden geleden ook zei: ‘De aanpak bij missies moet 3D zijn: diplomatie, defensie en development – ontwikkelingssamenwerking. Je hebt steun van de plaatstelijke bevolking nodig, louter militair bereik je niets. Maar ontwikkelingssamenwerking is moeilijk als de situatie onstabiel is, dus heb je defensie óók nodig.’

Nucleaire ontwapening

Voor Vandenbroucke betekent de D van diplomatie ook dat ons land, als het meer uitgeeft aan Defensie, meer moet wegen op de nucleaire ontwapening. ‘België moet daarin een veel assertievere rol spelen. Ook al is in de Navo niet iedereen het daarover eens.’

De discussie in de regeringskern over een groeipad naar 2 procent loopt nog, maar het lijkt erop dat de groene partijen, die hier geen voorstander van zijn, steeds meer geïsoleerd staan. ‘Wij staan hier kritisch tegenover’, zei vicepremier Petra De Sutter (Groen) begin deze week op Radio 1. ‘Elke euro die daaraan, kunnen we niet aan iets anders geven.’ Een dilemma waar ook de PS mee worstelt. Al spreekt die eerder van en-en.