In de strijd tegen roekeloos en asociaal rijgedrag gaat de Antwerpse politie steeds vaker over tot inbeslagname van voertuigen. Jongeren die met honderd kilometer per uur door een zone 30 scheuren, riskeren onmiddellijke inbeslagname van hun voertuig voor een periode van veertien dagen. Die maatregel is wettelijk voorzien. Maar dat de Antwerpse burgemeester Bart De Wever de teruggave van de inbeslaggenomen voertuigen afhankelijk maakt van de betaling van takelkosten en het volgen van een rijcursus (kostprijs: 790 euro), gaat volgens het Hof van Cassatie te ver. Door overtreders een verplichte cursus op te leggen, zou de burgemeester bestraffend optreden. En dat is niet de bevoegdheid van een burgemeester, maar van een rechter.

“Burgemeester is geen rechter”

Het nieuws over het arrest van het Hof van Cassatie krijgt vooral weerklank in juridische middens. Hugo Lamon, advocaat en plaatsvervangend rechter bij de ondernemingsrechtbank in Antwerpen, neemt de aanpak van De Wever op de korrel in zijn column op Jubel.be. “De burgemeester heeft gehandeld buiten de wet”, aldus meester Hugo Lamon. “Hij heeft zijn bevoegdheden wat ruim gemeten. Er zijn politici die vinden dat rechters zich als wetgever gedragen, zeker wanneer die een uitspraak doen die hen niet zint. De burgemeester heeft zich hier als een rechter gedragen en dus volgens zijn eigen interpretatie als wetgever gehandeld.”

De stad Antwerpen was geen partij in het geding voor het Hof van Cassatie. Het Hof uitte zijn kritiek in een arrest dat leidde tot de vernietiging van een uitspraak van de correctionele rechtbank van Antwerpen. Die had rekening gehouden met de straf die burgemeester reeds aan de overtreder had opgelegd. En dat had de correctionele rechter volgens het Hof niet mogen doen, omdat de burgemeester geen rechter is.

“Ronduit triest”

Burgemeester Bart De Wever (N-VA) reageert: “Als dit arrest daadwerkelijk betekent dat wegpiraten niet verplicht kunnen worden om een cursus te volgen vooraleer ze hun voertuig terugkrijgen, dan is dit zonder meer betreurenswaardig. We spreken hier over kadeeën die tegen honderd per uur door fietsstraten vlammen. Bij het parket zijn ze blij dat de workload overgenomen wordt waar zij al lang niet meer toe komen. Dat advocaten deze uitspraak toejuichen, is ronduit triest. Al die juristen lijken wel in een vaas te leven.”

De Wever erkent wel dat hij de wet zo veel mogelijk oprekt, om veiligheidsproblemen te kunnen aanpakken. “Al jaren pleit ik in de Wetstraat voor een ruimere wettelijke basis voor bestuurlijke handhaving. We hebben in Antwerpen intussen wel bewezen dat we dit instrument op een ernstige manier proberen in te zetten om criminaliteit en overlast mee een halt toe te roepen. We werken daarbij altijd in nauw overleg met de gerechtelijke instanties. We boekten al grote successen, bijvoorbeeld in de strijd tegen uitbuiting en mensenhandel door dubieuze etablissementen aan strenge voorwaarden te onderwerpen en die te controleren. Maar uiteraard ontmoeten we juridische tegenstand en dan blijkt helaas soms dat de wet ons onvoldoende basis geeft. Het in beslag nemen van voertuigen die manifest gebruikt worden om andere mensen in gevaar te brengen, wordt stilaan een echt wapen in de strijd voor meer verkeersveiligheid.”

Arrest eerst onderzoeken

Bij de stad Antwerpen gaan ze het arrest van het Hof van Cassatie onderzoeken. Of het arrest ook tot een andere aanpak zal leiden, staat nog niet vast. Bij de stad wachten ze op een uitspraak van de Raad van State. De auditeur bij de Raad van State zou wel een voor de stad gunstig advies hebben gegeven.