De Belgische film ‘Close’ van Lukas Dhont werd een festival lang getipt als winnaar van de Gouden Palm. Het had de eerste Vlaamse film kunnen worden met die bekroning. Maar uiteindelijk is de jury onder leiding van de Franse acteur Vincent Lindon gezwicht voor ‘Triangle of sadness’ van de Zweedse regisseur Ruben Östlund, die daarmee twee keer op rij scoort, na de Gouden Palm voor The square.

Dit keer speelt de satire zich niet af in de kunstwereld, maar in die van de rijken. De setting is een yacht, waar een koppel influencers belandt tussen Britse wapenhandelaars, een Russische oligarch en een zatte Marxistische kapitein, gespeeld door Hollywoodacteur Woody Harrelson. Östlund is nog altijd een man vol ideeën, maar lijkt meer dan ooit erop gebrand om ook een breed publiek voor zijn films te vinden. Niks mis mee, maar kotsscènes uitmelken geeft toch een nare nasmaak.

Deze Gouden Palm bekroont een geheide publieksfilm, die ook in Cannes de lachers op zijn hand had. Maar in de prijsuitreiking was het duidelijk Dhont die de liefde van de zaal kreeg. Hij keert niet met lege handen naar huis: samen met zijn jonge acteur Eden Dambrine mocht hij het podium op voor de Grand Prix, zowat de zilveren medaille. Die moet hij wel delen met ‘The stars at noon’ van Claire Denis, die daarvoor zelfs enig boegeroep kreeg.

LEES OOK. Lukas Dhont toch “supercontent”, Charlotte Vandermeersch vanuit bad in zeven haasten naar het vliegtuig

In een eloquent dankwoord in het Frans richtte Dhont zich tot zijn moeder, die hem toonde welke impact cinema kan hebben. “Ik ben hier dankzij jou, omdat jij me hebt geholpen om mijn stem te vinden en me zo te verbinden met anderen, via films. De voorbije jaren moesten we ons op afstand houden van onze geliefden om hen te beschermen. Ik besefte des te meer het belang van mijn vrienden, en hoezeer ik ze nodig heb. Ik wijd deze film aan de vrienden van wie ik me heb verwijderd, maar die ik toch als mijn naasten beschouw.”

Vervolgens legde hij uit waarom hij ‘Close’ maakte. “Ik ben gaan beseffen dat we in de eerste plaats gewoon zijn aan beelden van mannen die strijden, eerder dan mannen die ondersteunen. Ik wou dus een film maken over tederheid, met beelden van jongens in een omhelzing, zich emanciperend van de blik van anderen. Kwetsbaar zijn is geen zwakheid. Als je anderen laat naderen, kan fragiliteit een superkracht worden. Ik wijd deze film aan de tederheid en de moed van zij die liefde verkiezen boven angst. Hold each other close.”

Hoe dan ook is de Grand Prix een straffe prestatie voor een 30-jarige regisseur die nog maar zijn tweede film voorstelde. Vier jaar geleden maakte hij in Cannes nog furore met ‘Girl’, dat bekroond werd als beste debuut. Nu kan hij terugblikken op een editie waarin hij door de grote media werd uitgeroepen als topfavoriet en bedacht met vijf sterren in The Guardian. Dat betekent een flinke opsteker om de film in heel Europa in de bioscoop te brengen. In ons land is hij al uitgekozen tot openingsfilm van Film Fest Gent, niet lang voor de release in de Belgische cinema’s op 2 november.

De krant The New York Times ziet nu al Oscarpotentieel voor ‘Close’, mede omdat de Academy wel gevoelig is aan films die op emotie spelen. Producenten Michiel Dhont en Dirk Impens wisten een deal te sluiten met A24, dat niet alleen het meest toonaangevende kwaliteitslabel van auteurscinema in de VS is, maar ook er flink wat dollars en power tegenaan kan gooien. Het bedrijf won de Oscar voor beste film met ‘Moonlight’, waar het ook zelf producent van was.

Ezels

De keuze voor ‘Triangle of sadness’ lijkt een zwak compromis van een jury die blijkbaar moeilijk tot consensus kon komen. De jury reikte maar liefst twee keer een ex aequo uit én verkreeg van festivaldirecteur Thierry Frémaux de toestemming om een eenmalige nieuwe prijs in het leven te roepen, ter ere van de 75ste editie van het festival. Zo kregen uiteindelijk elf van de negentien competitiefilms een prijs. Een zwaktebod van een verdeelde jury die niet tot unanimiteit kon komen. Dat ligt geheel in lijn met de ontvangst van dit festival in de pers: over werkelijk elke film liepen dit jaar de meningen volstrekt uiteen.

Het blijft straf dat drie van die prijzen gaan naar Belgische regisseurs. Du jamais vu. Charlotte Vandermeersch en Felix van Groeningen mochten het woord nemen eens Jerzy Skolimowski uitgebalkt was over zijn onaanzienlijke ezelfilm ‘Eo’.

“Wij hadden ook twee ezels”, merkte Van Groeningen op, die benadrukte hoe uniek het is dat zij als Belgisch regisseursduo de Italiaanse film ‘Le otto montagne’ konden draaien. Voor Vandermeersch was het haar regiedebuut. “We wilden een film maken die praat over het leven, in al zijn fragiliteit, maar ook zijn kracht”, zei ze. “Ik denk, Felix, dat wij ook sterk zijn geweest in het maken van deze film.” Waarna ze hem innig kuste en haar liefde uitsprak. Behalve Paolo Cognetti, auteur van het boek dat ze verfilmden, bedankte ze ook nog hun zoon Rufus, ‘voor zijn liefde en zijn geduld met ons’.

Een bakker uit Besançon

Speciaal voor de broers Dardenne werd een unieke prijs in het leven geroepen. De Dardennes mogen nu eenmaal niet ontbreken op het palmares, waar ze vaste prik zijn sinds hun eerste Gouden Palm voor ‘Rosetta’. De prijs ter ere van de 75ste jubileumeditie ging naar hun ‘Tori et Lokita’, over twee minderjarige Afrikaanse migranten. Met een ontroerend drama kaarten de broers Dardenne het fenomeen aan van niet-begeleide minderjarigen.

Luc Dardenne droeg hun film op aan Stéphane Ravaclet, een bakker uit Besançon in Frankrijk. ‘Toen we deze film voorbereidden, in januari 2021, was er een bakker in Besançon die twaalf dagen in hongerstaking ging opdat men zijn leerjongen niet uit Frankrijk zouden deporteren, omdat hij een Afrikaanse jongen was uit Guinee.’

Dit jaar was uitzonderlijk goed te zien hoe breed Belgisch talent de voorbije jaren tot bloei kon komen in de filmwereld. Zo ging de hoofdprijs in nevencompetitie Un Certain Regard naar de Franse film ‘Les pires’, met een belangrijke rol voor Johan Heldenbergh. De prijs voor beste debuut ging dan weer naar ‘War pony’, een Amerikaanse film geregisseerd door Gina Gammell en Riley Keough, kleindochter van Elvis Presley. Producent daarachter is de Oscargenomineerde Bert Hamelinck met zijn Belgische productiehuis Caviar.

Palmares 75ste filmfestival van Cannes

Gouden Palm: ‘Triangle of sadness’, Ruben Östlund

Grand Prix: ‘Close’ van Lukas Dhont in ex aequo met ‘The stars at noon’ van Claire Denis

Juryprijs: ‘Le otto montagne’, Charlotte Vandermeersch & Felix van Groeningen in ex aequo met ‘Eo’, Jerzy Skolimowski

Beste acteur: Song Kang Ho, ‘Broker’

Beste actrice: Zar Amir Ebrahimi, ‘Holy spider’

Regie: Park Chan-Wook, ‘Decision to leave’

Scenario: ‘Boy from heaven’, Tarik Saleh

Prijs van het 75ste festival: Jean-Pierre & Luc Dardenne, ‘Tori et Lokita’

Gouden Palm kortfilm: ‘The water murmurs’, Jianying Chen

Palme d’honneur: Forest Whitaker en Tom Cruise

Caméra d’Or: ‘War pony’, Gina Gammell, Riley Keough

Prix Un Certain Regard: ‘Les pires’, Lise Akoka, Romane Gueret