LEES OOK. Lukas Dhont wint Grand Prix in Cannes met film ‘Close’, Charlotte Vandermeersch en Felix Van Groeningen winnen juryprijs

De Gouden Palm op het 75ste filmfestival van Cannes ging vrij verrassend naar Triangle of sadness van de Zweedse regisseur Ruben Östlund, vijf jaar na diezelfde bekroning voor The square. Hij voegt zich bij het selecte lijstje van regisseurs met twee Palmen op de kast, zoals de broers Dardenne. Daarmee ging de Palm niet naar de film die door velen tot grootste kanshebber was uitgeroepen: Close van Lukas Dhont, die terugkeerde in Cannes na de furore van zijn debuut Girl. Hij had de op twee na jongste winnaar aller tijden kunnen zijn, na Louis Malle en Steven Soderbergh.

De dertigjarige Dhont heeft echter niet de Gouden Palm verloren; hij heeft de Grand Prix gewonnen. Van enige ontgoocheling was er geen sprake, ook al was zijn film door velen uitgeroepen tot favoriet voor de hoofdprijs. ‘Natuurlijk ben je ambitieus, en wil je die hoofdprijs wel’, zei hij aan de telefoon vanuit Cannes. ‘Maar wat belangrijker is, is dat zoveel mensen me de voorbije dagen kwamen vertellen dat deze film echt hun coup de coeur was.’

Voor Close is dit niet het eind- maar het startpunt. De opgemerkte passage in Cannes betekent een flinke boost om de film bij een publiek te krijgen in heel Europa. In ons land is hij al uitgekozen tot openingsfilm van Film Fest Gent, niet lang voor de release in de Belgische cinema’s op 2 november. The New York Times ziet nu al behoorlijk Oscarpotentieel voor Close, mede omdat de Academy wel gevoelig is voor films die op emotie spelen. Producenten Michiel Dhont en Dirk Impens wisten een deal te sluiten met A24, dat niet alleen het meest toonaangevende kwaliteitslabel van auteurscinema in de VS is, maar er ook flink wat dollars en power tegenaan kan gooien.

En uiteraard is de award ook een boost voor de carrière van Lukas Dhont, die met nog maar zijn tweede film werd bekroond in een competitie met grote namen als James Gray, Kore-Eda, Claire Denis en David Cronenberg.

LEES OOK. Johan Heldenbergh “gelukkig en fier” met winnen van hoofdprijs in nevencompetitie Cannes

Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch mochten ook het podium op: zij kregen de Juryprijs voor hun Italiaanse film Le otto montagne, een meeslepende verfilming van het gelijknamige boek van Paolo Cognetti. Voor Vandermeersch was het haar regiedebuut. ‘We wilden een film maken die praat over het leven, in al zijn fragiliteit, maar ook zijn kracht’, zei ze. ‘Ik denk, Felix, dat wij ook sterk zijn geweest in het maken van deze film.’ Waarna ze hem innig kuste op het podium en haar liefde uitsprak.

En omdat de broers Dardenne altijd in de prijzen vallen in Cannes, werd er speciaal voor hen een eenmalige award in het leven geroepen, ter ere van de 75ste jubileumeditie van het festival. Met Tori et Lokita hadden zij een ontroerend drama gemaakt dat de situatie van niet-begeleide minderjarigen aankaart.

Dat er dit jaar drie Belgische films meededen in competitie was al nooit vertoond. Dat ze nu alle drie ook nog naar huis keren met een belangrijke prijs, is nog straffer. Van Groeningen gaf onmiddellijk na afloop aan dat de Dardennes het pad hebben geplaveid voor Belgische filmmakers in Cannes. Met hun twee Gouden Palmen hebben zij aangetoond dat het kan: een filmmaker uit een klein land kan, ook met beperkte budgetten, op het hoogste podium erkenning krijgen.

Ook Lukas Dhont wees in een eerder interview op de broers Dardenne. ‘Het zien van Rosetta en Le fils deed me beseffen dat ik mijn eigen persoonlijkheid en ­visie moest ontwikkelen.’ Het is vast geen toeval dat hij Émilie Dequenne castte in Close, de actrice die ooit doorbrak met Rosetta.

Trouwens, ook in de nevencompetitie Un Certain Regard viel een Belgisch succes te noteren, want de hoofdprijs ging er naar de Franse film Les pires, waarin Johan Heldenbergh een belangrijke rol speelt.

Investeringen renderen

LEES OOK. België boven op Cannes, maar ook kritiek: “Beseft minister Jambon hoe belangrijk dit is?”

Wellicht is het toeval dat drie sterke Belgische films toevallig in hetzelfde jaar in Cannes raakten. Het gaat voor een groot stuk toch ook om uitzonderlijke individuen: mensen met een eigen visie en een eigen artistieke stempel. Dan gaat het niet alleen om de al genoemde regisseurs, maar ook om al die mensen met wie ze werken. Ruben Impens, bijvoorbeeld, de chef fotografie die zo bepalend is geweest voor Le otto montagne, bepaalde ook het beeld van de Franse film Titane, de vorige winnaar van de Gouden Palm.

Maar het is vast geen toeval dat er in ons land de voorbije jaren grote sprongen zijn gemaakt, aan beide kanten van de taalgrens. Er is een ecosysteem gecreëerd waarin talent kan gedijen, zowel voor als achter de schermen, met tal van namen die grote sier maken in het buitenland. Dat kan niet anders dan wijzen op goede filmscholen. Maar het is ook een gevolg van de tax shelter, die ertoe heeft geleid dat België een aantrekkelijk land werd om internationale coproducties op te zetten. Zo konden monteurs, cameralui en acteurs ervaring opdoen en kennis uitwisselen.

De voorbije jaren klonk er onvrede over de beperkte publieksopkomst voor de Vlaamse film. Dat is een heel andere discussie, die niet per se verband houdt met waardering op filmfestivals. Deze passage in Cannes toont aan dat de kwaliteit van deze films in het buitenland erkend wordt, en dat verschillende Vlaamse filmmakers zich tot de besten ter wereld mogen rekenen.

De vraag is nu of er op dit momentum ook kan worden voortgebouwd. Al jaren vraag het Vlaams Audiovisueel Fonds om meer investeringen vanuit de overheid. Met dit palmares heeft het een stevig argument in handen. Het VAF heeft slechts de middelen voor een achttal films per jaar. Dan kun je onmogelijk verwachten dat er volgend jaar weer een kanshebber voor de Gouden Palm bij zit. Denemarken, een land met minder inwoners dan Vlaanderen, brengt jaarlijks meer dan twintig films uit met steun van het Deense filmfonds.

In de sector werd alvast luidop de vraag gesteld waarom geen enkele politicus het momentum van de Belgische film op het hoogste podium bijwoonde. Geen interesse?